Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Τότε λοιπὸν σηκώσαντες αὐτὸ οἱ δήμιοι ἐκόμισαν εἰς τὴν νῆσον τῆς Πρώτης, κατὰ τὴν θέλησιν τοῦ Γρηγορίου. Θαῦμα δὲ ἦτο τὸ ζεστὸν αἷμα, τὸ ὁποῖον καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἔτρεχεν ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦ Μάρτυρος. Ἀλλὰ τὸ παραδοξότερον, τὸ ὁποῖον ὑπερβαίνει καὶ αὐτοὺς τοὺς ὅρους τῆς φύσεως, εἶναι ἡ σεβασμία Κάρα τοῦ Ἀθλητοῦ, τὴν ὁποίαν λαβὼν ὁ Γρηγόριος μετὰ δακρύων ἠσπάζετο λέγων· «Δός μοι λόγον, ἀδελφὲ περιπόθητε καὶ ἐραστὰ τοῦ Χριστοῦ προθυμότατε, Ἅγιε Εὐθύμιε, καὶ μὴ μὲ ἀφήσῃς, νὰ ὑπάγω πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς μόνος, μὲ τόσην λύπην». Καὶ ὢ τῶν θαυμασίων Σου Χριστέ! Ἤνοιξε τότε τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ὥσπερ ζῶσα ἡ ἁγία Κάρα μὲ ὄμμα ἱλαρὸν καὶ χαριέστατον ἔβλεπε τὸν ἀδελφὸν Γρηγόριον ὁμοῦ καὶ τοὺς παρεστῶτας. Ὄχι δὲ μόνον ἅπαξ, ἀλλὰ δὶς ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ἔβλεπεν ὅλους τούτους, φαιδρῷ τῷ προσώπῳ καθὼς διὰ γραμμάτων ἐφανέρωσαν εἰς ἡμᾶς ἀπὸ Κωνσταντινουπόλεως φιλόχριστοί τινες καὶ φιλομάρτυρες, τῶν ὁποίων δὲν δυνάμεθα νὰ μὴ ἀναφέρωμεν αὐτολεξεὶ τὴν ἰδίαν περικοπὴν τοῦ γράμματος οὕτως ἔχουσαν· «Περὶ τῶν ἀνοιχθέντων ὀφθαλμῶν ἀμφιβολία οὐδεμία. Αὐτὸς εἶδε πρῶτος καὶ οἱ μετ’ ἐμοῦ καὶ πάντες οἱ λοιποί, ἀνοιγέντας αὐτοὺς χαρίεντας καὶ προσηνεῖς, ὥσπερ ζῶντας, ἡμᾶς ἐμβλέποντας καὶ οἱονεὶ μειδιῶν ἐμφανίζοντας ὅλον τὸ πρόσωπον· καὶ ἅπαντες οἱ ἰδόντες καὶ ὁ Ἱεράρχης αὐτὸς ὑπερεθαύμασαν».

Κηδεύσας λοιπὸν ὁ καλὸς οὗτος καὶ πιστὸς συνοδίτης Γρηγόριος τὸν Μάρτυρα κατὰ τὸ μοναχικὸν ἔθος, ἔθηκε τὸ πάντιμον αὐτοῦ Λείψανον ἐντὸς τοῦ σεβασμίου Ναοῦ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου καὶ μὴ εὑρίσκων πλοῖον ἓτοιμον διὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος εὑρίσκετο ἐν ἀγωνίᾳ διαλογιζόμενος περὶ τοῦ μαρτυρικοῦ σώματος, ἂν ἦτο δυνατὸν νὰ μετακομίσῃ τοῦτο ἐγκαίρως πρὸς ἡμᾶς. Κατὰ τὴν Τρίτην ὅμως τῆς Διακαινησίμου ἐπρόφθασεν αὐτὸν ὁ συμπαθέστατος καὶ φιλάδελφος Μάρτυς Εὐθύμιος καὶ διέλυσε τὴν ἀθυμίαν καὶ λύπην αὐτοῦ μὲ τὴν ὑπόσχεσιν, τὴν ὁποίαν καθ’ ὕπνον ἔδωκεν εἰς αὐτόν, τὸ ὁποῖον, εἴτε ἐπειδὴ ἐλησμόνησεν, εἴτε ἔκ τινος ἄλλης ἀφορμῆς, δὲν εἶπεν εἰς ἡμᾶς ὁ Γρηγόριος, ἀλλ’ ὁ ἀνωτέρω φιλόχριστος, ὅστις ἔγραψε πρὸς ἡμᾶς ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν ὕστερον, ἐσημείωνεν οὕτως· «Ἐνεθυμήθην τὸ ὄνειρον τὸ ὁποῖον εἶδεν ὁ Γέρων Γρηγόριος τὴν Τρίτην τῆς Διακαινησίμου εἰς τὴν κατὰ τὴν Πρίγκηπον νῆσον οἰκίαν μας καὶ μοὶ τὸ εἶπεν· ὅτι, ἔχων λύπην καὶ φόβον περὶ τοῦ ἁγίου Λειψάνου καὶ ἐλπίδα διὰ νὰ τὸ λάβῃ τότε, εἶδεν αὐτὸν καθ’ ὕπνον μὲ χαροποιὸν πρόσωπον καὶ τοῦ εἶπε· «Μὴ λυπῆσαι, διότι ὁμοῦ ἔχομεν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὸ ταξίδιον. Ὁ ἄνθρωπος, ὅστις μᾶς ἐβοήθησεν εἰς ὅλα, θέλει ἀγωνισθῆ καὶ δὲν θέλει ἀδιαφορήσει, θέλεις δὲ παραλάβει τὸ Λείψανόν μου καὶ θὰ ὑπάγωμεν μαζί».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.