Τίς δύναται νὰ διηγηθῇ τὴν ἀξίαν τῶν ἐκείνου κατορθωμάτων; Τὸ πολὺ δηλαδὴ τῆς νηστείας, τὸ καρτερικὸν τῆς ἀγρυπνίας, τὴν ἄμετρον κατάνυξιν, τὰς ὁλονυκτίους στάσεις, τὴν ἀδιάλειπτον προσευχὴν καὶ τὸ ἀπερίσπαστον εἰς μερίμνας, τὸ ταπεινὸν τοῦ φρονήματος, τὸ πρᾷον, τὸ σύννουν καὶ προσεκτικὸν πάντοτε, τὸ πρὸς πάντας ἱλαρὸν καὶ ἥσυχον καὶ τὸ συμπαθὲς καὶ φιλεύσπλαγχνον; Οὕτως ὁ ἀοίδιμος Ἐλευθέριος πολιτευόμενος ἐπέτυχεν, ἵνα ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ ἀποκτήσῃ πάσας τὰς ἀρετάς, καταμαράνας καὶ ἀφανίσας τελείως τὸ φρόνημα τῆς σαρκὸς καὶ τὰ πάθη αὐτῆς. Ὅθεν πράγματι ὡς ἔξω τοῦ κόσμου ἐφαίνετο καὶ ἐνομίζετο παρ’ ἡμῶν. Ἀκούσατε δὲ ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ σημεῖα τῆς ἐνθέου πολιτείας του, διὰ νὰ γνωρίσετε τὴν ἐσωτερικὴν κατάστασιν τῆς ψυχῆς του.
Ἡμέραν τινὰ εὑρὼν αὐτὸν ὁ Πνευματικός του Πατὴρ ἔξω εἰς τὸ προαύλιον τοῦ κελλίου του λίαν σκυθρωπόν, σύννουν καὶ ὑποδακρύοντα, ἠρώτησεν αὐτὸν διὰ τὸ αἴτιον τῆς λύπης του· ἐκεῖνος δὲ ἀπεκρίθη αὐτολεξεὶ οὕτως· «Ἀπεστράφη ἡ ψυχή μου, Πάτερ, τὸν κόσμον καὶ τὴν ἄνω ζωὴν ἐπεθύμησα». Ὢ λόγων ἐμφαντικωτάτων ἀποδεικνυόντων τὴν πρὸς τὸν Χριστὸν ἐγκάρδιον ἀγάπην! Ψυχὴ ἡ τοῦ θείου ἔρωτος κάτοχος γινομένη, πρὸς οὐδὲν ἐπιστρέφεται τῶν παρόντων. Μὲ τοιοῦτον λοιπὸν σκοπὸν εἰσῆλθεν εἰς τὸ στάδιον τῆς ἀσκήσεως ὁ Ἐλευθέριος καὶ τοσοῦτον εἰς αὐτὸ ἀνεπιστρόφως ηὐδοκίμησεν, ὥστε εἰς πάντας ἡμᾶς, καθὼς γνωρίζετε, ἐπροξένησαν μέγαν θαυμασμὸν καὶ ἀπορίαν οἱ μεγάλοι ἐκείνου ἀσκητικοὶ ἀγῶνες καὶ ἱδρῶτες, ὡς καὶ ὁ εἰρημένος Πνευματικὸς αὐτοῦ Πατὴρ ὡμολόγησε, λέγων· «Ἡμεῖς οἵτινες τοσοῦτον χρόνον κατοικοῦμεν καὶ διατρίβομεν εἰς τοῦτο τὸ ἁγιώνυμον ὄρος, καὶ παρὰ πολλῶν λογιζόμεθα κάτοχοι τοῦ καλοῦ καὶ τῆς ἀρετῆς, οὐδὲ τὸ ἑκατοστημόριον τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν ἀγώνων τοῦ Ἐλευθερίου ἐπετύχομεν». Ἀλλὰ καὶ ἄλλος τις ἀδελφός, παρατηρήσας μὲ προσοχήν, ἐθαύμασε καὶ ἐνεκωμίασε τὸ βάθος τῆς ταπεινώσεώς του, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἀνῆλθεν ἀσφαλῶς εἰς τὸ ἀνεκδιήγητον ὕψος τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔσυρεν ἐκεῖθεν εἰς ἑαυτὸν τὴν μαρτυρικὴν Χάριν, ὑπὸ τῆς ὁποίας, ἀενάως καταφλεγόμενος, οὐδὲν ἄλλο πλέον ἐφαντάζετο ἢ τοὺς μαρτυρικοὺς στεφάνους καὶ τὰ ἀνεκλάλητα κάλλη τῆς οὐρανίου μακαριότητος.