Τῇ ΙΑ’ (11ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος ΜΗΝΑ, τοῦ ἐν τῷ Κοτυαείῳ.

Ἀπελθόντος δὲ τοῦ χωλοῦ καὶ πιάσαντος τὸ ἐπανωφόριον τῆς βωβῆς, εὐθὺς ἐκείνη ταραχθεῖσα ἐφώναξε, κατηγοροῦσα τάχα τὸν χωλὸν καὶ μὲ τὸν νόστιμον τοῦτον τρόπον ἐλύθη ἡ γλῶσσα της· ὁ δὲ χωλὸς πάλιν, ἐντραπεὶς ἀπὸ τὰ λόγια τῆς βωβῆς, εὐθὺς ἐσηκώθη εἰς τοὺς πόδας καὶ ἤρχισε νὰ φεύγῃ. Γνωρίσαντες δὲ καὶ οἱ δύο τὸ εἰς αὐτοὺς γενόμενον χαριέστατον θαῦμα παρὰ τοῦ Ἁγίου, ἐδόξασαν τὸν Θεόν.

Ἑβραῖος τις, ἔχων φίλον Χριστιανόν, πολλάκις ἐνεπιστεύετο καὶ ἄφηνεν εἰς αὐτὸν χρήματα ἱκανά, ὅταν ἔμελλε νὰ ὑπάγῃ εἰς τόπον μακρινόν. Εἰς τοῦτον λοιπὸν ἀφῆκε μίαν φορὰν παρακαταθήκην βαλάντιον μὲ πεντακόσια νομίσματα· ὁ δὲ Χριστιανὸς ἔβαλε κατὰ νοῦν νὰ ἀρνηθῇ τὴν παρακαταθήκην αὐτὴν τοῦ Ἑβραίου, τὸ ὁποῖον καὶ ἔθεσεν εἰς πρᾶξιν. Ὅτε λοιπὸν ἦλθεν ὁ Ἑβραῖος καὶ ἐζήτησε τὰ χρήματά του, καθὼς εἶχε συνήθειαν, ὁ Χριστιανὸς δὲν ἔδιδε ταῦτα πρὸς αὐτὸν λέγων· «Σὺ δὲν ἄφησες τίποτε εἰς ἐμὲ κατὰ τὴν φορὰν ταύτην καὶ τί ζητεῖς ἀπ’ ἐμοῦ;». Ὁ δὲ Ἑβραῖος ἀνελπίστως ἀκούσας τοῦτο, ἄλλος ἐξ ἄλλου ἔγινεν· ἐλθὼν δὲ εἰς ἑαυτόν, λέγει πρὸς τὸν Χριστιανόν· «Ἄλλο δὲν θέλει γίνει παρὰ ὅρκος διὰ νὰ διαλύσῃ τὴν ἀμφιβολίαν ταύτην, ἐπειδὴ καὶ δὲν ἦτο κανεὶς μάρτυς παρὼν ὅτε σοῦ παρέδωκα τὰ χρήματά μου, ἐπειδὴ εἶχον ἐμπιστοσύνην ὅτι εἶσαι πιστὸς καὶ ἀληθὴς ἄνθρωπος». Ἐζήτει ὅθεν ὁ Ἑβραῖος νὰ ἀποδειχθῇ διὰ μέσου τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ ἐκεῖνος ὅστις δὲν ἀληθεύει.

Ἐπῆγαν λοιπὸν καὶ οἱ δύο, συμφώνως εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ καὶ παρευθὺς ὁ Χριστιανὸς χωρὶς ἀργοπορίαν ἐποίησεν ὅρκον καὶ ἐβεβαίωσε τὴν ἄρνησιν τῆς παρακαταθήκης· ἀφοῦ δὲ ὁ ὅρκος ἐτελείωσεν, ἐξῆλθον καὶ οἱ δύο ἀπὸ τὸν Ναὸν καὶ ἵππευσαν, ὁ δὲ ἵππος τοῦ Χριστιανοῦ ἠτάκτει καὶ ἐξηγριοῦτο ἐναντίον τοῦ αὐθέντου του καὶ δαγκάνων τὸν χαλινὸν ἐφοβέριζεν, ὅτι θέλει προξενήσει εἰς τὸν ἀναβάτην του πικρὸν θάνατον. Καὶ κατὰ μὲν τὸ παρὸν ἔρριψεν αὐτὸν εἰς τὴν γῆν, πλὴν δὲν τὸν ἔβλαψεν εἰς τὸ σῶμα· ἐχάθη δὲ μόνον τὸ μανδήλιόν του ὁμοῦ μὲ τὸ κλειδίον χαὶ τὴν χρυσῆν σφραγῖδά του. Ἔπειτα πάλιν ἱππεύσας ἐπορεύετο μετὰ τοῦ Ἑβραίου, ὁ ὁποῖος μὴ ὑποφέρων τὴν ζημίαν, ἐλυπεῖτο πολὺ καθ’ ὁδὸν καὶ ἐστέναζεν ἀπὸ βάθους καρδίας. Ἐνῷ δὲ ἐπορεύοντο εἰς τὴν ὁδόν, θέλων ὁ Ἑβραῖος νὰ πιάσῃ μὲ τὸ καλὸν τὸν Χριστιανόν, μήπως μεταμεληθῇ καὶ ἐπιστρέψῃ τὰ χρήματα, λέγει πρὸς αὐτόν· «Ἐπειδὴ ὁ τόπος οὗτος, ὦ φίλε, εἶναι ἐπιτήδειος, ἂς καταβῶμεν ἀπὸ τὰ ἄλογα καὶ ἂς φάγωμεν ἄρτον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ Κοτυάειον ἢ Κοτύαιον ἦτο ἀρχαιοτάτη Μικρασιατικὴ πόλις κειμένη ἐν τῇ θέσει τῆς σημερινῆς Κιουταχείας ἦτο μία τῶν κυριωτέρων πόλεων τῆς Ἐπικτήτου Φρυγίας, θεωρεῖται δὲ ὑπὸ τοῦ Σουΐδα ὡς πατρὶς τοῦ Αἰσώπου. Τὸ Κοτυάειον ἀνῆκεν εἰς τὸ Βυζάντιον μέχρι τῶν μέσων τοῦ 11ου αἰῶνος, ὁπότε περιῆλθεν εἰς τοὺς Σελτζουκίδας Τούρκους, μετονομασθὲν Κιουτάχεια, κεῖται δὲ περὶ τὰ 65 χιλιόμετρα νοτιοδυτικῶς τοῦ Ἐσκὶ-Σεχὶρ ἐπὶ τῶν παρυφῶν τοῦ ὄρους Πουρσοὺκ-Ντὰγ καὶ εἰς ὕψος 930 μ. ἀπὸ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης. Αὕτη κατὰ τὸν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Ἑλληνοτουρκικὸν πόλεμον κατελήφθη ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων τὴν 3ην Ἰουλίου 1921, ἀπωλέσθη δὲ καὶ πάλιν κατὰ τὴν Μικρασιατικὴν καταστροφὴν τὸ ἔτος 1922.

[2] Μπαρμπαρία ἢ Βερβερία ὠνομάζετο τότε ἡ Βόρειος Ἀφρικὴ κατὰ μῆκος τῶν πρὸς τὴν Μεσόγειον ἀκτῶν αὐτῆς πλὴν τῆς Αἰγύπτου.

[3] Πρόκειται περὶ τοῦ σῳζομένου μέχρι σήμερον παλαιοῦ μικροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἡρακλείου Κρήτης, ὅστις ἀπαρτίζεται ἐκ δύο κλιτῶν, ἐξ ὧν τὸ μὲν βόρειον καὶ μεγαλύτερον κατά τε τὸ εὗρος καὶ τὸ μῆκος τιμᾶται ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Σωτῆρος, τὸ δὲ μεσημβρινὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Μεγαλομάρτυρος Μηνᾶ, χρονολογούμενος ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς Ἑνετοκρατίας (1204-1669)· ἦτο ἀπὸ τότε δίκλιτος, ἀναφερόμενος ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Παναγία ἡ Παντάνασσα, κατὰ τὰ τέλη δὲ τῆς περιόδου ταύτης ἡ Κυρία ἡ Παναγία καὶ ὁ Ἅγιος Μηνᾶς. Μετὰ τὴν κατάκτησιν τῆς πόλεως ὑπὸ τῶν Τούρκων (1669), ὅτε εἷς μόνον Ναὸς παρεχωρήθη εἰς τοὺς ἐν αὐτῇ Ὀρθοδόξους, ὁ τοῦ Ἁγίου Ματθαίου, ὁ Ναὸς οὗτος ἐγκατελείφθη, ἀνεκαινίσθη δὲ καὶ πάλιν τῷ 1735. Ἐντὸς δὲ εἰς τὸν περίβολον αὐτοῦ ἔλαβε χώραν ἡ ὑπὸ τῶν Τούρκων πρώτη μεγάλη σφαγὴ τῶν Χριστιανῶν τῇ 24ῃ Ἰουνίου 1821 («ὁ μεγάλος ἀρμπεντὲς») κατὰ τὴν ὁποίαν εὗρον οἰκτρὸν θάνατον ὁ Μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος Παρδάλης (1800-1821), οἱ Ἐπίσκοποι Κνωσοῦ Νεόφυτος, Χερρονήσου Ἰωακείμ, Λάμπης Ἱερόθεος, Σητείας Ζαχαρίας καὶ ὁ τιτουλάριος ἴσως Ἐπίσκοπος Διοπόλεως Καλλίνικος καὶ πολλοὶ ἄλλοι Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί. Ὁ ἱερουργῶν κατ’ ἐκείνην τὴν ὥραν Ἱερεὺς ἐσφάγη ἐπὶ τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Συνδέεται ἐπίσης καὶ μετ’ ἄλλων ἱστορικῶν τοῦ Γένους γεγονότων ὁ Ἱερὸς Ναός, δι’ ὃ καὶ θεωρεῖται ὑπὸ τῶν Ἡρακλειωτῶν ὡς ὁ σεπτότερος τῶν ἐν τῇ πόλει οἴκων τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ.

[4] Τὸ ἐν Ἡρακλείῳ λείψανον τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Μηνᾶ ἐδωρήθη ὑπὸ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Σινᾶ Νικηφόρου εἰς τὸν Μητροπολίτην Κρήτης Γεράσιμον Λετίτζην κατὰ τὸ πρῶτον ἥμισυ τοῦ ΙΗʹ (18ου) αἰῶνος καὶ πιθανώτατα τῷ 1733, ἥτις εἶναι ἡ ἀρχαιοτέρα ἐπὶ τοῦ ἐπαργύρου πλαισίου αὐτοῦ ἀναγεγραμμένη χρονολογία.

[5] Τὸ Ἐλ Ἀλαμέϊν εἶναι παραλιακὸν χωρίον τῆς Αἰγύπτου κείμενον πρὸς τὸ δυτικὸν τμῆμα τοῦ κόλπου τῶν Ἀράβων, εἰς ἀπόστασιν 120 χιλιομέτρων δυτικῶς τῆς Ἀλεξανδρείας.