Σελίδα 1 από 14
ΜΗΝΑΣ ὁ θαυμαστὸς οὗτος Ἅγιος Μάρτυς ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ ἐν ἔτει σϟϛ’ (296) ὢν κατὰ τὴν ἀρετὴν περιβόητος καὶ λάμπων ὥσπερ ἥλιος· πατρίδα μὲν εἶχε τὴν Αἴγυττον, προγόνους δὲ καὶ πατέρα εἶχεν ἀσεβεῖς κατὰ τὴν θρησκείαν εἰδωλολάτρας· καὶ ὅμως ἀπὸ τοιούτους γονεῖς γεννηθεὶς ὁ Ἅγιος ἐχρημάτισε δοῦλος τοῦ Χριστοῦ ἐκλεκτός. Ἀφοῦ ἀνετράφη ὁ Ἅγιος καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἡλικίαν τῶν ἀνδρῶν, ἀπεγράφη εἰς τὴν τάξιν τῶν στρατιωτῶν, εὑρισκόμενος εἰς τὰ βασιλικὰ στρατεύματα εἰς τὰ Νούμερα (στρατιωτικὰ τάγματα) τὰ ὀνομαζόμενα Ρουταλικά, ὑπὸ τὸν ἡγεμόνα Ἀργυρίσκον, ἐν τῷ Κοτυαείῳ τῆς Φρυγίας Σαλουταρίας [1], τὸ ὁποῖον τώρα τουρκιστὶ ὀνομάζεται Κιουτάϊ. Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ὁ ταξίαρχος Φιρμηλιανός, συνάξας τοὺς στρατιώτας του ἐπῆγεν εἰς τὴν μπαρμπαρίαν [2] διὰ νὰ τὴν φυλάττῃ, ἐν μέσῳ δὲ ἐκείνων τῶν στρατιωτῶν ἦτο, ὡς εἶπον, καὶ ὁ Ἅγιος Μηνᾶς. Διέφερε δὲ ὁ Ἅγιος τῶν ἄλλων στρατιωτῶν, ὄχι μόνον εἰς τὸ ἀνάστημα τοῦ σώματος, εἰς τὴν ὡραιότητα καὶ εἰς τὴν ἀνδρείαν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν φρόνησιν· διὰ τοῦτο ἦτο καὶ γνώριμος εἰς τοὺς πολλοὺς καὶ εἶχεν ὄνομα ἐπαινετόν.
Ἡμέραν τινά, εὐθὺς ὡς ἤκουσε τὰς διαταγὰς τοῦ βασιλέως, δι᾽ ὧν παρηγγέλλοντο οἱ στρατιῶται καὶ ὡδηγοῦντο εἰς τὸ πῶς νὰ συλλαμβάνωσι τοὺς Χριστιανοὺς καὶ νὰ τοὺς τυραννῶσιν, ἐμίσησε τοσοῦτον τὸ ἀσεβέστατον ἐκεῖνο πρόσταγμα, ὥστε ἔρριψε τὴν ζώνην τὴν στρατιωτικήν, ἡ ὁποία ἦτο σημεῖον κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν εἰς τοὺς στρατιώτας καὶ ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος, ὅπερ ἦτο ἄνωθεν τοῦ Κοτυαείου, ἔνθα ἠσκήτευε, προκρίνας κάλλιον νὰ κατοικῇ μὲ τὰ θηρία, παρὰ νὰ εὑρίσκεται μὲ τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Χριστοῦ εἰδωλολάτρας. Ἐκεῖ διατρίψας ὁ Ἅγιος ἱκανὸν καιρόν, ἐκαθάρισεν ἑαυτὸν μὲ νηστείας, ἀγρυπνίας καὶ προσευχάς. Ἀφοῦ δὲ ἐστερέωσε καὶ ἐνεδυνάμωσε τὴν καρδίαν του μὲ τὸν ἔνθεον ζῆλον τοῦ Χριστοῦ καὶ ἤναψε τὴν ψυχήν του ἀπὸ τὴν θείαν ἀγάπην, εἶδε καὶ ἀποκάλυψιν, ὅτι καιρὸς εἶναι νὰ μαρτυρήσῃ. Ὅθεν ἡμέραν τινά, κατὰ τὴν ὁποίαν εἷχον μεγάλην πανήγυριν οἱ εἰδωλολάτραι, κατέβη ἀπὸ τὸ βουνόν, καὶ σταθεὶς ἐν μέσῳ αὐτῶν ἀνεκήρυξε τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν. Καὶ μετὰ μεγάλης φωνῆς ἔκραξε λέγων· «Γνωρίσατε καλά, ὅτι εἷς εἶναι ὁ ἀληθὴς Θεός, ὁ Χριστός, αὐτὰ δὲ ἅτινα σεῖς λατρεύετε εἶναι ξύλα κωφὰ καὶ ἀναίσθητα».
Ὑποσημειώσεις
[1] Τὸ Κοτυάειον ἢ Κοτύαιον ἦτο ἀρχαιοτάτη Μικρασιατικὴ πόλις κειμένη ἐν τῇ θέσει τῆς σημερινῆς Κιουταχείας ἦτο μία τῶν κυριωτέρων πόλεων τῆς Ἐπικτήτου Φρυγίας, θεωρεῖται δὲ ὑπὸ τοῦ Σουΐδα ὡς πατρὶς τοῦ Αἰσώπου. Τὸ Κοτυάειον ἀνῆκεν εἰς τὸ Βυζάντιον μέχρι τῶν μέσων τοῦ 11ου αἰῶνος, ὁπότε περιῆλθεν εἰς τοὺς Σελτζουκίδας Τούρκους, μετονομασθὲν Κιουτάχεια, κεῖται δὲ περὶ τὰ 65 χιλιόμετρα νοτιοδυτικῶς τοῦ Ἐσκὶ-Σεχὶρ ἐπὶ τῶν παρυφῶν τοῦ ὄρους Πουρσοὺκ-Ντὰγ καὶ εἰς ὕψος 930 μ. ἀπὸ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης. Αὕτη κατὰ τὸν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Ἑλληνοτουρκικὸν πόλεμον κατελήφθη ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων τὴν 3ην Ἰουλίου 1921, ἀπωλέσθη δὲ καὶ πάλιν κατὰ τὴν Μικρασιατικὴν καταστροφὴν τὸ ἔτος 1922.
[2] Μπαρμπαρία ἢ Βερβερία ὠνομάζετο τότε ἡ Βόρειος Ἀφρικὴ κατὰ μῆκος τῶν πρὸς τὴν Μεσόγειον ἀκτῶν αὐτῆς πλὴν τῆς Αἰγύπτου.
[3] Πρόκειται περὶ τοῦ σῳζομένου μέχρι σήμερον παλαιοῦ μικροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἡρακλείου Κρήτης, ὅστις ἀπαρτίζεται ἐκ δύο κλιτῶν, ἐξ ὧν τὸ μὲν βόρειον καὶ μεγαλύτερον κατά τε τὸ εὗρος καὶ τὸ μῆκος τιμᾶται ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Σωτῆρος, τὸ δὲ μεσημβρινὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Μεγαλομάρτυρος Μηνᾶ, χρονολογούμενος ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς Ἑνετοκρατίας (1204-1669)· ἦτο ἀπὸ τότε δίκλιτος, ἀναφερόμενος ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Παναγία ἡ Παντάνασσα, κατὰ τὰ τέλη δὲ τῆς περιόδου ταύτης ἡ Κυρία ἡ Παναγία καὶ ὁ Ἅγιος Μηνᾶς. Μετὰ τὴν κατάκτησιν τῆς πόλεως ὑπὸ τῶν Τούρκων (1669), ὅτε εἷς μόνον Ναὸς παρεχωρήθη εἰς τοὺς ἐν αὐτῇ Ὀρθοδόξους, ὁ τοῦ Ἁγίου Ματθαίου, ὁ Ναὸς οὗτος ἐγκατελείφθη, ἀνεκαινίσθη δὲ καὶ πάλιν τῷ 1735. Ἐντὸς δὲ εἰς τὸν περίβολον αὐτοῦ ἔλαβε χώραν ἡ ὑπὸ τῶν Τούρκων πρώτη μεγάλη σφαγὴ τῶν Χριστιανῶν τῇ 24ῃ Ἰουνίου 1821 («ὁ μεγάλος ἀρμπεντὲς») κατὰ τὴν ὁποίαν εὗρον οἰκτρὸν θάνατον ὁ Μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος Παρδάλης (1800-1821), οἱ Ἐπίσκοποι Κνωσοῦ Νεόφυτος, Χερρονήσου Ἰωακείμ, Λάμπης Ἱερόθεος, Σητείας Ζαχαρίας καὶ ὁ τιτουλάριος ἴσως Ἐπίσκοπος Διοπόλεως Καλλίνικος καὶ πολλοὶ ἄλλοι Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί. Ὁ ἱερουργῶν κατ’ ἐκείνην τὴν ὥραν Ἱερεὺς ἐσφάγη ἐπὶ τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Συνδέεται ἐπίσης καὶ μετ’ ἄλλων ἱστορικῶν τοῦ Γένους γεγονότων ὁ Ἱερὸς Ναός, δι’ ὃ καὶ θεωρεῖται ὑπὸ τῶν Ἡρακλειωτῶν ὡς ὁ σεπτότερος τῶν ἐν τῇ πόλει οἴκων τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ.
[4] Τὸ ἐν Ἡρακλείῳ λείψανον τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Μηνᾶ ἐδωρήθη ὑπὸ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Σινᾶ Νικηφόρου εἰς τὸν Μητροπολίτην Κρήτης Γεράσιμον Λετίτζην κατὰ τὸ πρῶτον ἥμισυ τοῦ ΙΗʹ (18ου) αἰῶνος καὶ πιθανώτατα τῷ 1733, ἥτις εἶναι ἡ ἀρχαιοτέρα ἐπὶ τοῦ ἐπαργύρου πλαισίου αὐτοῦ ἀναγεγραμμένη χρονολογία.
[5] Τὸ Ἐλ Ἀλαμέϊν εἶναι παραλιακὸν χωρίον τῆς Αἰγύπτου κείμενον πρὸς τὸ δυτικὸν τμῆμα τοῦ κόλπου τῶν Ἀράβων, εἰς ἀπόστασιν 120 χιλιομέτρων δυτικῶς τῆς Ἀλεξανδρείας.
