ΘΕΟΔΩΡΑ ἡ μακαριωτάτη καὶ ἀοίδιμος Μήτηρ ἡμῶν ἡ σήμερον ἑορταζομένη, τῆς Ἠπείρου τὸ καύχημα, τῆς ὁποίας καὶ ἐχρημάτισε βασίλισσα κατὰ τὸν ΙΓ’ αἰῶνα, ἦτο ἀπὸ τὴν Ἀνατολήν. Ἐβλάστησε δὲ ἡ μακαρία αὕτη εἰς τὸ γένος της καὶ εἰς τὴν πατρίδα της ὡς ρόδον πολύτιμον καὶ ἡδύπνοον, λίαν ἀρωματισμένον, ἀπὸ τὴν ἐνάρετον καὶ θαυμαστὴν πολιτείαν της. Διότι ἀφ’ οὗ αὐξηθεῖσα ἔφθασεν ἡ τρισολβία εἰς τὴν ἡλικίαν τοῦ κορασίου, δὲν ἠσχολεῖτο, ὡς τοῦ τωρινοῦ καιροῦ τὰ κοράσια, εἰς μάταια καὶ ἄσεμνα παίγνια, οὔτε εἰς καλλωπισμοὺς ἢ εἰς ἄλλα ἄτακτα ἔργα, ἀλλ’ ὡς ἀγγεῖον ἐκλεκτὸν τοῦ Θεοῦ ἐφαίνετο ἐξ ἀρχῆς ὁποία ἤθελε γίνει κατόπιν, ὡς παράδειγμα ἔχουσα καὶ μιμουμένη τοὺς ἰδίους αὐτῆς γονεῖς, πολλὰ ἐναρέτους καὶ εὐλαβεῖς εἰς τὰ θεῖα, ἐλεήμονας καὶ θεοσεβεῖς, φερομένους πρὸς πάντας μὲ μεγάλην ταπείνωσιν καὶ ἀγάπην.
Πρὸς τούτους ἔχουσα ἡ Ἁγία τὴν πρέπουσαν εὐλάβειαν καὶ ὑπακούουσα πάντοτε, ὑπετάσσετο μετὰ χαρᾶς εἰς ὅσα ἤθελον τὴν προστάξει καὶ πάντα ἔπραττε χωρὶς ὀκνηρίαν. Ὅθεν καὶ κατέστη πλέον ἐνάρετος καὶ μὲ πᾶν εἶδος ἀρετῆς ἐστολίσθη, ὡς καρπὸς ὡραιότατος ἀπὸ δένδρον καλὸν ἀναδειχθεῖσα καὶ ἐπιβεβαιοῦσα τὴν ἀρετὴν τῶν γονέων της, καθὼς καὶ Κύριος ἡμῶν εἰς τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον λέγει· «Ἐκ γὰρ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώσκεται» (Ματθ. ιβ’ 33). Βλέποντες λοιπὸν οἱ γονεῖς της, ὅτι ἡ θυγάτηρ αὐτῶν ἐπρόκοπτεν εἰς τὰ θεάρεστα ἔργα, ἔχαιρον καὶ ὑπερευφραίνοντο, δοξάζοντες τὸν Θεὸν καὶ ἐσκέπτοντο νὰ εὕρουν ἄνδρα ὁμοίως ἐνάρετον καὶ πρέποντα δι’ αὐτήν. Πρὶν ἢ ὅμως εἴπωμεν περὶ τούτου, καλὸν κρίνομεν νὰ μὴ στερήσωμεν τοὺς εὐσεβεῖς ἀκροατάς οἱ ὁποῖοι ἀγαπῶσι νὰ ἀκούσωσιν ἐξ ἀρχῆς τὴν διήγησιν. Ὅθεν ἄρχομαι ταύτης καὶ σᾶς παρακαλῶ νὰ ἀκούσητε μετὰ προσοχῆς.
Ὅτε ἐβασίλευεν ὁ Ἀλέξιος ὁ Κομνηνὸς [1] εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἦτο εἰρήνη καὶ ὁμόνοια εἰς τοὺς Χριστιανούς. Ἀλλ’ ἀκούσατε τὶ ἐνήργησεν ὁ ἐχθρὸς τῆς ἀληθείας διάβολος, ὅστις πάντοτε φθονεῖ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Ἀλέξιος οὗτος ὁ Κομνηνὸς ἐχειροτόνησε τὸν Μιχαὴλ Κομνηνὸν αὐθέντην εἰς ὅλον τὸν Μωρέαν, δηλαδὴ τὴν Πελοπόννησον, ὡς ὄντα ἀπὸ τὸ γένος του. Ἦτο δὲ εἰς τὴν Νικόπολιν [2] καὶ Αἰτωλίαν ἄλλος αὐθέντης ὀνομαζόμενος Σενναχηρείμ. Αὐτὸς καὶ ὁ Μιχαὴλ εἶχον γυναῖκας νομίμους, δύο πρώτας ἐξαδέλφας, ἀπὸ καθολικὸν αἷμα τοῦ βασιλέως Ἀλεξίου.