Ὁ δὲ νέος λαβὼν τὸ χρυσίον ἐπῆγε καὶ εἶπε τὴν ὑπόθεσιν εἰς τὴν μητέρα του· ἐκείνη πορεύεται εἰς τὸν πνευματικόν της πατέρα, τὸν Ἰσίδωρον, καὶ τοῦ λέγει τὴν ἐπιβουλὴν τοῦ Πατριάρχου. Ὁ δὲ ἀκούσας ἔρριψε τὴν ἐλπίδα του εἰς τὸν Θεόν, ὁ δὲ νέος ἐκεῖνος, φοβηθεὶς τὸν Θεόν, ἐπῆγε καὶ ἐπέστρεψεν ὀπίσω τὰ χρήματα, καὶ οὕτω κρυφίως ἡ ὑπόθεσις ἔμεινε μετέωρος. Ὁ δὲ Θεόφιλος ἔχων τὸν διάβολον εἰς τὴν καρδίαν του καθήρεσε τὸν Ἰσίδωρον, ἕως οὗ ἀποδειχθῇ ἡ ὑπόθεσίς του. Τότε ὁ Ἰσίδωρος, βλέπων τὴν κακίαν τοῦ Θεοφίλου καὶ δίδων τόπον τῇ ὀργῇ, ἐπῆγεν εἰς τὸ ὄρος τῆς Νιτρίας καὶ ἡσύχαζεν ἐκεῖ εἰς κελλίον εἰς τὸ ὁποῖον εἶχε μείνει καὶ κατὰ τοὺς χρόνους τῆς νεανικῆς του ἡλικίας.
Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην συνέβη μεταξὺ τῶν Ἀσκητῶν τοῦ ὄρους τῆς Νιτρίας συζήτησις τοιαύτη· οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀνθρωπόμορφος, ἄλλοι δὲ ὅτι εἶναι ἀσώματος, χωρὶς μορφὴν καὶ εἶδος ἀνθρώπου· διῃρέθησαν λοιπὸν οὕτως εἰς δύο μέρη, ἕκαστον τῶν ὁποίων ὠνόμαζε τὸ ἄλλο αἱρετικὸν καὶ τ’ ἀνάπαλιν· ὁ δὲ Θεόφιλος, ὑπάρχων μὲ τὸ μέρος ὅπερ ἔλεγε τὸν Θεὸν ἀσώματο, ἀφώριζε τοὺς Μοναχούς, οἵτινες ἔλεγον τὸν Θεὸν ἀνθρωπόμορφον καὶ ἐκήρυττε πανταχοῦ νὰ μὴ τοὺς δέχωνται ὡς Χριστιανούς. Ἐκεῖνοι, ἀγράμματοι ὄντες καὶ νομίζοντες ὅτι ὀρθῶς πιστεύουσι, συνήχθησαν ἡμέραν τινὰ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, θέλοντες νὰ φονεύσωσι τὸν Θεόφιλον ὡς αἱρετικὸν καὶ βλάσφημον. Ἐκεῖνος δέ, ὡς ἔμαθε τὴν ὑπόθεσιν, ἐφοβήθη· ἐξῆλθε λοιπὸν καὶ τοὺς προϋπήντησε χαιρετῶν αὐτοὺς καὶ λέγων· «Εἶδον τὰ πρόσωπα ὑμῶν, Ἅγιοι Πατέρες, ὡς πρόσωπον Θεοῦ».
Τοῦτο ὡς ἤκουσαν ἐκεῖνοι ἡμερώθησαν ἀπὸ τὴν ὁρμὴν τὴν ὁποίαν εἶχον καὶ λέγουσι πρὸς τὸν Πατριάρχην· «Ἐπειδὴ εἶσαι καὶ ἡ Ἀρχιερωσύνη σου ὁμόφρων μεθ’ ἡμῶν, πρέπει νὰ ἀναθεματίσῃς τὸν Φιλόσοφον, καὶ τὰ βιβλία ἅτινα ἀναφέρουσιν, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀνείδεος καὶ ἄμορφος. Ἀπεκρίθη ὁ Θεόφιλος· «Τί μὲ ἐμποδίζει νὰ μὴ ἀναθεματίσω ἐγὼ τὸν Ὠριγένην, ὅστις εἶναι ἐχθρὸς τῆς πίστεως τῶν Χριστιανῶν;». Ταῦτα ἀκούσαντες τὸν ἄφησαν καὶ διεσκορπίσθησαν εἰς τὰ κελλία των. Τοιοῦτος πολυμήχανος ἦτο ὁ πονηρὸς Θεόφιλος καὶ δὲν ἦτο ὡς Ἀρχιερεὺς μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ, νὰ εἰρηνοποιήσῃ ἀμφότερα τὰ μέρη μὲ λόγους ὀρθοδόξους, νὰ ὀρθοτομήσῃ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, νὰ διδάσκῃ, ὅτι ἀληθῶς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἦτο ἀσώματος πρὸ τῆς Ἐνσάρκου Οἰκονομίας·