Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Οὕτως τοῦ Ἁγίου πολιτευομένου, ἦλθεν ἐπὶ τέλους καὶ ὁ ὡρισμένος καιρὸς τῆς ἀναχωρήσεώς του καὶ τῆς πρὸς ἄθλησιν τοῦ Μαρτυρίου ἐκκινήσεως. Κατῆλθε τότε εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τῶν Ἰβήρων πρὸς τὸν ἐξάδελφόν του Ὀνούφριον καὶ εἰσῆλθε μετ’ αὐτοῦ εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τῆς Θεοτόκου τῆς Πορταϊτίσσης. Ἐκεῖ ὁδηγήσας ὁ Ὀνούφριος τὸν Εὐθύμιον πλησίον τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῆς Θεομήτορος, εἶπε πρὸς αὐτὴν μετὰ δακρύων· «Εἰς χεῖράς σου παρατίθημι, Δέσποινα, τὸν Εὐθύμιον τοῦτον· ἐνίσχυσον αὐτὸν εἰς τὸν κατὰ τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν πόλεμον καὶ παρουσίασον αὐτὸν εἰς τὸν Υἱόν σου καὶ Θεὸν ἡμῶν θῦμα τέλειον καὶ εὐάρεστον».

Τότε λοιπὸν διηγήθη εἰς ἡμᾶς ὁ Εὐθύμιος τὸ ὅραμα ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ὑπεσχέθημεν ἀνωτέρω νὰ διηγηθῶμεν, λέγων· «Εἶδον καὶ ἰδοὺ ἐφάνη θρόνος ὑψηλὸς καὶ ἐπηρμένος, κύκλῳ τοῦ ὁποίου παρίστατο ἀναρίθμητος πληθὺς στρατιωτῶν καὶ δούλων. Ἐκάθητο δὲ ἐπ’ αὐτοῦ μετὰ μεγάλης παρατάξεως καὶ δόξης θαυμασία καὶ ὡραία γυνή, τὴν ὁποίαν δύναταί τις νὰ ὀνομάση Βασίλισσαν. Ἡπλώθη δὲ λόγος εἰς τὸ πλῆθος, ὅτι ἡ γυνὴ αὕτη εἶναι ἡ Παναγία. Ὅθεν ἕκαστος τῶν παρισταμένων ἐποίει σχῆμα προσκυνήσεως καὶ ἀνεχώρει. Τότε καὶ ἐγώ, μέλλων νὰ προχωρήσω, ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἵνα πλησιάσω τὴν Παναγίαν, ἀφ’ ἑτέρου δέ, ἵνα τὴν προσκυνήσω ὡς χρεώστης, καθὼς καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι, ἦλθον μετὰ φόβου μεγάλου καὶ συστολῆς καὶ προσεγγίσας περισσότερον τῶν ἄλλων, διὰ νὰ λάβω περισσοτέραν χάριν, ἐπροσκύνησα. Ἡ δὲ Θεοτόκος ἔθηκε τὴν ἰδίαν Αὐτῆς χεῖρα εἰς τὴν κεφαλήν μου καὶ τρόπον τινὰ ἐκράτησεν αὐτήν· ἐγὼ δὲ ἀπὸ τὴν αἴσθησιν τῆς θείας ταύτης χειρὸς ἐξύπνησα, μείνας ἄφωνος, καὶ ἐκστατικός. Κατόπιν ἠσθάνθην ἄφατον χαρὰν καὶ περιελούσθην ἀπὸ ἄφθονα δάκρυα». Παράδοξα μέν, ἀδελφοί, εἶναι τὰ λεγόμενα, ἀλλὰ χαριέστατα γνωρίσματα τῆς περὶ τὸν Εὐθύμιον προστασίας τῆς Θεοτόκου.

Κατ’ αὐτὴν λοιπὸν τὴν περιπόθητον καὶ μακαρίαν ὥραν τῆς ἀφ’ ἡμῶν ἀναχωρήσεως του, ἐξελθόντες πολλοὶ Πατέρες ἠκολούθησαν αὐτὸν εἰς ἀρκετὴν ἀπόστασιν κατευοδοῦντες καὶ ἀποχαιρετῶντες αὐτόν. Εἷς δὲ ἀπὸ τοὺς Πατέρας αὐτοὺς ἐπιστρέψας εἶπεν· «Ἀδελφοί, σᾶς πληροφορῶ, ὅτι ὁ ἀδελφὸς Εὐθύμιος μέλλει νὰ τελειώσῃ καλῶς τὸ Μαρτύριον». Οἱ δὲ ἄλλοι τὸν ἠρώτησαν· «Πόθεν τὸ γνωρίζεις;». Ἐκεῖνος δὲ ἀπεκρίθη· «Ὅταν ἐπλησίασα νὰ τὸν ἀσπασθῶ, ὠσφράνθην εὐωδίαν ἄρρητον ἀπ’ αὐτοῦ ἐξερχομένην, τὴν ὁποίαν δὲν δύναμαι νὰ παρομοιάσω μὲ κανὲν μύρον. Ἐκ τούτου συμπεραίνω, ὅτι ὁ δρόμος τοῦ ἀδελφοῦ εἶναι κατὰ Θεόν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.