ΜΑΡΤΙΝΟΣ ὁ θαυμάσιος πατὴρ ἡμῶν ἦτο εἰς τοὺς χρόνους Γρατιανοῦ καὶ Οὐαλεντιανοῦ τῶν βασιλέων τῆς Ρώμης, ἐν ἔτει ἀπὸ Χριστοῦ τοϛ’ (376), ἔμπειρος δὲ ὢν καὶ γεγυμνασμένος πολὺ εἰς τοὺς πολέμους, ἐψηφίσθη ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς ἀρχιστράτηγος· μὲ πεντήκοντα δὲ χιλιάδας στρατιώτας καὶ μὲ ὅλην τὴν παράταξιν καὶ ἑτοιμασίαν τοῦ πολέμου ἐστάλη ἐναντίον τῶν βαρβάρων, οἱ ὁποῖοι ἐκίνησαν πόλεμον τότε κατὰ τῶν Ρωμαίων, διὰ νὰ κυριεύσουν καὶ νὰ αἰχμαλωτίσουν ὅλας τὰς ἐπαρχίας των. Ἐλθὼν δὲ ὁ Μαρτῖνος μὲ τὸ στράτευμά του πλησίον τοῦ στρατοπέδου τῶν βαρβάρων καὶ ἰδὼν τὸ πλῆθος αὐτῶν τὸ ἀναρίθμητον, ἐδειλίασε πολύ, τόσον αὐτὸς ὅσον καὶ ὅλον του τὸ στράτευμα, ὡς μὴ δυνάμενοι νὰ ἀντισταθῶσιν εἰς τόσον μέγα πλῆθος ἐχθρῶν. Ἐνῷ δὲ ὁ Μαρτῖνος εὑρίσκετο εἰς μεγάλην ἀπορίαν καὶ λύπην μὴ γνωρίζων τὶ νὰ κάμῃ, παρρησιάσθη ἔμπροσθέν του πτωχός τις ἐνδεδυμένος μὲ παλαιόρασα ξεσχισμένα καὶ ἐζήτει ἐλεημοσύνην. Βλέπων δὲ τοῦτον ὁ ἀρχιστράτηγος ριγῶντα καὶ πεινῶντα, τὸν ἐλυπήθη, διότι ἦτο εὔσπλαγχνος πολὺ καὶ ἐλεήμων, καὶ λαμβάνων αὐτὸν ἐντὸς τῆς σκηνῆς του, ἔκοψε μέρος ἀπὸ τὴν χλαμύδα, ἤτοι τὸ ἀξιωματικὸν καὶ πολύτιμον ἔνδυμα, ὅπερ ἐφόρει, καὶ τὸν ἐνέδυσε μὲ αὐτό, τοῦ ἔδωκε δὲ ἄρτον καὶ ἔφαγε καὶ οἶνον καὶ ἔπιε καὶ τὸν ἀνέπαυσε κατὰ πάντα.
Ἀφοῦ δὲ ἐνύκτωσεν, ἀπὸ τὴν πολλήν του λύπην καὶ ἀμηχανίαν ἔπεσεν εἰς τὴν κλίνην ἄδειπνος, ἀποκοιμηθεὶς δὲ ὀλίγον εἶδεν εἰς τὸ ὅραμά του τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν εἱς τὸ σχῆμα τοῦ πτωχοῦ ἐκείνου, τὸν ὁποῖον ἠλέησε τὴν ἡμέραν, ἐνδεδυμένον μὲ τὸ μέρος ἐκεῖνο τῆς χλαμύδος, ὅπερ τοῦ ἔδωσε καὶ ὅστις τοῦ λέγει· «Διὰ ποίαν αἰτίαν, Μαρτῖνε, εἶσαι τόσον περίλυπος;». Καὶ ἐκεῖνος ἀπεκρίθη· «Διότι δὲν δύναμαι νὰ ἀντισταθῶ εἰς τὸ τόσον πλῆθος ἐχθρῶν καὶ δὲν γνωρίζω τὶ νὰ κάμω». Τότε τοῦ εἶπεν ὁ Κύριος· «Ἔχε θάρρος καὶ μὴ λυπεῖσαι παντελῶς, μήτε φοβοῦ τοὺς ἐχθρούς· διότι καθὼς σὺ χθὲς μὲ εἶδες γυμνὸν καὶ μὲ ἐνέδυσες, πεινασμένον καὶ μὲ ἔθρεψες καὶ διψασμένον καὶ μὲ ἐπότισες, τοιουτοτρόπως καὶ ἐγὼ θέλω δώσει εἰς σὲ τὴν ἀνταπόδοσιν καὶ θέλω σὲ διαφυλάξει ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς σου, διότι, ὅταν ἴδουν οἱ ἐχθροὶ τὸ πρόσωπόν μου, ἔχουν νὰ φοβηθοῦν πολὺ καὶ θὰ προσπέσουν εἰς σὲ μὲ πολλὰς ὑποσχέσεις καὶ φιλοδωρήματα, νὰ ζητήσουν εἰρήνην καὶ οὕτω νὰ ἐπιστρέψῃς εἰς τὴν Ρώμην μὲ μεγάλην δόξαν καὶ τιμήν, πρὸς τούτοις δὲ, θὰ εἶμαι εἰς ὅλην σου τὴν ζωὴν βοηθὸς καὶ μετὰ θάνατον θὰ σὲ ἀξιώσω καὶ τῆς Βασιλείας μου». Καὶ ταῦτα μὲν εἶπεν ὁ Κύριος· ὁ δὲ στρατηλάτης ἐξυπνήσας ἐθαύμασεν εἰς τὴν ὁπτασίαν, τὴν ὁποίαν εἶδε καὶ ἔλαβε θάρρος μεγάλον.