Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Γράφει δὲ καὶ εἰς ὅλην του τὴν ἐπαρχίαν, νὰ εἶναι καθῃρημένοι καὶ ἀναθεματισμένοι αὐτοὶ καὶ ὁ Πηλουσιώτης Ἰσίδωρος. Ὄχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ χειροτονήσας καί τινα Ἱερέα ὁμόφρονα αὐτοῦ εἰς πενιχράν τινα Ἐπισκοπήν, καὶ ἄλλον Ἱερέα ἀνάξιον καὶ τρεῖς Διακόνους, τοὺς ἔπεισε νὰ γίνωσι κατήγοροι τῶν τεσσάρων ἀδελφῶν ἐκείνων, ἔδωκε δὲ καὶ εἰς αὐτοὺς ἐγγράφους κατηγορίας κατ’ ἐκείνων τῶν ἀδελφῶν καὶ τοὺς παρήγγειλεν, ὅτι ὅταν εἶναι Σύνοδος μεγάλη νὰ τὰς δώσωσιν εἰς τὰς χεῖρας του ἐνώπιον τοῦ λαοῦ. Ἀφ’ οὗ δὲ ἔδωκαν ἐκεῖνοι τὰς κατηγορίας, ὁ Θεόφιλος ἐζήτησεν ἀπὸ τὸν Ἡγεμόνα τῆς Ἀλεξανδρείας ἐξουσίαν καὶ στρατιώτας νὰ ἐκδιώξῃ τοὺς τέσσαρας ἐκείνους ἀδελφοὺς ἀπὸ τὰ σύνορα τῆς Ἀλεξανδρείας.

Πρῶτον λοιπὸν ἐδίωξε τὸν Ἐπίσκοπον Διόσκορον ἀπὸ τὴν Ἐπισκοπήν του. Ζητῶν δὲ καὶ τοὺς ἄλλους τρεῖς ἀδελφοὺς καὶ μὴ εὑρίσκων αὐτούς, διότι ἐκρύβησαν εἰς ξηροπήγαδον, ἔδωκε διαταγὴν εἰς τοὺς στρατιώτας νὰ λεηλατήσωσι τὰ κελλία τῶν Μοναχῶν, οἵτινες συνήχθησαν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν νὰ τὸν φονεύσωσιν, προφασιζόμενοι ὅτι ζητοῦσι τοὺς ἀδελφοὺς ἐκείνους. Καὶ διὰ νὰ μὴ εἴπωσιν ὅτι ἔκαμαν οἱ στρατιῶται ἁρπαγήν, ἔβαλαν πῦρ καὶ κατέκαυσαν πολλὰ κελλία καὶ Μοναχοὺς πολλούς, προσποιούμενοι ὅτι ἐσκόπουν νὰ σβέσωσι τὴν πυρκαϊάν. Μετὰ ταῦτα ἐξῆλθον οἱ ἀδελφοὶ ἐκεῖνοι γυμνοὶ ἀπὸ τὸ ξηροπήγαδον καὶ ἐπῆγαν εἰς τὸν Πατριάρχην τῶν Ἱεροσολύμων Σιλβανόν, νὰ κλαύσωσι διὰ τὴν προσγενομένην εἰς αὐτοὺς ἀδικίαν. Ὁ δὲ Θεόφιλος, εὐθὺς ὡς ἔμαθεν ὅτι εὑρίσκονται εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, ἔγραψεν εἰς τὸν Πατριάρχην οὕτω: «Δὲν πρέπει νὰ δεχθῇς τοὺς δεδιωγμένους καὶ ἀφωρισμένους ἀπὸ ἐμέ, ἀλλ’ ἐπειδὴ δὲν ἐγνώριζες τὸ τοιοῦτον, ἰδοὺ ὅπου σοῦ γράφω νὰ τοὺς ἀποδιώξῃς». Ἰδόντες δὲ οἱ Μοναχοὶ ἐκεῖνοι, ὅτι δὲν ἔχουσιν ἄλλο καταφύγιον, ἀνεχώρησαν μετὰ πολλοῦ κόπου καὶ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, διὰ νὰ εὕρωσι τὸν θεῖον Χρυσόστομον, συνηκολούθουν δὲ καὶ περὶ τοὺς πεντήκοντα ἄλλοι Μοναχοί.

Τούτους ἰδὼν ὁ Ἅγιος ἐλυπήθη, καὶ παρηγορήσας αὐτοὺς διὰ λόγων ἱκανῶν, ἔδωκεν εἰς αὐτοὺς τόπον καὶ εἰσοδήματα νὰ ἀναπαύωνται εἰς τὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, τὸν ὁποῖον, λέγουσιν, ὅτι τὸν ἔκτισεν ὁ μέγας Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὅταν ἦτο Πατριάρχης εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Μετά τινας δὲ ἡμέρας, ἀκούσας ὁ Ἅγιος, ὅτι ἦλθον εἰς τὸν βασιλέα ἄνθρωποί τινες τοῦ Θεοφίλου δι’ ὑποθέσεις ἰδικάς των, τοὺς ἐκάλεσε καὶ τοὺς ἠρώτησεν, ἐὰν γνωρίζωσι τοὺς φυγάδας ἐκείνους ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρειαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.