ΠΑΧΩΜΙΟΣ [1] ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ἐγεννήθη περὶ τὸ ἔτος σϟ’ (290) εἰς τὴν Θηβαΐδα τῆς Αἰγύπτου ἀπὸ γονεῖς εἰδωλολάτρας, ὡς ἐκ τῶν ἀχρήστων γεννᾶται τὸ εὔχρηστον, ἐκ τῶν ἀκανθῶν τὸ ρόδον καὶ ἐκ τῶν κακόσμων τὸ εὐωδέστατον. Ὑπετάσσετο λοιπὸν ὡς παιδίον εἰς τοὺς γονεῖς του καὶ προσεκύνει ἐν ἀγνοίᾳ τὰ εἴδωλα. Οὗτοι μετέβησάν ποτε εἰς τὸ εἰδωλεῖον, ἵνα προσφέρουν τὴν μιαρὰν θυσίαν εἰς τοὺς δαίμονας, ἔχοντες μετὰ τῶν συνοδῶν των καὶ τὸν Παχώμιον. Ὡς δὲ ἐπλησίασαν εἰς τὸ ἀνίερον ἱερόν, ἐφώναξεν ὁ ὑπηρέτης τῶν δαιμόνων, ὡς δαιμονιζόμενος, εἰπών· «Διώξατε ἐκ τοῦ ναοῦ τὸν ἐχθρὸν τῶν θεῶν». Ἄλλοτε πάλιν ἔδωσαν εἰς τὸν Παχώμιον καὶ ἔπιεν αἷμα ἀπὸ τὸ σφάγιον τῆς θυσίας, τὸ ὁποῖον καὶ ἤμεσεν, ὅπως διηγεῖτο ὅταν ἔγινε Μοναχός, συμπληρῶν καὶ ταῦτα· «Οἱ δαίμονες δὲν ἔχουν τὸ προορατικὸν χάρισμα, ἀλλ’ ὡς πονηροὶ καὶ δεινοὶ γνωρίζουσι τὸ ἦθος καὶ τὴν διάθεσιν τοῦ καθενός, ἀπὸ τὰς μικροτάτας πράξεις. Καὶ ὅταν ἴδωσι τὸ ἄπλαστον τῆς ψυχῆς καὶ τὸ μισοπόνηρον τοῦ ἀνθρώπου, ὡς πονηροί, προλέγουσι τὶ μέλλει τις νὰ γίνῃ».
Ὅταν δὲ ἔφθασεν ὁ νέος εἰς τὸν εἰκοστὸν χρόνον τῆς ἡλικίας του, κατέταξαν αὐτὸν στρατιώτην. Διότι, τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ὅστις ἔχων ἀνάγκην μεγάλου στρατοῦ διὰ τοὺς ἐναντίον τῶν δυσσεβῶν τυράννων ἀγῶνας του, ἐνέγραψεν εἰς τὸ στράτευμα τοὺς ἀνδρείους ἐκ τῶν νέων. Τότε, ἐκεῖνοι οἵτινες ἐστρατολόγουν τοὺς Αἰγυπτίους, ἐστράτευσαν μεταξὺ τῶν ἄλλων καὶ τὸν Παχώμιον, ὡς κατάλληλον. Ἀκολούθως τοὺς ἔφεραν εἰς τόπον τινὰ πλησίον τῶν Θηβῶν τῆς Αἰγύπτου καὶ ἐκεῖ τοὺς ἔθεσαν ὑπὸ φύλαξιν, ὡς ἔπραττον συνήθως, ἵνα μὴ τινὲς ἐξ αὐτῶν ἀποδράσουν. Κατὰ δὲ τὴν νύκτα, Χριστιανοί τινες, ὡς φιλόξενοι καὶ φιλόχριστοι, μετέβησαν εἰς τὸν τόπον εἰς τὸν ὁποῖον ἐφυλάσσοντο οἱ ξένοι ἐκεῖνοι νεοσύλλεκτοι στρατιῶται καὶ ἔδωσαν εἰς αὐτοὺς τροφὰς διὰ νὰ μὴ στενοχωροῦνται ἐντὸς τῶν δεσμωτηρίων εὑρισκόμενοι. Ὁ δὲ Παχώμιος, θαυμάσας τὰ φιλεύσπλαγχνα αἰσθήματα τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων, ἠρώτησε τοὺς παρόντας, τί ἄν θρωποι ἦσαν ἐκεῖνοι, οἵτινες ἦσαν τόσον πρόθυμοι εἰς τὴν ἐλεημοσύνην. Ἀκούσας δὲ ὅτι ἦσαν Χριστιανοί, ἠρώτησε πάλιν πόθεν οὕτως ὠνομάζοντο καὶ διατί ἦσαν εὔσπλαγχνοι. Εἶπον τότε πρὸς αὐτόν, ὅτι αὐτοὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Χριστόν, ὅστις ὑπεσχέθη νὰ ἀποδώσῃ εἰς τὸν μέλλοντα αἰῶνα ἑκατονταπλάσια τῶν ὅσων δώσουν ἐλεημοσύνην ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εἰς τοὺς ξένους καὶ πτωχούς, ἐξ ἀγάπης πρὸς Ἐκεῖνον.