Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Ἡμεῖς δέ, ἀκούσαντες τὸ τοιοῦτον, ἐπάθομεν ἀνθρώπινόν τι καὶ ἀμφεβάλλομεν. Ὅτε δὲ ἰδιαιτέρως ἐξητάσαμεν τὸν ἀδελφὸν ἐκεῖνον, μᾶς ἐπληροφόρησεν ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι λέγει ἀλήθειαν. Ἐμνήσθημεν τότε σοφοῦ Πατρὸς λέγοντος, ὅτι τὰ σώματα τῶν Ἁγίων καὶ μάλιστα τῶν Μαρτύρων, ὡς ἔχοντα πρὸ τῆς τελειώσεως αὐτῶν ἔνοικον τὴν Χάριν καὶ τὸν ἁγιασμὸν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εὐωδιάζουσιν ὅπως καὶ μετὰ θάνατον τὰ ὀστᾶ καὶ τὰ Λείψανα αὐτῶν. Ὅθεν πεισθέντες ἀπεμακρύναμεν τὴν ἀπορίαν καὶ τὴν ἀπιστίαν ἡμῶν συλλογισθέντες ὅτι, ἐὰν καὶ μετὰ θάνατον, ἀφοῦ ἐξέλθη ἡ ψυχή, εὐωδιάζῃ τὸ ἄψυχον σῶμα, πολλῷ μᾶλλον εὐωδιάζει ὅταν μάλιστα μετ’ αὐτοῦ εἶναι καὶ ἡ ψυχή, ἥτις εἶναι τὸ ἀληθὲς κατοικητήριον καὶ ἡ ἀνάπαυσις τοῦ Παναγίου Πνεύματος.

Ἀνεχώρησε λοιπὸν ἐντεῦθεν ὁ Εὐθύμιος κατὰ τὴν ιθ’ (19) Φεβρουαρίου ἔχων συνοδίτην αὐτοῦ ἕνα ἐκ τῶν ὑποτακτικῶν τοῦ προαναφερθέντος Πνευματικοῦ Πατρὸς Νικηφόρου, Γρηγόριον ὀνομαζόμενον, τὸν ὁποῖον διὰ παρακλήσεως τοῦ Ὀνουφρίου ἀπέστειλε μετ’ αὐτοῦ. Μετὰ δὲ ἀπὸ πολλὰς καὶ μεγάλας τρικυμίας καὶ ἀρκετοὺς κινδύνους, τοὺς ὁποίους, ἐκ συνεργείας τοῦ πονηροῦ, ἐδοκίμασαν εἰς τὴν θάλασσαν, ἔφθασαν εἰς τὴν Καλλίπολιν τὴν β’ (2αν) τοῦ Μαρτίου. Εἰς τὴν πόλιν αὐτὴν εὗρεν ὁ Εὐθύμιος τρεῖς Τούρκους ἀξιωματικούς, οἵτινες εὑρίσκοντο ἐκεῖ ὁμοῦ μὲ πλῆθος Τούρκων στρατιωτῶν. Γνωρίσας δέ τινας ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Ραῒς Ἐφένδη, κινούμενος ὑπὸ τῆς πολλῆς προθυμίας τὴν ὁποίαν εἶχεν ἵνα τελειώσῃ τάχιον τὸν ἀγῶνα τοῦ Μαρτυρίου, ἔλεγεν εἰς τὸν Γρηγόριον· «Ἰδού, Πάτερ, εἶναι καὶ ἐδῶ Τοῦρκοι· τί μὲ ἐμποδίζει νὰ παρουσιασθῶ τώρα; Ἂς τελειώσω ἐδῶ τὸν ἀγῶνα μου». Ὢ γνώμης θεοφιλοῦς! ὢ ἀγάπης διαπύρου πρὸς τὸν Χριστόν! «Ἰδού, ἔλεγε, καὶ ἐδῶ Τοῦρκοι· τί τὸ κωλῦον ἵνα λάβω τὸν ποθούμενον ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον;». Καὶ τοῦτο μὲν ἐζήτει ὁ Εὐθύμιος· δὲν ἐφάνη ὅμως εὔλογον εἰς τὸν Γρηγόριον, ἐπειδὴ ἦτο τότε ἐκεῖ πλῆθος ἀγρίων πολεμιστῶν, ὡς εἴπομεν, καὶ ἦτο ἐνδεχόμενον νὰ συμβῆ κακὸν καὶ εἰς τοὺς συντρόφους των. Ποιήσαντες δὲ μόνον εὐχέλαιον, ἐκοινώνησαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων.

Κατὰ τὴν θ’ (9ην) τοῦ ἰδίου μηνὸς ἐκκινήσαντες ἦλθον εἰς Ἀρτάκην, ὅπου ἀκούσαντες καὶ τὸν Ἀκάθιστον ὕμνον τῆς Θεοτόκου, ἐκοινώνησαν πάλιν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ἐπειδὴ δὲ ἐχρονοτρίβουν ἐκεῖ, ἔλεγεν ὁ Εὐθύμιος· «Ἰδοὺ αἱ ἡμέραι παρέρχονται καὶ ἡ προφητεία σου, Πάτερ, δὲν λαμβάνει τέλος». Διότι, ὅτε ἦσαν εἰς Καλλίπολιν, ἠρώτα συνεχῶς πότε ἔμελλε νὰ ἀξιωθῇ τοῦ μακαρίου τέλους·


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.