Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Πόσα τότε δάκρυα δὲν ἔρρευσαν ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ Ἐλευθερίου! Πόσοι ἀναστεναγμοί, φωναί, ὀλολυγμοὶ καὶ οἰμωγαὶ δὲν ἀνεδόθησαν ἀπὸ τὸ στῆθος ἐκείνου!

Οὕτω λοιπὸν ἀμφότεροι συλλυπούμενοι καὶ συμπάσχοντες ὥραν ἱκανὴν καὶ πολλὰ εἰπόντες ἀπεχωρίσθησαν, ὁ δὲ Ἐλευθέριος ἦλθε πάλιν εἰς τὸν εἰρημένον Χαραλάμπην. Μετὰ δὲ ἀπὸ εἴκοσιν ἐννέα ἡμέρας μεγάλως παρακληθεὶς ἀπὸ τὸν Ὀνούφριον ὁ εἰς τὴν αὐτὴν Σκήτην τοῦ Προδρόμου εὑρισκόμενος Πνευματικὸς Πανοσιώτατος Νικηφόρος, ὑπεδέχθη εἰς τὴν συνοδείαν του τὸν Ἐλευθέριον, ἥτις καὶ συνεκροτήθη τότε ἐκ πέντε ἀδελφῶν ἐκ τῆς αὐτῆς πατρίδος, τῆς κώμης Δημητσάνης πάντων καταγομένων, πρῶτος τῶν ὁποίων ὑπῆρχεν ὁ Γέρων Ἀκάκιος, εἰς τὸν ὁποῖον καὶ ἀνέθηκεν ὁ Πνευματικὸς Νικηφόρος τὴν ἐπιμέλειαν τοῦ Ἐλευθερίου. Ἀφοῦ λοιπὸν ἐξωμολογήθη ὁ Ἐλευθέριος ἅπαντα τὰ κατ’ αὐτόν, ἐδέχθη εὐπειθῶς τὸν κανόνα, τὸν ὁποῖον ὥρισεν εἰς αὐτὸν ὁ Πνευματικός. Ἄξιον δὲ ἦτο νὰ βλέπῃ τις τὸν νέον ἐκεῖνον καὶ ἀσυνήθιστον ὑποτακτικόν, πρόθυμον καὶ ἕτοιμον εἰς ὅλα τὰ προστασσόμενα καὶ ἐκτελοῦντα μετὰ πάσης ἀκριβείας πᾶν τὸ διατεταγμένον. Κατὰ τὸ διάστημα δὲ τῶν πρώτων τούτων ἡμερῶν τῆς ἡσυχίας καὶ τῆς ὑποταγῆς του ἐπόθει ὁ μακάριος Ἐλευθέριος νὰ μάθῃ τι περὶ τῆς μητρός του, μαθὼν δὲ ὅτι ἄνθρωπός τις ἦλθεν ἀπὸ τὴν πατρίδα του Πελοπόννησον, λαβὼν ἄδειαν παρὰ τοῦ Πνευματικοῦ του Πατρός, ἦλθε πρὸς συνάντησιν ἡμῶν.

Ὅταν λοιπὸν ὁ Ἐλευθέριος ἦλθε πρὸς ἡμᾶς, ἡμεῖς ὡς ὑπὸ Θεοῦ ὁδηγηθέντες, ἀπεστείλαμεν αὐτὸν πρὸς τὸν παναγιώτατον Πατριάρχην πρώην Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριον [7] παραχειμάζοντα τότε ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων, διὰ νὰ μάθῃ δῆθεν παρ’ αὐτοῦ περὶ τοῦ ἀνδρὸς τὸν ὁποῖον ἐζήτει καὶ περὶ τῆς μητρός του. Ὁ δὲ μακάριος Γρηγόριος, ὑπὸ ὑψηλοτέρου λογισμοῦ καθοδηγούμενος ἐπέπληξεν αὐτὸν σφοδρῶς καὶ τὸν ἀπεδίωξεν εἰπών· «Τί ἐνδιαφέρεσαι σὺ περὶ ἐκείνων; Ἡσύχασον καὶ φρόντισον τὰ περὶ τοῦ ἑαυτοῦ σου μόνον». Ὤ! πόσον ἰσχύει ἔλεγχος εἰς καλὴν καρδίαν, ἐν καιρῷ τῷ προσήκοντι λεγόμενος! Ἔφυγεν ἐκεῖθεν ὁ Ἅγιος ἀποδιωχθείς, ἀλλ’ ἴδετε, ἀδελφοί, πῶς, λαβὼν ἀφορμήν, ὡς φρόνιμος, ἐκ τούτου ἐδόθη ὅλος εἰς τὴν ἡσυχίαν καὶ ἔμεινε, τοῦ λοιποῦ ἀπερίσπαστος μόνον εἰς ἑαυτὸν καὶ τὸν Θεὸν προσέχων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.