Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΕΥΘΥΜΙΟΥ, τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιδ’ (1814), ξίφει τελειωθέντος.

Ὅθεν ἐλυπήθη πολὺ διὰ τοῦτο καὶ κρίνας τὸ γενονὸς ὡς ἀποτυχίαν του, ἐπανῆλθε πάλιν εἰς τὸν Γέροντά του, τὸν Πνευματικὸν ἐκεῖνον τοῦ Πατριαρχείου καὶ τοῦ ἐφανέρωσε τὰ κατ’ αὐτόν, προσθέσας καὶ τὴν ἐντολὴν τοῦ Γέροντος, ἀκόμη δέ, ὅτι ἀπεφάσισε νὰ παραβῇ τὴν ἐντολὴν καὶ νὰ παρουσιαστῇ, μὴ δυνάμενος νὰ ὑπομείνῃ τὴν ἔνδοθεν θέρμην τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀγάπης. Ὁ δὲ Πνευματικός, ἂν καὶ προσεπάθησε νὰ τὸν ἐμποδίσῃ μὲ διαφόρους τρόπους, ὅμως δὲν ἠδυνήθη νὰ μεταβάλῃ, τὸν σκοπόν του. Ἔδωκε τότε εἰς αὐτὸν ἄδειαν, ἐπευξάμενος τὰ σωτήρια.

Κατὰ τὴν ἑπομένην λοιπὸν ἡμέραν, ἥτις ἦτο ἡ λαμπροφόρος ἑορτὴ τῆς θείας Μεταμορφώσεως, κοινωνήσας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ καὶ ὡς μέγα ἐφόδιον ταῦτα λαβὼν καὶ λογισάμενος, ἔδραμε νὰ παρουσιασθῇ μὲ θάρρος καὶ τόλμην ἀνυπέρβλητον. Ἀλλὰ κατὰ λόγους ἀρρήτους τῆς τὰ πάντα καλῶς διεξαγούσης κρυφιομύστου προνοίας τοῦ Θεοῦ, συνήντησε καθ’ ὁδὸν Παγκράτιον τινα Μοναχόν, Λαυριώτην, ἐκ Καλαβρύτων τῆς Πελοποννήσου καταγόμενον, πρὸς τὸν ὁποῖον, ὡς γνώριμόν του, ἐκοινολόγησε τὸν μελετώμενον σκοπόν του καὶ τὴν ὁδὸν πρὸς τὴν ὁποίαν ἔσπευδεν. Οὗτος δὲ ὁ Παγκράτιος μὲ λόγους ἐπιτηδείους ἐξησθένισε καί, τρόπον τινά, παρέλυσε τὸν τόνον τῆς ψυχῆς τοῦ Ἐλευθερίου, συμβουλεύσας αὐτὸν νὰ ἐπιστρέψῃ εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου νὰ ὑποτάξῃ ἑαυτὸν εἰς ἀσκητικοὺς ἀγῶνας καὶ νὰ ταπεινώσῃ τὸ φρόνημά του, ἵνα δοκιμασθῇ τελειότερον καὶ ὑψηλότερον, ὥστε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τοιοῦτον ἀγῶνα καὶ κίνδυνον τοῦ Μαρτυρίου καλῶς ἐνδυναμωμένος. Ἀπετράπη λοιπὸν ἀπὸ τὸν ὡραῖον τοῦτον δρόμον πρὸς τὸ παρὸν καὶ ἠθέλησε νὰ ἔλθῃ εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος κατὰ τὴν συμβουλὴν τοῦ ἀνωτέρω Παγκρατίου.

Ἀλλ’ ὁ μισόκαλος καὶ ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρωπίνου γένους διάβολος ἐμβάλλει εἰς αὐτὸν ἄλλους λογισμοὺς καὶ πότε μὲν ἔπειθεν αὐτὸν νὰ ὑπάγῃ εἰς Ἱεροσόλυμα, πότε εἰς Σίναιον, ἄλλοτε δὲ πάλιν εἰς ἄλλο μέρος, ἐπειδὴ προέβλεπεν, ὡς φαίνεται, ὁ ἀλιτήριος εἰς ποῖον ὕψος ἀρετῆς ἔμελλε νὰ φθάσῃ ἐρχόμενος εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος, τὸν κοινὸν λιμένα τῆς σωτηρίας τῶν ἁμαρτωλῶν, καθὼς ὁ λόγος προχωρῶν θέλει φανερώσει. Ἐννοήσας δὲ τὴν δολιότητα τούτων τῶν ἐπιβούλων λογισμῶν, ὑπερενίκησεν αὐτοὺς μὲ τὴν Θείαν βοήθειαν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Δοχειαρίου μετά τινος προηγουμένου Εὐγενίου Μυτιληναίου, ὅπου μείνας μετ’ αὐτοῦ ἐπὶ δύο μῆνας, μετέβη ἐκεῖθεν εἰς τὸ Ἱερὸν Κοινόβιον τοῦ Ἐσφιγμένου, ὅπου καὶ βαρέως ἀσθενήσας ἰάθη διὰ τῆς συντόνου ἐπιμελείας τῶν ἀδελφῶν τῆς Μονῆς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τῇ Γενέσει, κεφ. λεʹ, στ. 16-18.

[2] Βλέπε περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τῆς Κλίμακος ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ εἰς τὴν λʹ (30ὴν) Μαρτίου, καθ’ ἣν ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[3] Σοῦμλα· πόλις νῦν τῆς Βουλγαρίας καλουμένη ὑπὸ τῶν Βουλγάρων Σοῦμεν, πρωτεύουσα ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένη εἰς ἀπόστασιν 84 χ.λ.μ. δυτικῶς τῆς πόλεως Βάρνας, παρὰ τὸ βορειοανατολικὸν ἄκρον τοῦ Αἵμου. Ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ἰσχυρῶς ὠχυρωμένη πόλις περιβαλλομένη ἔτι καὶ σήμερον ὑπὸ παλαιῶν φρουρίων.

[4] Κύριλλος Ϛʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1813-1818), πρότερον Μητροπολίτης Ἰκονίου (1803-1810) καὶ εἶτα Ἀδριανουπόλεως (1810-1813). Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀρίστων Πατριαρχῶν τῆς προεπαναστατικῆς περιόδου. Παραιτηθεὶς τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 1818, ἡσύχαζεν εἰς τὴν ἰδιαιτέραν του πατρίδα Ἀδριανούπολιν, ὅτε ἐκραγείσης τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐδέξατο τὸ μακάριον τέλος ἀπαγχονισθείς, κατόπιν διαταγῆς τοῦ Σουλτάνου, τὴν 18ην Ἀπριλίου 1821. Αἱ συνθῆκαι τοῦ Μαρτυρίου του ὑπῆρξαν ἰδιαιτέρως συγκλονιστικαί. Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1821 ὁ σατράπης τῆς Ἀδριανουπόλεως ἐθανάτωσεν 23 προύχοντας τῆς πόλεως. Τὴν ἑπομένην διέταξεν ὅπως καὶ ὁ σεβάσμιος ἐκεῖνος Ἀρχιερεύς, ὅστις ἐτύγχανε καὶ προσωπικός του φίλος, ὁδηγηθῆ ἐνώπιόν του μετὰ μεγάλων τιμῶν, ἐπὶ χρυσοστολίστου ἵππου, συνοδευόμενος ὑπὸ τιμητικῆς φρουρᾶς. Ἐκεῖθεν, ἀφοῦ τοῦ προσεφέρθησαν ἀρκεταὶ φιλοφρονήσεις, ὡδηγήθη, πάντοτε ἔφιππος καὶ ὑπὸ τιμητικὴν φρουράν, εἰς τὴν τουρκικὴν ἀγορὰν τῆς πόλεως καὶ ἐν συνεχείᾳ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναόν, ὅπου ἐπί τινος θύρας εἶχε στηθῆ ἡ ἀγχόνη. Κατὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ ἀπαγχονισμοῦ του ὁ βρόχος ἀπεκόπη τρὶς καὶ τὸ ταλαιπωρημένον σῶμα κατέπεσεν ἰσάκις ἐπὶ τοῦ ἐδάφους δεινοπαθοῦν. Εἶτα, ἀφοῦ παρέμεινε κρεμάμενον ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἐρρίφθη εἰς τὸν ποταμόν, παρασυρθὲν ὑπὸ τῶν ὑδάτων μέχρι Διδυμοτείχου. Ἐκεῖ ἀναγνωρισθὲν ἐτάφη μυστικὰ εἴς τινα οἰκίαν. Βραδύτερον, γενομένης μετακομιδῆς, ἐτέθη εἰς τὸν νάρθηκα τῆς Μητροπόλεως, ὅπου καὶ μέχρι σήμερον εὑρίσκεται.

[5] Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 384-385.

[6] Οὗτος εἶναι ὁ ἐν Ἁγίοις καὶ Μάρτυσι Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος ὁ Εʹ ὁ ἀπαγχονισθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1821, Ἀπριλίου ιʹ (10ην), καθ’ ἣν καὶ τὴν σεβάσμιον αὐτοῦ μνήμην ἐπιτελοῦμεν (βλέπε ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Τούτου τὸ σεπτὸν καὶ σεβάσμιον Λείψανον ὑπάρχει τεθησαυρισμένον ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν.

[7] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 393.

[8] Τὰ περὶ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Αὐγουστίνου βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὴν ιεʹ (15ην) Ἰουνίου ὅτε ἐπιτελοῦμεν τὴν μνήμην αὐτοῦ.

[9] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 385.

[10] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ηʹ (8ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.