Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Οἱ δὲ εἶπον· «Καὶ τοὺς γνωρίζομεν καὶ βεβαιοῦμεν ὅτι ἀδίκως ἀφωρίσθησαν». Ἔγραψε τότε ὁ Ἅγιος πρὸς τὸν Θεόφιλον παρακαλῶν αὐτὸν νὰ τοὺς συγχωρήσῃ· ἐκεῖνος δὲ τί ποιεῖ; στέλλει τοὺς ὡς ἄνω ἀναφερθέντας κατηγόρους τῶν ἀδελφῶν ἐκείνων, τὸν Ἐπίσκοπον, τὸν Ἱερέα καὶ τοὺς τρεῖς Διακόνους νὰ ὑπάγωσιν εἰς τὸν βασιλέα μετὰ τῶν ἐγγράφων ἐκείνων καταγγελιῶν δι᾽ ἐγκλήματα διὰ τὰ ὁποῖα κατηγόρουν αὐτοὺς καὶ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ νὰ τὰς εἴπωσι καὶ ἐκεῖ φανερά, ἵνα ὁ βασιλεὺς τοὺς ἐκδιώξῃ.

Τότε, ὡς εἶδον οἱ ἀδελφοὶ ἐκεῖνοι ὅτι πανταχόθεν εἶναι ἐστενοχωρημένοι, καὶ οὐδὲ εἰς τὴν θάλασσαν συγχωροῦνται νὰ κατοικήσωσι, δὲν ἠδυνήθησαν πλέον νὰ ὑπομείνωσιν, ἀλλὰ παρευθὺς ἔγραψαν καὶ αὐτοὶ πρὸς τὸν βασιλέα ἀναφοράν, ἡ ὁποία εἶχε καὶ ρητὰ καὶ ἄρρητα ἐγκλήματα, ἅπερ ἰσχυρίζοντο ὅτι θὰ ἀποδείξωσι. Πάλιν ἔγραψεν ὁ Ἅγιος πρὸς τὸν Θεόφιλον, λέγων· «Κάλλιον νὰ τοὺς συγχωρήσῃς, παρὰ νὰ σὲ κατηγορήσωσι διὰ τόσας κατηγορίας». Ἐκεῖνος, ὡς εἶδε τὰ γράμματα τοῦ Ἁγίου, ἐθυμώθη κατ’ αὐτοῦ καὶ τοῦ γράφει οὕτω· «Νομίζω, ὅτι γινώσκεις τὸν Νόμον καὶ τοὺς Κανόνας τῆς ἐν Νικαίᾳ Πρώτης Συνόδου, καθ’ οὓς πρέπει νὰ κρίνωνται οἱ Μητροπολῖται καὶ οἱ Ἐπίσκοποι ἐντὸς τῆς δικαιοδοσίας των· εἰ δὲ καὶ δὲν γνωρίζεις τοῦτο, μάθε το ἀπὸ ἐμέ, διότι ἐγὼ δὲν ἔχω ἀνάγκην νὰ μὲ ἐξετάζῃ ἡ Ἀρχιερωσύνη σου τί νὰ πράξω, ἀλλ’ ἔχω ἐδῶ Σύνοδον καὶ Ἀρχιερεῖς καὶ ἂς μὲ ἐξετάσωσιν».

Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ τέσσαρες ἀδελφοὶ ἐκεῖνοι καὶ ἰδόντες, ὅτι οὐδὲ ἀπὸ τὸν Ἅγιον ἦτο δυνατὸν νὰ ἔχωσι βοήθειάν τινα, ἠναγκάσθησαν νὰ κατηγορήσωσι φανερὰ τὸν Θεόφιλον εἰς τὸ πολιτικὸν δικαστήριον. Ἡμέραν δέ τινα, ἐξερχομένου τοῦ βασιλέως ἐκ τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ἔδωκαν τὴν ἀναφορὰν ἐκείνην, τὴν κατὰ τοῦ Θεοφίλου, καὶ τῶν πέντε συκοφαντῶν καὶ ψευδοκατηγόρων, τοῦ Ἐπισκόπου, τοῦ Ἱερέως καὶ τῶν τριῶν Διακόνων· καὶ παρευθὺς ἐξεδόθη ἀπόφασις βασιλική, ἵνα τοὺς μὲν συκοφάντας φυλακίσωσιν, ἕως οὗ ἐξετασθῶσι, τὸν δὲ Θεόφιλον καλέσωσι νὰ ἔλθῃ, διὰ νὰ ἐξετασθῇ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου καὶ τῆς περὶ αὐτὸν Συνόδου. Ἀπεστάλησαν δὲ καὶ διαταγαὶ πρὸς τὸν διοικητὴν τῆς Ἀλεξανδρείας, ὅτι ἀπαραίτητος ἀνάγκη εἶναι νὰ στείλῃ τὸν Θεόφιλον εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἐστάλησαν δὲ καὶ ἄλλα γράμματα εἰς τὸν ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως Ὀνώριον, ὅστις ἐβασίλευεν εἰς τὴν Ρώμην καὶ εἰς τὸν Πάπαν Ἰννοκέντιον, ἵνα στείλωσιν Ἀρχιερεῖς καὶ Ἐπιτρόπους τοῦ Πάπα νὰ ἐξετάσωσι μετὰ τοῦ Ἁγίου τὰ ἐγκλήματα τοῦ Θεοφίλου. Ἕως οὗ λοιπὸν συναχθῇ ἡ Σύνοδος, τοὺς μὲν κατηγόρους ἐφυλάκισαν οἱ ἔπαρχοι τῆς πόλεως, ἔστειλαν δὲ καὶ ἀπεσταλμένον εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν νὰ φέρῃ τὸν Θεόφιλον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.