Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Παρέλαβε λοιπὸν αὐτὸν ὁ δήμιος καὶ ὅταν ἠθέλησε νὰ δέσῃ τὰς χεῖράς του ὄπισθεν, ἠμποδίσθη ἀπὸ τὸν Μάρτυρα, ὅστις εἶπε πρὸς αὐτόν· «Διατί θέλεις νὰ μοῦ δέσῃς τὰς χεῖρας, ἀφοῦ ἦλθον ἐδῶ αὐτόκλητος; Διὰ τοῦτο ἐδέθη ὁ Χριστός, μου ἀπὸ τοὺς παρανόμους Ἑβραίους κατ’ αὐτὰς τὰς ἁγίας ἡμέρας, διὰ νὰ μὲ λύσῃ ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας καὶ νὰ σπεύδω ἐγώ, χωρὶς δεσμά, εἰς τὸν θάνατον διὰ τὴν ἀγάπην Του». Ἠπόρησε τότε ὁ δήμιος ἐκ τῶν λόγων τούτων καὶ ἀφῆκεν αὐτὸν λυτόν.

Ἐξῆλθε λοιπὸν ὁ ἀριστεὺς ἀπὸ τὸ ἄδικον καὶ ἄθεον ἐκεῖνο κριτήριον, θαῦμα ἐξαίσιον· διότι, ὄχι μόνον δὲν ἐδείκνυεν οὐδὲν σημεῖον δειλίας ἢ φόβου θανάτου εἰς τὸ πρόσωπον, ἀλλὰ μάλιστα ἀντιθέτως ὅλος φαιδρὸς καὶ χαρούμενος ἐφαίνετο. Τοῦτο δὲ ὄχι μόνον οἱ ὁμόπιστοι Χριστιανοὶ διηγοῦντο, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ ἐχθροὶ τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν Πίστεως ἐμαρτύρησαν. Ἐκράτει δὲ ὁ Μάρτυς εἰς μὲν τὴν δεξιάν του χεῖρα τὸν Σταυρόν, εἰς δὲ τὴν ἀριστερὰν εἶχε τὰ βαΐα. Πορευόμενος δὲ ἐφαίνετο, ὅτι ὄχι εἰς θάνατον ἀπήρχετο, ἀλλ’ εἰς νυμφικὸν θάλαμον. Συνέρρεε δὲ καὶ πλῆθος Χριστιανῶν πρὸς τοὺς ὁποίους ὁ Μάρτυς ἔδιδε καὶ ἐλάμβανε συγχώρησιν.

Ὁ δὲ συνοδίτης τοῦ Μάρτυρος Γρηγόριος, ὅτε ἀπεχωρίσθη ἀπ’ αὐτοῦ, ἀπὸ τὸ πλοῖον, μὲ λύπην, ὡς εἴπομεν, ἀνείκαστον, καθως ἀποχωρίζεται ἡ φιλόπαις μήτηρ τοῦ τέκνου της ἐν καιρῷ αἰχμαλωσίας καὶ διαρπαγῆς, ἐπέστρεψεν ἐκεῖ, ὅπου παρέμενε. Μετὰ δὲ τρεῖς ὥρας (διότι τοιαύτη ἦτο ἡ ἐπιθυμία τοῦ Μάρτυρος, νὰ ἐπιστρέψῃ δηλαδὴ εἰς τὸν οἶκον ἐκεῖνον καὶ νὰ προσεύχηται ὑπὲρ αὐτοῦ πρὸς τὸν Θεὸν τρεῖς ὁλοκλήρους ὥρας, κατόπιν δὲ νὰ ἐξέλθῃ, νὰ ἐξετάσῃ τί ἔγινεν), ἀπέστειλε φιλόχριστόν τινα Χριστιανόν, ἵνα πληροφορηθῇ περὶ τοῦ Μάρτυρος. Μεταβὰς δὲ ἐκεῖνος ὅπου ἐστάλη, εἶδε τὸν Ἀθλητὴν τοῦ Χριστοῦ ἐρχόμενον ὁμοῦ μὲ τοὺς δημίους, οἵτινες φθάσαντες εἰς τὸν ὡρισμένον τόπον ἐστάθησαν. Ἐστάθη δὲ καὶ ὁ Μάρτυς κατ’ Ἀνατολὰς καὶ ἐκτείνας τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρανὸν ηὔξατο εἰπών· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ μου, ὅτι μὲ ἠξίωσας νὰ λάβω θάνατον διὰ Σὲ καὶ νὰ χύχω τὸ αἷμά μου διὰ τὴν ἀγάπην Σου· ἀλλ’ ἀξίωσόν με, δέομαί, Σου, νὰ νικήσω μέχρι τέλους τὸν πονηρὸν διάβολον καὶ νὰ ἔλθω πρὸς Σὲ μετὰ χαρᾶς. Εἰρήνευσον, Δέσποτα, τὸν κόσμον Σου καὶ κράτυνον τὴν Ὀρθοδοξίαν μέχρι τέλους. Μνήσθητι τῶν γονέων, συγγενῶν καὶ φίλων μου καὶ παντὸς τοῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος καὶ χάρισαι αὐτοῖς πάντα τὰ πρὸς σωτηρίαν αἰτήματα καὶ τὴν οὐράνιον Βασιλείαν Σου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.