Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Διὰ τοῦτο ἐνεποδίσθη ὁ Ἅγιος ὑπὸ τοῦ βασιλέως νὰ ἐξέλθῃ. Ὅθεν ἔστειλε δύο Μητροπολίτας καὶ ἕνα Ἐπίσκοπον ἐκ τῆς Συνόδου, νὰ ὑπάγωσι νὰ ἐξετάσωσι τὴν ὑπόθεσιν, τοὺς παρήγγειλε δὲ ὅπως, ἐὰν ἐντὸς δύο μηνῶν δὲν φέρῃ ὁ Εὐσέβιος τοὺς μάρτυρας ἔμπροσθέν των, νὰ τὸν καθαιρέσωσιν ὡς συκοφάντην.

Μετέβησαν λοιπὸν οἱ προσδιορισθέντες Ἀρχιερεῖς εἰς τὴν Ἔφεσον, διὰ νὰ ἐξετάσωσι τὴν ὑπόθεσιν. Ὁ Εὐσέβιος ὅμως, λαβὼν δῶρα παρὰ τοῦ Ἀντωνίνου, ἐποίησεν εἰρήνην καὶ ἀγάπην μετ’ αὐτοῦ θέλων δὲ νὰ μὴ φανῇ ψεύστης, ἀφῆκε νὰ παρέλθῃ καιρὸς εἰς τὴν προσαγωγὴν τῶν μαρτύρων, ὅπως βαρυνθῶσιν οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ ἐπιστρέψωσιν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἵνα οὕτως θεωρηθῇ αὐτὸς ἀναίτιος. Ὅθεν παρῆλθον οἱ δύο μῆνες καὶ ἐπλησίαζε νὰ παρέλθῃ καὶ τρίτος μήν. Τέλος ἰδόντες οἱ Ἀρχιερεῖς ὅτι ὁ Εὐσέβιος ἐψεύσθη, τὸν καθῄρεσαν, ἐκεῖνοι δὲ ἐπέστρεψαν διὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν. Ἐν μέσῳ ὅμως τῆς ὁδοῦ φθάσας ὁ Εὐσέβιος τοὺς ἔλεγε νὰ ἐπιστρέψωσιν ὀπίσω, διότι εἶχεν ἑτοιμάσει τοὺς μάρτυρας, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἠσθένησε δὲν ἠδυνήθη νὰ ἔλθῃ εἰς Ἔφεσον ἔμπροσθέν των, νὰ παρουσιάσῃ τοὺς μάρτυρας. Οἱ δὲ Ἀρχιερεῖς τὸ μὲν ἕνεκα τοῦ καύσωνος, τὸ δὲ προβλέποντες καὶ τὸ ψεῦδος τοῦ Εὐσεβίου, δὲν ἠθέλησαν νὰ ἐπιστρέψωσιν εἰς τὴν Ἔφεσον, ἀλλ’ ἐπῆγαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο ἀπέθανεν ὁ Ἀντωνῖνος, οἱ δὲ Χριστιανοὶ ἔστειλαν ἀπὸ τὴν Ἔφεσον γράμματα πρὸς τὸν Ἅγιον δεόμενοι νὰ ὑπάγῃ ἕως ἐκεῖ, πρῶτον μὲν διὰ νὰ διορθώσῃ τοὺς Ἐπισκόπους, οἱ ὁποῖοι παρεκινήθησαν ἀπὸ τὸ κακὸν παράδειγμα τοῦ Ἀντωνίνου καὶ ἐμίαναν τὰς χεῖράς των μὲ τὴν σιμωνίαν, ἔπειτα δὲ νὰ ἀπαλλάξῃ τὸν λαὸν ἐκεῖνον ἀπὸ τὴν αἵρεσιν τῶν Ἀρειανῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπλεόναζον εἰς τοὺς τόπους ἐκείνους, προσέθετον δὲ ὅρκους φοβεροὺς καὶ ἀνέθετον τὸν Ἅγιον εἰς τὸν Θεόν, ἐὰν δὲν θελήσῃ νὰ ὑπάγῃ.

Ὁ δὲ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος ἐπεβιβάσθη εἰς βασιλικὸν πλοῖον καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐξῆλθεν εἰς τὴν πόλιν Ἀπάμειαν τὴν παραθαλασσίαν, ἐκεῖ εὗρε Παῦλον, Κυρῖνον καὶ Παλλάδιον τοὺς Ἐπισκόπους, οἵτινες τὸν ἀνέμενον, καθὼς τοὺς παρήγγειλεν ὁ Ἅγιος· ἐπῆγε δὲ μετ᾽ αὐτῶν πεζὸς εἰς τὴν Ἔφεσον [6]. Συνήχθησαν δὲ τότε ἐκεῖ καὶ ἄλλοι Ἀρχιερεῖς περισσότεροι ἀπὸ ἑβδομήκοντα, οἱ ὁποῖοι ἦσαν ἀπὸ Λυδίαν, Φρυγίαν, Καρίαν καὶ ἀπὸ ἄλλας ἐπαρχίας τῆς Ἀνατολῆς, θέλοντες νὰ ἴδωσι τὸν Ἅγιον καὶ νὰ ἀκούσωσι τοὺς χρυσοῦς λόγους, οἵτινες ἔρρεον ἀπὸ τὸ στόμα του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.