Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Ἀνεχώρησε δὲ ἐκεῖθεν μετὰ μικρὸν καὶ ἐπέστρεψε πάλιν εἰς τὴν Μονὴν τοῦ Δοχειαρίου, ὅπου καὶ ἔμαθε παρὰ τοῦ πανοσιωτάτου Ἱερομονάχου Δοσιθέου, ὑποτακτικοῦ τοῦ μακαρίτου Χριστοφόρου, τοῦ διδασκάλου, ὅτι εὑρίσκεται εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τῶν Ἰβήρων καὶ ὁ ἐξάδελφός του Ὀνούφριος. Ἐδάκρυσε τότε ἀπὸ τὴν χαράν του, στοχαζόμενος μεγάλην εὐτυχίαν τοῦτο δι’ αὐτὸν καὶ εὔνοιαν πρὸς εὐόδωσιν τοῦ σκοποῦ του. Ἐμποδιζόμενος ὅμως ἀπὸ τὴν ἐντροπὴν τῆς ἀρνήσεώς του, δὲν ἦλθεν εὐθὺς εἰς τὸν Ὀνούφριον, μολονότι κατὰ πολὺ παρεκινεῖτο παρὰ τοῦ εἰρημένου Ἱερομονάχου Δοσιθέου.

Μετὰ δὲ ἀπὸ ὀλίγας ἡμέρας, κατερχόμενος ἀπὸ τὰς Καρυὰς ἔφθασεν εἰς ἓν σπήλαιον, εὑρισκόμενον εἰς τὰ ὅρια τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυρονικήτα, ὅπου εἶναι ἁγίασμα τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ ἄνωθεν αὐτοῦ ἡ σεβασμία εἰκών. Ἐκάθισε λοιπὸν ἐκεῖ ὀλίγον νὰ ἀναπαυθῇ καί, μνησθεὶς ἡμερῶν ἀρχαίων, ἐδάκρυσεν ἀναλογισάμενος τὸ μέγα παράπτωμα τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀρνήσεως καὶ τὰς ἄλλας του ἁμαρτίας. Ἰδὼν δὲ καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ Τιμίου Προδρόμου, εἶπε· «Δίδαξόν με, Βαπτιστὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ πρῶτε κήρυξ τῆς μετανοίας, ὁδὸν σωτηρίας ἐν ᾗ πορεύσομαι». Ἀκολουθήσας δὲ μίαν ἀπὸ τὰς ἐκεῖ ὁδούς, ἔφθασεν εἰς τὸν λεγόμενον Πύργον τῆς αὐτῆς Μονῆς, πρὸς τὸν Πανοσιώτατον Πνευματινὸν Κύριλλον, τὸν Μυτιληναῖον, πρὸς τὸν ὁποῖον ἐξωμολογήθη ἅπαντα τὰ κατ’ αὐτόν. Οὗτος δὲ ἀπέστειλε τὸν Ἐλευθέριον εἰς τὴν Ἱερὰν Σκήτην τοῦ Τιμίου Προδρόμιου, πρὸς τὸν Ὁσιώτατον Χαραλάμπην, εἰς τὸ παλαιὸν λεγόμενον Κυριακόν.

Τότε λοιπὸν κατῆλθε πρὸς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τῶν Ἰβήρων, διὰ νὰ εὕρῃ τὸν ἐξάδελφόν του Ὀνούφριον, ὁ ὁποῖος, ἀκούσας μετὰ τῶν ἄλλων ἐξομολογήσεων καὶ τὴν φοβερὰν ἐκείνην ἄρνησιν, ἐπληγώθη εἰς τὰ σπλάγχνα καὶ ὠδύρετο διὰ τὴν μεγάλην συμφορὰν τοῦ Ἐλευθερίου· κλαίων δὲ ἔλεγεν, ὡς ἄλλος Ἰακώβ· «Θηρίον πονηρὸν κατέφαγέ σε, ἀδελφέ, θηρίον πονηρόν, ἀπ’ ἀρχῆς αἱμοβόρον καὶ ἄγριον διέρρηξέ σε, Ἐλευθέριε!». Ὑπομιμνήσκων εἶτα τὰς ἀπείρους πρὸς τὸν ἄνθρωπον εὐεργεσίας τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπαριθμῶν ἓν πρὸς ἓν τὰ θαύματα καὶ τὰς ἄλλας Αὐτοῦ θεοσημείας, καθὼς καὶ τὰ σωτήρια Αὐτοῦ πάθη, ἤτοι τὸν Σταυρόν, τοὺς ἥλους, τὴν λόγχην, τὸν κάλαμον, τὸν ἐξ ἀκανθῶν στέφανον, τὴν πορφύραν, τὸ ὄξος, τὴν χολήν, τοὺς ἐμπαιγμοὺς καὶ τὰ ἄλλα πάντα, ὅσα διὰ τὴν τοῦ ἀνθρώπου σωτηρίαν ὑπέμεινε καὶ ἔπαθεν ὁ Θεάνθρωπος Σωτὴρ ἡμῶν, τέλος εἶπεν εἰς τὸν Ἐλευθέριον· «Πρὸς εὐχαριστίαν, ἆρά γε, ὅλων αὐτῶν τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ ἠρνήθης, Ἐλευθέριε, Αὐτὸν καὶ τὴν Αὐτοῦ Θεότητα;».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.