Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Παρεκάλει δέ ποτε ὁ μακάριος τὸν Γέροντα Ἀκάκιον νὰ κάμῃ δέησιν πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα φανερώσῃ εἰς αὐτὸν ἂν ἦτο θέλημά Του νὰ μαρτυρήσῃ καὶ μὲ ποῖον τρόπον αὐτόκλητος δηλαδή, ἢ ἐὰν γνωρισθῇ; Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἀκάκιος ἐλογίζετο τὸ τοιοῦτον ἀνώτερον τῆς ἀξίας του, παρητεῖτο ἀπὸ τὴν αἴτησιν τοῦ Ἐλευθερίου. Ὁ δὲ Ἐλευθέριος ἐπέμεινε παρακαλῶν αὐτόν, ἐπὶ ἡμέρας πολλάς, ἵνα ποιήσῃ εὐχὴν περὶ τούτου. Ἡμέραν δέ τινα ὁ Ἀκάκιος τοιουτοτρόπως ἀπεκρίθη πρὸς αὐτόν· «Τέκνον, ἐδῶ εἰς τὴν Σκήτην μας ἀδελφοί τινες ἐτέλεσαν ἄλλοτε μνημόσυνον καὶ τράπεζαν τοῦ Γέροντός των καὶ ἀπέστειλαν διακονίαν φαγητοῦ εἰς τὸν ἀοίδιμον Ἐπίσκοπον Ἰωάννην Μυραίων, διατρίβοντα τότε εἰς τὴν σεβασμίαν Μονὴν τῶν Ἰβήρων. Οὗτος, ἀποδεξάμενος τὴν διακονίαν, ἐνεδύθη τὸ ὠμοφόριόν του καὶ ἔψαλε τὸ τρισάγιον καὶ τὴν νεκρώσιμον εὐχήν, κατὰ τὴν συνήθειαν. Ἐπειδὴ δὲ τότε κατενύγη ὁ ἅγιος ἐκεῖνος Ἐπίσκοπος καὶ ἔκλαυσεν, εἶπε πρὸς τοὺς ἀποστείλαντας τὸ φαγητὸν ἀδελφούς, ὅτι ὁ μακαρίτης αὐτῶν Γέρων ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ καὶ ἂς μὴ μεριμνῶσι περὶ τούτου. Ταῦτα δὲ εἶπεν ἢ ἕνεκα τῶν δακρύων καὶ τῆς κατανύξεως, ἢ καὶ ἐξ ἄλλου τινὸς ὁράματος, τὸ ὁποῖον ἔκρυψεν ἀπὸ αὐτοὺς ὁ θεοφιλέστατος ἐκεῖνος Ἐπίσκοπος καὶ οὕτω τοὺς ἐπληροφόρησεν. Ἐγὼ ὅμως, τέκνον, καίτοι ἀνάξιος, ὅμως, διὰ τὸν λόγον τῆς ἐντολῆς, ἔκαμα εὐχὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἐπληροφορήθην, ὅτι θέλημα Θεοῦ εἶναι νὰ μαρτυρήσῃς καὶ αὐτόκλητος νὰ παρουσιασθῇς εἰς τὴν ὁμολογίαν, ὅπως καὶ αὐτόκλητος ἔκαμες τὴν ἄρνησιν».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ μακάριος, Ἐλευθέριος περιεβλήθη ὅλος ἀπὸ ἄρρητον χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν ψυχῆς καὶ ἔκτοτε, ἀνεπιστρόφῳ λογισμῷ, ἐπέτεινε τοὺς ἀγῶνας καὶ τοὺς πόνους τῆς ἀσκήσεως, ἐξαιτούμενος παρὰ Θεοῦ τὴν ταχεῖαν πραγματοποίησιν τοῦ Μαρτυρίου. Τοσαύτη δὲ κατάνυξις καὶ πένθος ἐδωρήθη εἰς αὐτὸν παρὰ Θεοῦ, ὥστε δὲν ἠδύνατό τις νὰ τὸν ἴδῃ χωρὶς δάκρυα ἢ στεναγμούς. Διὰ τοῦτο καὶ κατὰ τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, μετὰ τὴν ἀγρυπνίαν, ἀφοῦ ἐκάθισαν οἱ Πατέρες εἰς τὴν τράπεζαν, ὁ Ἐλευθέριος, ὅστις μόνος ἔτρωγε τὴν συνήθη του τροφήν, ἄρτον ξηρὸν μεθ’ ὕδατος, ἐν ᾧ οἱ λοιποὶ ἔτρωγον τὰ τυχόντα φαγητά, ἤρχισε νὰ κλαίῃ καὶ νὰ στενάζῃ, ἐρωτηθεὶς δὲ διατὶ ἔκλαιε, δὲν εἶπε τότε εἰς αὐτοὺς τὴν αἰτίαν, ἀλλ’ ἐξηκολούθει νὰ κλαίῃ ἀπαρηγόρητα μέχρι σημείου ὥστε μετέβαλε τὴν τράπεζαν εἰς σκηνὴν θρηνῳδίας καὶ λύπης, φέρων οὕτω πολλὴν ἀπορίαν καὶ σύγχυσιν εἰς τοὺς ὁρῶντας ἀδελφούς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.