Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Σύνοδος συνήχθη ποτὲ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐξ εἴκοσιν ἐννέα Ἀρχιερέων ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴν διὰ ἐκκλησιαστικὰς ὑποθέσεις. Καθημένου τοῦ Ἁγίου κατὰ Σάββατον εἰς τὴν Σύνοδον μὲ τοὺς Ἀρχιερεῖς, παρρησιάσθη ἐν μέσῳ αὐτῶν ὁ Ἐπίσκοπος Οὐαλεντινουπόλεως [5], ὀνόματι Εὐσέβιος, καὶ ἔδωκεν εἰς τὰς χεῖρας τοῦ Ἁγίου λιβέλλους, κατηγοροῦντας τὸν Ἐφέσου Ἀντωνῖνον· ὥρκισε δὲ τὸν Ἅγιον εἰς τὸ φοβερὸν ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, νὰ ἐξετάσῃ λεπτομερῶς τὴν ὑπόθεσιν καὶ νὰ μὴ ποιήσῃ φιλοπροσωπίαν. Ἦσαν δὲ τὰ ἐγκλήματα ἐκεῖνα διῃρημένα εἰς ἑπτὰ κὲφάλαια· πρῶτον μέν, ὅτι τὰ σκεύη τὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ τῆς Μητροπόλεως τὰ ἔδωκεν ὁ Μητροπολίτης ἐκεῖνος Ἀντωνῖνος εἰς χρυσοχόους καὶ τὰ ἐποίησαν σκεύη πρὸς χρῆσιν αὐτοῦ καὶ τοῦ υἱοῦ του, τὸν ὁποῖον εἶχε κοσμικὸν Διάκονον· β’) ὅτι ἦσαν μάρμαρά τινα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ αὐτὸς τὰ ἐξέβαλε καὶ τὰ ἔβαλεν εἰς τὸ λουτρόν του· γ’) ὅτι ἦσαν κιόνιά τινα εὑρισκόμενα παλαιόθεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, πρὸς χρῆσιν τῆς Ἐκκλησίας, ἐὰν ποτὲ λάβῃ ἀνάγκην, αὐτὸς δὲ τὰ ἔλαβε καὶ τὰ ἔθηκεν εἰς τὸν οἶκον τὸν ὁποῖον ἔκτιζε διὰ τὸν υἱόν του· δ’) ὅτι ὁ υἱός του κατηγορήθη καὶ κατηγγέλθη ὡς φονεύς, καὶ αὐτός, οὐδὲ τὸν Θεὸν φοβούμενος, οὐδὲ τοὺς ἀνθρώπους ἐντρεπόμενος, δὲν τὸν ἀπέβαλεν ἀπὸ τὴν θέσιν τῆς Ἱεροδιακονίας, ἀλλὰ τὸν συγχωρεῖ καὶ λειτουργεῖ· ε’) ὅτι πάλαι ποτὲ ἡ μήτηρ τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου, Βασιλικὴ ὀνόματι, Χριστιανὴ οὖσα, ἐχάρισεν εἰς τὴν Μητρόπολιν χωρία, καὶ αὐτὸς τὰ ἐπώλησε χωρὶς ἄδειαν τῶν Ἐπισκόπων, δὲν εἶναι δὲ γνωστὸν ποῦ διετέθησαν τὰ χρήματα· ϛ’) ὅτι τὴν γυναῖκα τὴν ὁποίαν εἶχε πρὶν νὰ γίνῃ Μητροπολίτης, πάλιν τὴν εἰσάγει εἰς τὴν Μητρόπολιν καὶ συγκατοικεῖ μετ’ αὐτῆς, ἐγέννησε δὲ καὶ παιδίον· ζ’) τὸ μεγαλύτερον καὶ χείριστον, ὅτι, ὅταν θὰ χειροτονήσῃ Ἐπίσκοπον, Ἱερέα ἢ Διάκονον, λαμβάνει χρήματα καὶ γίνεται σιμωνιακός.

Αὐτὰ τὰ ἑπτὰ ἐγκλήματα, ὡς τὰ ἀνέγνωσεν ὁ Ἅγιος, εἶπε πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον· «Ἀδελφὲ Εὐσέβιε, πάντοτε αἱ κατηγορίαι αἵτινες γίνονται ἀπὸ λύπην δὲν ἀποδεικνύονται εὐκόλως· μήπως λοιπὸν σὲ ἐλύπησεν ὁ Μητροπολίτης σου καὶ τὸν κατηγορεῖς; καὶ ἐὰν δὲν τὸ ἀποδείξῃς, θὰ τιμωρηθῇς· ἀλλὰ σὲ συμβουλεύω νὰ λείψῃς ἀπὸ τοιαύτας κατηγορίας». Λέγει ὁ Ἐπίσκοπος· «Δὲν ἐγκαλῶ τὸν Μητροπολίτην μου, Δέσποτα Ἅγιε, διὰ πάθος ἢ δι’ ἔχθραν, ἀλλὰ μόνον ἕνεκεν ἀληθείας, καὶ σὲ ὁρκίζω εἰς τὸν Θεὸν νᾲ ἐξετάσῃς ἅπαντα καταλεπτῶς».


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.