Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ὁ δὲ Πατριάρχης Θεόφιλος, θέλων νὰ ἐκδικηθῆ τὸν Ἰσίδωρον, διότι εὑρέθη ἐκεῖ μάρτυς πρὸς ὑπεράσπισιν τοῦ οἰκονόμου, ἐσυλλογίζετο πῶς νὰ εὕρῃ αἰτίαν νὰ παιδεύσῃ καὶ αὐτόν. Ποίαν λοιπὸν αἰτίαν εὗρε κατ’ αὐτοῦ; Πλουσία τις, ὀνόματι Θεοδότη, ἀδελφὴ τοῦ διοικητοῦ τῆς Ἀλεξανδρείας Θεοδώρου, ἀποθνῄσκουσα ἔδωκεν εἰς τὸν Ἰσίδωρον χίλια φλωρία ἐλεημοσύνην, πρὸς ἀγορὰν ἐνδυμάτων διὰ τὰς πτωχὰς Μοναχάς, αἵτινες εὑρίσκοντο εἰς ἐκεῖνα τὰ μέρη. Ὁ δὲ Θεόφιλος, ὡς τὸ ἔμαθεν, ἀδικητὴς ὢν καὶ ἐπιθυμῶν νὰ σφετερισθῇ τὰ χρήματα ἐκεῖνα, κατηγόρησε τὸν Ἰσίδωρον, ὅτι δὲν ἐρωτᾷ τὸν Πατριάρχην, ἀλλὰ χωρὶς τὴν βουλήν του ἐκτελεῖ ἐκκλησιαστικὰς ὑποθέσεις, τὸν προσεκάλεσε δὲ νὰ ἔλθῃ. Ἐλθόντος τότε τοῦ Ἰσιδώρου, τὸν ἠρώτησε διὰ τὰ φλωρία ἐκεῖνα, τί τὰ ἐποίησεν. Εἶπε δὲ ὁ Ἰσίδωρος ὅτι «καθὼς μοὶ παρήγγειλεν ἡ Θεοδότη, ἠλέησα τὰς πτωχάς». Ὁ δὲ Θεόφιλος, ὅστις ἐνόμισεν ὅτι τὰ ἔχει ἀκόμη ὁ Ἰσίδωρος εἰς τὰς χεῖράς του, διὰ νὰ τὰ λάβῃ αὐτός, ἐθυμώθη πολὺ καὶ φανερὰ δὲν ὡμίλησέ τι, κρυφίως δὲ ἐζήτει καιρὸν πρὸς τιμωρίαν.

Γράφει λοιπὸν ὡς ἀπὸ ἄλλου ἀνθρώπου πρόσωπον εἰς παλαιὸν χαρτίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχε κατὰ τοῦ Ἰσιδώρου κατηγορίαν, ὅτι δῆθεν ἔκαμεν ἀρσενοκοιτίαν. Καὶ ἡμέραν τινά, ὅταν ἦτο ἡ Σύνοδος συνηθροισμένη καὶ ὁ Ἰσίδωρος ἐκεῖ, παρουσίασε τὸ χαρτίον ὁ Θεόφιλος, λέγων πρὸς τὸν Ἰσίδωρον· «Τοῦτο τὸ γράμμα, Ἰσίδωρε, πρὸ δεκαοκτὼ ἐτῶν μοὶ τὸ ἔδωκεν ἄνθρωπός τις κατὰ σοῦ καὶ ἐγὼ τότε μὲν κατὰ τὴν ὥραν τὸ ἔβαλον εἰς τὸ κιβώτιόν μου καὶ τὸ ἐλησμόνησα τόσον καιρόν, τώρα δὲ ζητῶν ἄλλα χαρτία, τὸ εὗρον καὶ αὐτό, καὶ ἂς τὸ ἴδωσιν οἱ Πατέρες τί γράφει». Ἦτο δὲ τότε ὁ Ἰσίδωρος ὀγδοήκοντα ἐτῶν ἄνθρωπος γέρων, ἐνάρετος, σοφὸς καὶ Ἀσκητὴς καὶ κἂν τὸ γῆρας του δὲν ἐντρέπετο ὁ Θεόφιλος, ἀλλ’ ἔλεγε τοιαῦτα λόγια. Ὁ μὲν Ἰσίδωρος, ἀναίτιος ὤν, λέγει πρὸς τὸν Πατριάρχην· «Λέγεις ὅτι τὸ ἐλησμόνησας εἰς τὸ κιβώτιόν σου· πῶς δὲν ἦλθε δεύτερον ὁ κατήγορός μου ἐκεῖνος νὰ σοῦ τὸ ὑπενθυμίσῃ τόσα ἔτη; Ἀλλ’ ἂς εἶναι καὶ αὐτό, ἂν δὲν ἦλθε τότε, ἂς ἔλθῃ τώρα, καὶ ἂς μὲ κατηγορήσῃ».

Ταῦτα εἶπεν ὁ Ἰσίδωρος δικαίως ἀπολογούμενος· ὁ δὲ Θεόφιλος τότε μὲν ἄφησε τὴν ὑπόθεσιν, τὴν δὲ ἄλλην ἡμέραν ἐκάλεσε τὴν ἀδελφήν του, τὴν ὁποίαν εἶχεν ἐκεῖ καὶ τῆς ἔδωκε πολλὰ φλωρία, τῆς παρήγγειλε δὲ νὰ τὰ δώσῃ εἰς νέον τινὰ ὡραῖον, τὸν ὁποῖον ἐγίνωσκεν ἐκεῖνος, ὅτι ἐπορεύετο εἰς τὸ κελλίον τοῦ Ἰσιδώρου, νὰ τὸν πείσῃ, δὲ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν Σύνοδον, νὰ ὁμολογήσῃ ὅτι ἐποίησε μετ’ αὐτοῦ ἁμαρτίαν ὁ Ἰσίδωρος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.