Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ οἱ τρεῖς Ὅσιοι καὶ Θεοφόροι Πατέρες ἡμῶν ΝΙΚΗΤΑΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ καὶ ΙΩΣΗΦ, οἱ ἐν τῷ Προβατίῳ ὄρει τῆς Χίου ἀσκήσαντες καὶ κτίτορες γενόμενοι τῆς ἐν Χίῳ Ἱερᾶς καὶ βασιλικῆς Νέας Μονῆς, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦνται.

Τί δὲ συνέβη μετὰ ταῦτα; Ἐτελείωσεν ἆρά γε ἕως ἐδῶ τὸ θαῦμα; Μόνον νὰ εὑρεθῇ ἡ εἰκὼν ἦτο θέλημα τῆς Παναγίας καὶ ἄλλο τι δὲν ἐγένετο; Ὄχι, ἀδελφοὶ Χριστιανοί, ὄχι! Δὲν ἦτο τοῦτο μόνον, οὔτε ἐτελείωσεν ἕως ἐδῶ τὸ θαῦμα τοῦτο. Ἀλλ’ εἰς τὸ θαῦμα τοῦτο ἕτερον θαῦμα ἐπηκολούθησε καὶ τοῦτο μέγα καὶ διηγήσεως ἄξιον. Ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἥτις, κατὰ τρόπον παράδοξον, ἐδείκνυε πρὸ καιροῦ τὸ φῶς εἰς τοὺς Ὁσίους καὶ τὸ ὁποῖον, ὡς εἴπομεν, ἐφύλαξε τὴν μυρσίνην ἀκατάφλεκτον χάριν τῆς ἁγίας Εἰκόνος της, διὰ τὴν ὁποίαν ηὐδόκησε νὰ εὑρεθῇ ἐκεῖ, εἶχε βεβαίως ἄλλον σκοπόν. Καὶ ἀκούσατε. Ὁ σκοπὸς ἦτο, ὅπως εἱς τὸν τόπον ὅπου εὑρέθη ἡ Εἰκὼν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου κτισθῇ πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν αὐτῆς Ναὸς μεγαλοπρεπής, μάνδρα πνευματικὴ διὰ τὰ λογικὰ πρόβατα τοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ αὐτῆς, νὰ ἱδρυθῇ, δηλαδή, Μοναστήριον ἱερόν, τὸ ὁποῖον καὶ πράγματι ἔγινε μετὰ ταῦτα. Διὰ τοῦτο λοιπόν, φεύγουσα ἐκ τοῦ σπηλαίου, θείᾳ Δυνάμει, ἡ ἄχραντος Εἰκὼν ἤρχετο καὶ ἀνηρτᾶτο εἰς τοὺς κλάδους τῆς μυρσίνης, ὅπου τὸ πρῶτον εὗρον αὐτήν. Ὅθεν, ἀφοῦ τοῦτο ἐγένετο πολλάκις, ἐννοήσαντες οἱ Ὅσιοι, ὅτι ἡ Θεοτόκος ἐξέλεξε τὸν τόπον ἐκεῖνον ὡς κατοικίαν Αὐτῆς, ἔκτισαν ἰδιοχείρως, καθὼς ἠδυνήθησαν, μικρότατον Ναὸν πλησίον τῆς μυρσίνης καὶ ἀφιέρωσαν τοῦτον εἰς τὴν Θεομήτορα, ἐντὸς δὲ τούτου ἔθεσαν καὶ τὴν θείαν Εἰκόνα, ψάλλοντες ψαλμοὺς καὶ εὐχαριστηρίους ᾠδὰς εἰς τὴν Θεοτόκον, τὴν ἀποκαλύψασαν εἰς αὐτοὺς τὴν ἁγίαν Εἰκόνα Της.

Κατ’ ἐκεῖνον δὲ τὸν καιρόν, ὅτε ταῦτα συνέβαινον εἰς τὴν Χίον, ἦτο ἐξόριστος ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν ὁ Κωνσταντῖνος ὁ Μονομάχος, ὅστις διέμενεν εἰς τὴν νῆσον Μυτιλήνην, κατὰ προσταγὴν τοῦ τότε βασιλεύοντος Μιχαὴλ τοῦ Παφλαγόνος. Ἔμεινε δὲ εἰς τὴν ἐξορίαν ἕως ὅτου ἔλαβον πάλιν τὴν βασιλείαν ἡ Θεοδώρα καὶ ἡ Ζωὴ αἱ Πορφυρογέννητοι (1042) καὶ τότε, ἀφοῦ ἐβασίλευσαν, ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς ὄχι μόνον νὰ ἐλευθερωθῇ ἀπὸ τὴν ἐξορίαν, ἀλλὰ καὶ νὰ βασιλεύσῃ (1042-1055). Οἱ δὲ θεῖοι Πατέρες, ἡσυχάζοντες εἰς τὴν Χίον, ἐγνώρισαν ἐκ θείας ἀποκαλύψεως τὸ μέλλον, ὅτι δηλαδὴ ὁ Μονομάχος μέλλει νὰ ἀνακληθῇ ἐκ τῆς ἐξορίας εἰς τὴν βασιλείαν. Ἂν καὶ ὁ δυστυχὴς Μονομάχος ὄχι μόνον ἀνάκλησιν ἐκ τῆς ἐξορίας του δὲν ἤλπιζε, καθὼς μόνος του ἔλεγε κατόπιν εἰς τοὺς Ἁγίους, ἀλλὰ καὶ περισσότερον κακὸν ἀνέμενε.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τοῦτο ἐκ τοῦ χρυσοβούλλου Ἰσαακίου τοῦ Κομνηνοῦ.

[2] Ἐκ τούτων τῶν ἁγίων Λειψάνων σῴζεται μόνον ἡ μία κάρα, ἀλλ’ ἄγνωστον τίνος Ἁγίου ἐκ τῶν τριῶν εἶναι αὕτη.