Τῇ ΙΒ’ (12ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας τοῦ Ἐλεήμονος.

Μετὰ καιρὸν πολύν, γνωρίσας ὁ Μοναχός, ὅτι ἦλθε τὸ τέλος του, εἶπε τῆς Πορφυρίας, ἥτις εἶχε γίνει Μοναχὴ ὀνομασθεῖσα Πελαγία· «Ἂς ὑπάγωμεν εἰς τὴν Τύρον, Πελαγία, ὅτι ἔχομεν ἀναγκαίαν ὑπόθεσιν». Ἐπῆγαν λοιπὸν εἰς τὴν πόλιν ἀμφότεροι, ἔχοντες καὶ τὸ θετὸν ἐκεῖνο τέκνον. Ἀσθενήσας δὲ ὁ Μοναχός, ἔκειτο εἰς τὸ Μοναστήριον, εἰς τὸ ὁποῖον ἦτο πρότερον καὶ ἐκεῖ συνήχθησαν πολλοὶ νὰ τὸν βλέπωσιν. Ἐκεῖνος δὲ ἐζήτησε νὰ τοῦ φέρουν ἄνθρακας, τοὺς ὁποίους ἔβαλεν εἰς τὸ στῆθος του καὶ ἐκράτει ὥραν πολλήν, χωρὶς ποσῶς νὰ καῇ, οὔτε αὐτὸς οὔτε τὰ ἱμάτιά του καὶ τότε εἶπεν εἰς ἐπήκοον πάντων· «Εὐλογητὸς ὁ Θεός, ὅστις ἐφύλαξε τὴν βάτον ἀπὸ τὸ πῦρ ἀκατάφλεκτον, αὐτὸς εἶναι μάρτυς πιστός, ὅτι καθὼς ἡ φλόγα αὕτη δὲν ἐγγίζει ποσῶς οὔτε τὸ σῶμα μου οὔτε τὰ ἐνδύματά μου, οὕτω καὶ ἐγὼ εἰς πρᾶξιν σαρκὸς γυναῖκα ποτὲ δὲν ἐγνώρισα». Τοῦτο πάντες ἀκούσαντες καὶ ἰδόντες ἔφριξαν τοιοῦτον θαυμάσιον, δοξάζοντες τὸν Θεόν, ὅστις δοξάζει ὅσους κρυφὰ τὸν δουλεύουσιν. Ὁ δὲ Ὅσιος, ἀφοῦ εἶπε ταῦτα, παρέδωκε τὴν ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ. Πολλαὶ δὲ ἄλλαι πόρναι μὲ τὸ τῆς Πελαγίας παράδειγμα ἀπηρνήθησαν τὰ ἐγκόσμια καὶ ἀπελθοῦσαι μετ’ αὐτῆς διὰ μετανοίας ἐσώθησαν. Διὰ τοῦτο σᾶς λέγω, τέκνα μου, μὴ κατακρίνετε πλέον τινά, ὅτι πολλάκις μὲν εἴδομεν τὴν φανερὰν ἁμαρτίαν τοῦ ἀδελφοῦ, ἀλλὰ τὴν κρυπτὴν μετάνοιαν δὲν βλέπομεν. Μόνος δὲ ὁ Θεὸς κρίνει τὰ κρυπτὰ τῆς καρδίας». Οὕτω λοιπὸν ὠφεληθέντες οἱ Κληρικοί, ἀπέβαλον τὴν καταλαλιὰν καὶ κατάκρισιν.

Ἕνα καιρὸν ἦτο θανατικὸν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν. Ὁ δὲ Ἅγιος ἐπήγαινε μοναχός του καὶ ἐπεσκέπτετο τοὺς ἀσθενεῖς, παρέστεκε τοὺς ψυχορραγοῦντας, ἔκλειε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν καὶ ἐνεταφίαζε τοὺς νεκρούς, λέγων πρὸς τοὺς περιεστῶτας ὅτι πολλὴν ὠφέλειαν λαμβάνει ἐκεῖνος ὅστις ἐπισκέπτεται τὰ μνήματα καὶ λαμβάνει εἰς νοῦν τὸν θάνατον. Ἔκαμνε δὲ Μνημόσυνα καὶ Λειτουργίας τῶν τεθνεώτων καὶ παρεκίνει καὶ τοὺς ἄλλους νὰ κάμνουν τὰ ὅμοια, βεβαιῶν αὐτούς, ὅτι πολλὰ ὠφελοῦσιν αἱ Λειτουργίαι καὶ τὰ Μνημόσυνα, ὄχι μόνον τοὺς νεκροὺς ἀλλὰ καὶ τοὺς ζῶντας. Εἰς πίστωσιν δὲ τῶν λεγομένων εἶπεν εἰς αὐτοὺς τοιοῦτον παράδειγμα: «Ἡμέραν τινὰ ᾐχμαλώτισαν οἱ Πέρσαι ἕνα Κύπριον καὶ στρέφοντες ὀπίσω οἱ σύντροφοί του εἶπον εἰς τοὺς συγγενεῖς του, ὅτι ἀπέθανε καὶ τὸν ἔθαψαν· ἀλλ’ ἐλανθάνοντο, διότι ἦτο ἄλλος ὅμοιός του, ἐκεῖνος δὲ ἦτο εἰς τὴν Περσίαν σιδηροδέσμιος. Οἱ δὲ συγγενεῖς του τοῦ ἔκαμναν Μνημόσυνα κατὰ τὴν συνήθειαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πέτρος ὁ Κναφεὺς ὑπῆρξε Πατριάρχης Ἀντιοχείας (465-455, 474-475, 475), εἰσαγαγὼν εἰς τὸν Τρισάγιον ὕμνον τὴν θεοπασχιτικὴν φράσιν «ὁ Σταυρωθεὶς δι’ ἡμᾶς» (βλέπε ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἐν τῷ ἐκεῖ Συναξαρίῳ καὶ τῇ ἀκολουθούσῃ ὑποσημειώσει).

[2] «Οὐαὶ οἱ ἰσχύοντες ὑμῶν... οἱ δικαιοῦντες τὸν ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων καὶ τὸ δίκαιον τοῦ δικαίου αἴροντες· διὰ τοῦτο ὃν τρόπον καυθήσεται καλάμη ὑπὸ ἄνθρακος πυρός, καὶ συγκαυθήσεται ὑπὸ φλογὸς ἀνειμένης...» (Ἡσ. εʹ 22-24).

[3] Ὁ Ὅσιος Σεραπίων ἑορτάζεται τὴν καʹ (21ην) Μαρτίου (βλέπε Τόμον Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[4] Βλέπε «Εὐεργετινός», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ.Γʹ, ὑπόθ. Αʹ, ἀπόφθ. Αʹ.

[5] Βλέπε «Εὐεργετινός», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Γʹ, ὑπόθ. Αʹ, ἀπόφθ. Αʹ, § 3.