Τοῦτο δέ, ὡς δύναταί τις νὰ ἐννοήσῃ, προεμήνυε τὴν κατάστασιν τοῦ μοναδικοῦ βίου, τὸν ὁποῖον ἕμελλε νὰ ἀκολουθήσῃ ὑπὸ τῆς θείας Χάριτος φωτιζόμενος ὁ Ὅσιος, τὴν αὐστηρὰν ἄσκησιν ἐφαρμόζων, γλυκεῖαν δέ, λόγῳ τῆς ἐλπίδος τῆς πλουσίας ἀνταποδόσεως καὶ τοῦ διὰ τῆς θείας γνώσεως φωτισμοῦ. Ἐκ τοῦ συμβάντος τούτου ἐτρώθη ἔτι περισσότερον ἡ καρδία αὐτοῦ ὑπὸ θείου ἔρωτος καὶ ἐπεθύμησε νὰ γίνῃ Μοναχός, ἵνα διέλθῃ τὸν βίον αὐτοῦ ἡσύχως καὶ ἀταράχως.
Ἀκούσας, ὅθεν, τὴν καλὴν φήμην τοῦ ἡσυχαστοῦ Παλάμωνος, ἔσπευσεν εἰς τὸ κελλίον του καὶ ὡς ἔκρουσε τὴν θύραν, ἐξῆλθεν ὁ Γέρων καὶ ἠρώτησεν αὐτὸν μὲ ὕφος αὐστηρὸν καὶ ἄγριον, τί ἐπιθυμεῖ. Οὕτω δὲ ὡμίλησε, διότι ἡ ἐπὶ μακρὸν χρόνον μόνωσις κάμνει τὸ ἦθος τοῦ ἀνθρώπου σκληρότερον. Ὁ δὲ Παχώμιος ἀπεκρίθη ἠρέμως, εἰπών· «Ὁ Κύριος μὲ ἀπέστειλε διὰ νὰ μὲ κάμῃς Μοναχόν, διότι πολὺ ἐπιθυμῶ τὸ Σχῆμα τοῦτο, ὡς ἅγιον». Ἀλλ’ ὁ Παλάμων, ὡς σοφὸς καὶ ἔμπειρος ἄνθρωπος, διὰ νὰ δοκιμάσῃ τὸν Παχώμιον, ἔσκωπτεν αὐτὸν λέγων· «Ὕπαγε ὅπου θέλεις, διότι ἐδῶ μετ’ ἐμοῦ δὲν δύνασαι νὰ ὑποβληθῇς εἰς τόσον κόπον καὶ ἄσκησιν, ἐπειδὴ καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἦλθον, ὑποσχόμενοι νὰ παραμείνουν, ἀλλ’ ὅμως δὲν ἠδυνήθησαν. Διότι ἐγώ, τὸ μὲν θέρος τρώγω μόνον μίαν φορὰν τὴν ἡμέραν καὶ μόνον ἄρτον καὶ ἅλας, τὸν δὲ χειμῶνα ἀνὰ δύο ἡμέρας. Ἔλαιον δὲ καὶ οἶνον οὐδόλως τρώγω ἢ πίνω. Ἀγρυπνῶ δὲ καὶ τὴν ἡμίσειαν νύκτα προσευχόμενος. Λοιπόν, ὕπαγε πρῶτον καὶ δοκίμασον ἐὰν δύνασαι νὰ ὑπομείνῃς τὴν τοιαύτην αὐστηρότητα καὶ τότε ἐπίστρεψον πρός με».
Ταῦτα εἶπεν ὁ Γέρων, διὰ νὰ δειλιάσῃ ὁ νέος πρὸ τῆς τοιαύτης κακοπαθείας. Ἀλλ’ ἐκεῖνος, ταῦτα ἀκούων, ἐγένετο προθυμότερος, χωρὶς δὲ οὐδόλως νὰ φανῇ ὑποχωρῶν, εἶπε πρὸς τὸν Γέροντα· «Ἐλπίζω εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὰς εὐχάς σου, νὰ τηρήσω προθύμως ὅσα μοὶ εἶπες, Πάτερ τίμιε». Τότε λοιπὸν ἐκράτησεν αὐτὸν εἰς τὸ Μοναστήριον, ὅπου διῆγον κοινοβιακῶς εἰς ἅπαντα, τόσον εἰς τὴν τροφὴν ὅσον καὶ εἰς τὴν ἄσκησιν. Εἰργάζοντο δὲ καὶ σάκκους ἐκ τριχῶν διὰ νὰ ἐλεῶσι τοὺς πτωχούς, οἵτινες ἤρχοντο ἐκεῖ. Ὅταν δὲ κατελαμβάνοντο ὑπὸ τοῦ ὕπνου, ἐλάμβανον ἕκαστος ἀνὰ μίαν σπυρίδα καὶ μετέφερον ἄμμον ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, ἕως ὅτου ξενυστάξωσι, νικῶντες οὕτω τὸν ἐνοχλοῦντα.