Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ἀκούσαντες ταῦτα οἱ ἀπεσταλμένοι, δὲν ἐτόλμησαν νὰ ὑπάγωσιν αὐτοπροσώπως νὰ τὰ εἴπωσιν εἰς τὴν βασίλισσαν, τῆς ἔστειλαν μόνον ἐγγράφως τὴν ἀπάντησιν τοῦ Πατριάρχου, προσέθεσαν δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι ὅστις θέλει νὰ καταπιασθῇ μὲ τὸν Πατριάρχην Ἰωάννην, ὁμοιάζει μὲ ἐκεῖνον, ὅστις τοξεύει εἰς τὸν οὐρανόν, διότι οὐδεμία ἀπειλὴ δύναται νὰ σαλεύσῃ τὴν γνώμην του· μόνον δὲ τὸν Θεὸν φοβεῖται, πάντα δὲ τὰ ἄλλα τὰ ἔχει ὡς παίγνιον. Ἀναγνοῦσα ταῦτα ἡ βασίλισσα ἐπλήσθη θυμοῦ καὶ ἐσυλλογίζετο πῶς νὰ ἐκδικηθῇ τὸν Ἅγιον, διὰ τὰ ὅσα ὑπενόει κατ’ αὐτῆς· συνεφώνησαν δὲ καί τινες Ἀρχιερεῖς καὶ Διάκονοι καὶ ἔγιναν ἐχθροὶ τοῦ Ἁγίου, ἦσαν δὲ καὶ ἄλλοι κρυφοὶ ἐχθροί, ἐξόχως ὅμως ἐφαίνοντο εἰς τὸ φανερὸν Θεόφιλος ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, ὅστις, ὡς λέγουσιν, ἦτο συγγενὴς τῆς βασιλίσσης καὶ πονηρὸς εἰς τὸ ἄκρον, Ἀκάκιος ὁ Μητροπολίτης Βερροίας (νῦν Χαλέπιον), Σεβηριανὸς Μητροπολίτης Γαβάλων, Ἀντίοχος Μητροπολίτης Πτολεμαΐδος (νῦν Ἄκρα), αἵτινες καὶ αἱ τρεῖς εἶναι πόλεις τῆς Συρίας· Κυρῖνος Μητροπολίτης Χαλκηδόνος (τὸ νῦν Καδδί-Κιοΐ, κείμενον ἐπὶ τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς ἔναντι τῆς Κωνσταντινουπόλεως). Μετ’ αὐτῶν ἦσαν καὶ δύο Κληρικοὶ καὶ πέντε Διάκονοι. Ὁ δὲ πρῶτος κατήγορος τοῦ Ἁγίου ἦτο ὁ Διάκονός του Ἰωάννης ὀνόματι, τὸν ὁποῖον εἷχεν ἀφορίσει ὁ Ἅγιος διὰ πολλὰς αἰτίας· αὐτὸς δὲ ἔλεγεν ὅτι ἀδίκως τὸν ἀφώρισεν.

Ὁ δὲ Ἀλεξανδρείας Θεόφιλος ἐγένετο ἐχθρὸς τοῦ Ἁγίου διὰ τὴν ἑξῆς αἰτίαν: Εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἦτο Ἱερεύς τις ὀνόματι Πέτρος, οἰκονόμος τοῦ Πατριάρχου Θεοφίλου· τοῦτον μισήσας διά τινα αἰτίαν ὁ Θεόφιλος, ἐζήτει νὰ εὕρῃ ἔγκλημα νὰ τὸν καθαιρέσῃ. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἠδύνατο νὰ εὕρῃ σαρκικὸν ἔγκλημα νὰ τὸν κατηγορήσῃ ὁ ἕτοιμος εὑρετὴς εἰς πᾶσαν κακίαν, τὸν καθῄρεσε διότι συνέφαγε μετὰ γυναικὸς πλουσίας, οὔσης ἐκ τῆς τῶν Μανιχαίων αἱρέσεως καὶ μήπω βαπτισθείσης. Οἱ δὲ Μανιχαῖοι ἔλεγον πολλὰς βλασφημίας, ἐξόχως δὲ καὶ ταύτας, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι αἴτιος τοῦ κακοῦ· ὅτι εἶναι δύο θεοί, ἕνας πονηρὸς καὶ ἕνας ἀγαθός· ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἔλαβεν ἀνθρωπίνην σάρκα· ὅτι ὁ μὲν κάτω κόσμος εἶναι τοῦ πονηροῦ Θεοῦ ποίημα, ὁ δὲ ἄνω κόσμος εἶναι κτίσμα τοῦ ἀγαθοῦ· ὅτι ὁ Θεὸς τῆς παλαιᾶς Γραφῆς δὲν ἔχει τὴν προορατικὴν δύναμιν, διότι ἐρωτᾷ τὸν Ἀδάμ, ποῦ εἶ; ὅτι εὗρεν ὁ Θεὸς τὴν ὕλην προϋπάρχουσαν καὶ ἔκτισε τὰ κτίσματα ὅλα, ὥσπερ ὁ τεχνίτης, ὅστις εὑρίσκει ὕλην καὶ ποιεῖ ἕκαστον εἶδος καὶ ἄλλας τοιαύτας βλασφημίας. Ὁ δὲ οἰκονόμος Πέτρος ἔλεγεν, ὅτι αὕτη ἦτο βαπτισμένη καὶ ἀπεδείκνυε μάρτυρα τὸν Ἅγιον Ἰσίδωρον τὸν Πηλουσιώτην [7], ὅστις ἦτο χειροτονημένος ἀπὸ τὸν μέγαν Ἀθανάσιον καὶ ἡσύχαζεν εἰς τὸ Πηλούσιον ὄρος, τὸ ὁποῖον εἶναι εἰς τὸ στόμα τοῦ Νείλου ποταμοῦ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.