Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

ἵνα δὲ βεβαιωθῇς ἀκόμη περισσότερον, ἰδοὺ καταπατῶ καὶ τὸ σημεῖον τῆς ἀνόμου καὶ ἀθέου θρησκείας σου». Ὁμοῦ δὲ μὲ τὸν λόγον ἐκβαλὼν ἀπὸ τὴν κεφαλήν του τὸ πράσινον σαρίκιον καὶ ρίψας αὐτὸ κατὰ γῆς τὸ κατεπάτησε, λέγων· «Ἀναθεματίζω τὸν ἀντίχριστον Μωάμεθ, τὸν ψευδοπροφήτην σας».

Ταῦτα βλέπων καὶ ἀκούων ὁ βεζύρης ἔμεινεν ἔκπληκτος, διότι ἔβλεπεν ἕνα εἰκοσαετῆ νὲον νὰ παρουσιάζεται ἐνώπιόν του μὲ τόσον θάρρος καὶ νὰ ὑβρίζῃ τὴν θρησκείαν του μὲ τόσην τόλμην, νὰ ὀνομάζῃ δὲ τὸν προφήτην του ἀντίχριστον. Ἐπέπληξε τότε μετ’ ὀργῆς τοὺς παρισταμένους ὑπηρέτας, διότι ἄφησαν νὰ φθάσῃ μέχρις αὐτοῦ τοιοῦτος ἄνθρωπος· ἐπρόσταξε δὲ τὸν πρῶτον τῶν ὑπηρετῶν του νὰ ἐξετάσῃ μήπως ὁ νέος ἦτο μεθυσμένος ἢ τρελλός. Ἀλλ’ ὁ Μάρτυς εἷπεν· «Ὄχι, πολὺ καλὰ ἔχω εἰς τὰς φρένας μου καὶ διὰ τοῦτο ὁμολογῶ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν μου Θεὸν ἀληθινὸν καὶ ποιητὴν τοῦ παντός· ὁμολογῶ δὲ καὶ ἐμαυτὸν Χριστιανὸν καὶ θέλω νὰ ἀποθάνω διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ μου». Λέγει τότε πρὸς τὸν Μάρτυρα ὁ Βεζύρης· «Εἶσαι μεθυσμένος». Ἀπεκρίθη ὁ Μάρτυς· «Ὄχι». Τότε ὁ βεζύρης ἐπρόσταξε νὰ ρίψωσι τὸν Μάρτυρα εἰς τὴν φυλακήν. Παραλαβόντες λοιπὸν τὸν Ἅγιον οἱ ὑπηρέται τοῦ ἀσεβοῦς ἔρριψαν αὐτὸν εἰς σκοτεινήν τινα φυλακὴν καὶ ἔκλεισαν τοὺς πόδας του εἰς τὸ ξύλον τῆς ποδοκάκης, δέσαντες δύο ἁλύσεις, μίαν εἰς τὰς χεῖρας καὶ ἄλλην εἰς τοὺς πόδας.

Μετὰ μίαν ὥραν ἐκάλεσε καὶ πάλιν αὐτὸν ὁ κριτὴς εἰς δευτέραν ἐξέτασιν. Ὅταν δὲ παρουσιάσθη ὁ Μάρτυς ἠρώτησεν αὐτὸν ὁ βεζύρης, λέγων· «Ἦλθες εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ἢ μένεις ἀκόμη εἰς τὴν προτέραν σου πλάνην;». Ἀπεκρίθη ὁ Μάρτυς· «Ἐγὼ σοῦ εἶπον, ὦ ἡγεμών, ὅτι Χριστιανὸς εἶμαι καὶ Χριστιανῶν γονέων υἱός πιστεύων τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν, ὅστις ἔγινεν ἄνθρωπος διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων καὶ ὅστις μέλλει πάλιν νὰ ἔλθῃ, ἵνα κρίνῃ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀποδώσῃ εἰς ἕκαστον κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ». Τότε ὁ βεζύρης εἶπεν· «Ἄφες αὐτὰς τὰς ματαιολογίας καὶ ἐλθὲ εἰς τὴν πίστιν ἡμῶν, εἰς τὴν ὁποίαν ἦσο καὶ πρότερον, διὰ νὰ λάβῃς ἀπ’ ἐμοῦ μεγάλας τιμὰς καὶ πλούτη». Ὁ Μάρτυς ὅμως ἀπήντησε· «Μὴ γένοιτο, ἡγεμών, νὰ ἀρνηθῶ ἐγὼ τὸν ἀληθινὸν Θεόν, τὸν γλυκύτατόν μοι Ἰησοῦν καὶ νὰ ἔλθω εἰς τὴν ἰδικήν σας πίστιν, ἥτις δὲν εἶναι ἄλλο τι, εἰ μὴ μυθολογίαι καὶ ἀτοπήματα, τὰ ὁποῖα σᾶς τὰ ἐδίδαξεν ἐκεῖνος ὁ ἀντίχριστος Μωάμεθ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.