Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Οὕτως ἔπραξεν ὁ ἀείμνηστος Εὐθύμιος καὶ κατόπιν ἀντήλλαξε τὸν τελευταῖον ἀσπασμὸν μετὰ τοῦ συνοδίτου του Γρηγορίου καὶ ὅλων τῶν παρευρεθέντων ἐκεῖ Χριστιανῶν, οἵτινες ἵσταντο ἀσκεπεῖς καὶ ἔντρομοι θαυμάζοντες τὴν τοσαύτην ἀνδρείαν καὶ γενναιότητα τοῦ Εὐθυμίου. Ἔπειτα χρισθεὶς μὲ ἅγιον ἔλαιον ἐκ τῆς κανδήλας τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Πορταϊτίσσης εἰς ὅλους τοὺς ἁρμοὺς καὶ τὰ μέλη του καὶ λαβὼν τὸν Σταυρὸν εἰς τὰς χεῖράς του καὶ τὰ βαΐα, τὰ ὁποἶα εἶχε λάβει εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, ὅπου, ὡς εἴπομεν, ἤκουσαν τὴν θείαν Λειτουργίαν καὶ ἐξοπλισθεὶς, μὲ τοιαῦτα ἀήττητα ὅπλα ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ πλοίου καὶ διεπέρασε μὲ ἀκάτιον εἰς τὸ Βυζάντιον καὶ μὲ φρόνημα γενναῖον ἔδραμεν, ὡς ἄδουσα νύμφη, ἵνα εὕρῃ τὸν μυστικὸν γλυκύτατον Νυμφίον, τὸν ὁποῖον, καθὼς ἐπίστευεν, ἀλλαχοῦ δὲν ἠδύνατο νὰ εὕρῃ εἰμὴ μόνον εἰς τὰς αὐλὰς τῶν τυράννων καὶ ἡγεμόνων. Σπεύδων δὲ νὰ φθάσῃ εἰς αὐτάς, ἔλεγε καθ’ ὁδόν· «Δέσποτα Ἰησοῦ Χριστέ, ὅστις κατὰ τὴν σωματικὴν πρὸς ἡμᾶς παρουσίαν σου δὲν ἀπεστράφης τὰ μύρα τῆς φιλοθέου πόρνης, αὐτός, Δέσποτα, μὴ βδελύξῃ καὶ ἐμὲ τὸν ἁμαρτωλόν· καὶ δέξαι ἐξ ἐμοῦ οὐχὶ μύρα, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ αἷμά μου, τὸ ὁποῖον τρέχω τώρα νὰ χύσω διὰ τὴν ἀγάπην Σου· καὶ καθὼς εἰς τὴν πόρνην ἐκείνην διηυκόλυνας τὴν εἴσοδον εἰς τὴν οἰκίαν Σίμωνος τοῦ λεπροῦ, οὕτω, Δέσποτα, εὐκόλυνον καὶ εἰς ἐμὲ τὴν εἴσοδον εἰς τὰς αὐλὰς καὶ τοὺς οἴκους τῶν ἀθέων τυράννων Ἀγαρηνῶν, ἵνα κηρύξω τὸ ὄνομά Σου τὸ Ἅγιον καὶ καταισχύνω τὸν ἀπατήσαντά με διάβολον καὶ τὴν λεπρώδη αὐτῶν τῶν ἀθέων θρησκείαν». Ταῦτα ἔλεγε μετὰ δακρύων καὶ πόνου καρδίας, ἱκετεύων τὴν πανάχραντον Δέσποιναν, ἵνα παρασταθῇ εἰς αὐτὸν ὡς βοηθὸς ἀπροσμάχητος.

Ἔφθασε τέλος πάντων εἰς τὴν ὑψηλὴν θύραν τοῦ κριτοῦ τῆς ἀνομίας καὶ ποιήσας τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, εἰσῆλθεν ἀφόβως καὶ ὑπὸ μηδενὸς ἐμποδισθείς, ἐπροχώρησε καὶ ἦλθεν εἰς αὐτὸν τὸν ἐπίτροπον τῶν Ἀγαρηνῶν, τὸν παρ’ αὐτῶν λεγόμενον Βεζύρην, Ρουσοὺτ πασᾶν καλούμενον, παρακαθήμενον τότε διά τινας κατεπειγούσας τοῦ βασιλείου ὑποθέσεις μετὰ πολλῶν ἄλλων ἐπισήμων καὶ χωρὶς τὴν παραμικρὰν συστολὴν ἢ φόβον εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἐγώ, ὦ ἡγεμών, ἤμην Χριστιανὸς ἐκ προγόνων· ταῦτα δὲ τὰ ἐνδύματα, τὰ ὁποῖα φορῶ, τὰ ἔδωκες σὺ εἰς ἐμέ. Διὰ νὰ βεβαιωθῇς δὲ ὅτι εἶμαι Χριστιανός, ἰδοὺ ὁ Σταυρός, ὅστις εἶναι σημεῖον, ὅτι μία εἶναι ἡ ἀληθινὴ Πίστις, ἡ Πίστις τῶν Χριστιανῶν· ἰδοὺ καὶ τὰ βαΐα, τὰ ὁποῖα εἶναι καὶ αὐτὰ σύμβολα Χριστιανικά·


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.