Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ οἱ τρεῖς Ὅσιοι καὶ Θεοφόροι Πατέρες ἡμῶν ΝΙΚΗΤΑΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ καὶ ΙΩΣΗΦ, οἱ ἐν τῷ Προβατίῳ ὄρει τῆς Χίου ἀσκήσαντες καὶ κτίτορες γενόμενοι τῆς ἐν Χίῳ Ἱερᾶς καὶ βασιλικῆς Νέας Μονῆς, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦνται.

Οἱ τρισμακάριστοι οὗτοι Πατέρες καὶ θειότατοι Ἀσκηταὶ ἤκμαζον εἰς τὴν νῆσον Χίον, ὡς εἴπομεν, ὅτε ἐβασίλευον εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν Μιχαὴλ Δ’ ὁ Παφλαγὼν καὶ Μιχαὴλ Ε’ ὁ Καλαφάτης. Καὶ ὁ μὲν Παφλαγὼν ἐβασίλευσε κατὰ τοὺς ͵αλδ’ (1034) χρόνους ἀπὸ Χριστοῦ, ὁ δὲ Καλαφάτης κατὰ τοὺς ͵αμα’ (1041), διετηρήθη δὲ ἡ ζωή των ἕως ὅτου ἐβασίλευσε Κωνσταντῖνος Θ’ ὁ Μονομάχος, ὁ ὁποῖος διεδέχθη εἰς τὴν βασιλείαν τὸν Μιχαὴλ Καλαφάτην κατὰ τοὺς ͵αμβ’ (1042) χρόνους ἀπὸ Χριστοῦ. Κατὰ τούτους τοὺς χρόνους κατέστησαν γνωστοὶ εἰς τὸν κόσμον καὶ οἱ Ὅσιοι οὗτοι Πατέρες ἡμῶν Νικήτας, Ἰωάννης καὶ Ἰωσήφ. Πρὸ χρόνων ὅμως πολλῶν εἶχον ἀφήσει τὸν κόσμον καὶ πάντα τὰ ἐγκόσμια, καὶ ἐλθόντες κατῴκησαν εἰς ὄρος τι τῆς αὐτῆς νήσου, Προβάτιον λεγόμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διήρχοντο ἀσκητικὴν πολιτείαν, κατ’ ἀρχὰς μὲν οἱ δύο αὐτάδελφοι μόνοι, ὁ θεῖος Νικήτας καὶ ὁ Ἰωάννης, κατόπιν δὲ προσεκολλήθη εἰς αὐτοὺς καὶ ὁ μακάριος Ἰωσήφ.

Δὲν γνωρίζομεν νὰ εἴπωμεν ἀκριβῶς, ἐκ ποίου μέρους τῆς Χίου κατήγοντο. Ἆρά γε νὰ ἦσαν ἀπὸ τὴν Χώραν ἢ ἀπὸ κανὲν ἄλλο χωρίον; Καὶ ἂν κατήγοντο ἀπὸ χωρίον, ποῖον νὰ ἦτο τοῦτο, τὸ ὁποῖον ἐβλάστησε τὰ θεοφύτευτα ταῦτα δένδρα; Ἦτο βέβαια πολὺ ἐπιθυμητὸν εἰς ἡμᾶς νὰ ἐγνωρίζομεν ἀκριβῶς τὴν πατρίδα, τὰ ὀνόματα τῶν γονέων, τὰ ἐπιτηδεύματα τῶν θείων τούτων ἀνδρῶν καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐνθέου πολιτείας των. Ποῦ, δηλαδὴ καὶ πότε κατὰ πρῶτον ἔστησαν τὴν παλαίστραν τῶν ἀσκητικῶν των ἀγώνων. Ἆρά γε εἰς κανὲν Μοναστήριον καὶ ἔπειτα διὰ τὸν πόθον περισσοτέρας ἡσυχίας ἐλθόντες κατῴκησαν ἐντὸς σπηλαίου εἰς τὸ Προβάτιον ὄρος, εἰς τὸ ὁποῖον ἐκαλλιέργησαν τὰς ὑπερφυεῖς ἐκείνας ἀρετὰς καὶ εἰς τὸ ὕψος τῆς ἁγιότητος ἀνῆλθον ἢ εὐθύς, ὡς τὸν κόσμον ἠρνήθησαν, ἔτρεξαν ἐκεῖ, ὡς διψασμέναι ἔλαφοι; Ὅλα ταῦτα, καθὼς εἶπον, ἐπιθυμητὸν εἶναι νὰ γνωρίζομεν ἀκριβῶς. Ἀλλ’ ἐπειδὴ οὐδὲν ἐκ τούτων τῶν ἀξιοσημειώτων περιστατικῶν κατέχομεν, διὰ τοῦτο ἂς διηγηθῶμεν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα εὑρίσκομεν γεγραμμένα.

Οὕτω λοιπὸν ἀποχωρισθέντες οἱ Ὅσιοι Πατέρες ἡμῶν Νικήτας, Ἰωάννης καὶ Ἰωσὴφ τῶν ὑλικῶν ἁπάντων, οἱ ἀοίδιμοι, ἠσκήτευον καὶ ἠγωνίζοντο ἐπιμόνως καὶ ἐπιμελῶς, μόνοι μόνῳ τῷ Θεῷ προσκαρτεροῦντες δι’ ἐγκρατείας, ψαλμῳδίας τε καὶ προσευχῆς. Καταφρονοῦντες δὲ ὅλα τὰ γήϊνα καὶ πρόσκαιρα, ἀπέβλεπον εἰς μόνα τὰ οὐράνια καὶ αἰώνια καὶ τοῦτο μόνον ἐπόθουν νὰ ἐπιτύχουν οἱ τρισμακάριοι.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τοῦτο ἐκ τοῦ χρυσοβούλλου Ἰσαακίου τοῦ Κομνηνοῦ.

[2] Ἐκ τούτων τῶν ἁγίων Λειψάνων σῴζεται μόνον ἡ μία κάρα, ἀλλ’ ἄγνωστον τίνος Ἁγίου ἐκ τῶν τριῶν εἶναι αὕτη.