Λόγος Β’. Πανηγυρικὸς εἰς τὸν Θεῖον Εὐαγγελισμὸν τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου ΜΑΡΙΑΣ.

Κατ’ ἰδίαν εἰκόνα τὸν ἐνεψύχωσε μὲ τὴν ζωοποιόν του πνοὴν καὶ τὸν ἔβαλεν εἰς τὸν Παράδεισον τῆς τρυφῆς, διὰ νὰ ἔχῃ εἰς ὅλον τὸν ἀπέραντον Κόσμον, ὡς βασιλεύς, τὸ σκῆπτρον καὶ τὸ βασίλειον. Ἀλλ’ ἐπειδὴ «τῷ Ἀδὰμ οὐχ εὑρέθη βοηθὸς ὅμοιος αὐτῷ, ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδὰμ καὶ ὕπνωσε καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ’ αὐτῆς καὶ ὠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα» (Γεν. β’ 20-22).

Τοιουτοτρόπως πλασθὲν τοῦτο τὸ ἁγιώτατον ζεῦγος, ἔλαμπεν ὡς Ἥλιος καὶ Σελήνη μέσα εἰς ἐκεῖνα τὰ ἀμάραντα κάλλη τοῦ Παραδείσου. Ἀλλὰ δὲν παρῆλθε πολὺς καιρὸς καί, κατὰ συμβουλὴν τῆς διαβολικῆς πλάνης, ἔπαθεν ἐκείνη τὴν ζοφερὰν καὶ πανώλεθρον ἔλλειψιν· καὶ ἐνῷ ἐγνώριζεν ὅλα, διὰ νὰ θελήσῃ νὰ μάθῃ περισσότερα, εἰς τοιαύτην ἀμάθειαν κατήντησεν, ὥστε «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλμ. μη’ 13, 21). Λοιπὸν ὁ Ἀδάμ, ἀφ’ ὅτου ἐδιώχθη ἀπὸ τὸν Παράδεισον τῆς τρυφῆς καὶ ἔπεσεν ἀπὸ τὴν ἀθανασίαν εἰς τὸν θάνατον, ἔπρεπε νὰ λάβῃ ἀπὸ τὴν Εὔαν τὸ ὀστοῦν ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον κατὰ τὴν πλάσιν τῆς ἔδωκεν· ἀλλ’ ἐπειδὴ ὑπέπεσε καὶ αὐτὴ εἰς τὸ ἴδιον παράπτωμα καὶ κατεδικάσθη εἰς τὴν ἰδίαν φθορὰν δὲν ἠδύνατο νὰ τὸ δώσῃ, ὥστε ἔμεινεν εἰς τὴν γυναῖκα τὸ χρέος. Τί ὅμως οἰκονόμησεν ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ εὐσπλαγχνία, ἡ τὰ ἀσθενῆ θεραπεύουσα καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα; Ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ πέμψῃ τὸν μονογενῆ Του Υἱόν, ὁ ὁποῖος, ἀπὸ τὸ σκεῦος τῆς ἐκλογῆς νέος Ἀδὰμ ὀνομάζεται, «ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἐκ γῆς χοϊκός, ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ» (Α’ Κορ. ιε’ 47), τοῦ ὁποίου ἡ μυστικὴ Εὔα, ἡ θεόπαις Μαριάμ, ἀποπληρώνει τὸ δάνειον τῆς Προμήτορος, δίδουσα τὴν καθαράν της σάρκα· «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ἰωάν. α’ 14). Τοῦτο ψάλλει καὶ ἡ θεόφθογγος Μοῦσα τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἱερὸς Θεοφάνης, εἰς τοὺς ὕμνους τῆς Παρθένου, ὡς ἐκ προσώπου αὐτῆς, λέγων· «Τῆς Εὔας νῦν, δι’ ἐμοῦ καταργείσθω κατάκριμα, ἀποδότω δι’ ἐμοῦ τὸ ὀφείλημα σήμερον· δι’ ἐμοῦ τὸ χρέος, τὸ ἀρχαῖον δοθήτω πληρέστατον» (Ὠδὴ Ϛ’ τῆς ἑορτῆς).

Θαυμαστὴ ὑπῆρξεν ἡ πλάσις τῆς Προμήτορος, θαυμασιωτέρα ὅμως καὶ μάλιστα χαριεστέρα εἶναι ἡ παροῦσα ἀνάπλασις τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου. Ἐκεῖ ὁ Ἀδάμ, ἀφ’ οὗ ἀπὸ τὴν πλευράν του ὠκοδομήθη ἡ Εὔα, ἔμεινε σῷος ὡς καὶ πρότερον· ἐδῶ ἡ Παρθένος, ἀφ’ ὅτου ἐξ Αὐτῆς ἔλαβε σάρκα ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, πρὸ τόκου, ἐν τόκῳ καὶ μετὰ τόκον Παρθένος ἔμεινεν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ θερμοτάτη αὕτη δέησις, τοῦ νεαροῦ τότε Μηνιάτου ὑπὲρ τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ γένους ἀπὸ τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ, ἐπέπρωτο νὰ ἐκπληρωθῇ μετὰ 133 ἀκόμη ἔτη, ὅτε διὰ τῆς ἐκραγείσης ἐν ἔτει 1821 Ἕλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐπετεύχθη μετὰ σκληροὺς ἀγῶνας ἡ παλιγγενεσία τῆς Ἑλλάδος.