Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΠΑΪΣΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Ὁ δὲ ἱερὸς Παῦλος, ἀκούων μετὰ χαρᾶς τὴν θείαν συμβουλήν του, ἔλεγεν· ἰδοὺ ἐγώ, ὦ πατέρων ἄριστε, ἀκολουθῶ τὴν καλήν σου βουλήν, διότι ἔχων θάρρος εἰς τὰς εὐχάς σου πιστεύω ὅτι θέλει μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεὸς νὰ τελειώσωμεν ταύτην τὴν ζωὴν εἰς τὴν ἐργασίαν τῶν ἀρετῶν, κατὰ τὴν γνώμην σου. Λοιπὸν καὶ οἱ δύο ἦσαν θαυματουργοί, ἰατροὶ ἔμπειροι τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, παρεκάλουν δὲ τὸν Θεὸν δι’ ὅλους καὶ εἰς ὅλους ἦσαν αἴτιοι σωτηρίας.

Ἀλλὰ τὰ μὲν τοῦ θείου Παύλου διηγήματα εἶναι πολλὰ καὶ τὰ ἀφήνομεν εἰς ἄλλον νὰ τὰ διηγηθῇ. Ὁμοίως καὶ τοῦ ἱεροῦ Παϊσίου εἶναι πάμπολλα καὶ ἀκατάληπτα, ὀλίγα δὲ ἐκ τῶν πολλῶν εἴπομεν, διὰ νὰ παρακινήσωμεν τοὺς ἀκροατὰς πρὸς μίμησιν αὐτῶν. Διότι δὲν φθάνει λόγος νὰ φανερώσῃ, κατὰ ἀκρίβειαν τὴν ὑψηλοτάτην πολιτείαν τοῦ θείου Παϊσίου, ἀλλὰ οὐδὲ ἐκεῖνος ἤθελε νὰ γνωρισθοῦν τὰ κατορθώματά του, διὰ τὴν ἄκραν του ταπείνωσιν. Εἰς ἐκείνους δὲ οἵτινες τὸν ἠρώτων, ποία εἷναι ὑψηλοτέρα ἀπὸ ὅλας τὰς ἀρετάς, ἔλεγεν, ὅτι εἶναι ἐκείνη ἥτις γίνεται εἰς τὸ κρυπτόν· ἄλλην δὲ φοράν, ὅταν ἠρωτήθη τὴν ἰδίαν ἐρώτησιν, ἀπεκρίθη· ὑψηλοτέρα ἀπὸ ὅλας τὰς ἀρετὰς εἶναι τὸ νὰ ἀκολουθῇ τις τὴν συμβουλὴν τῶν ἄλλων καὶ ὄχι τὸ ἰδικόν του θέλημα. Αὐτὸς καὶ τὸν καιρὸν τῆς ἡσυχίας καὶ τὸν καιρὸν τῆς συναναστροφῆς καλῶς τὸν ἐπερνοῦσε καὶ θεαρέστως, διότι εἰς μὲν τὴν ἡσυχίαν ἠγάπα τὴν θείαν ἀνάβασιν καὶ οἰκείωσιν, εἰς δὲ τὴν συναναστροφὴν ἐπόθει τὴν σωτηρίαν τῶν ἄλλων. Τὸ δὲ θαυμασιώτερον ἦτο, ὅτι δὲν ἄφησε ποτὲ νὰ ἐννοήσῃ κανεὶς τὴν πολιτείαν του μέσα εἰς τὸ Κοινόβιον, ἀλλ’ ὅταν ἔμελλε νὰ δοξασθῇ διὰ καμμίαν πρᾶξιν του, τὴν ἄφηνε παρευθὺς καὶ μετεχειρίζετο ἄλλην, διὰ νὰ φυλαχθῇ ἀβλαβὴς καὶ ἡ προηγουμένη καὶ νὰ μὴ ἀφανισθῇ μὲ τοὺς ἐπαίνους. Διότι, κατὰ ἀλήθειαν, μέγας κίνδυνος εἶναι ὁ παρὰ τῶν ἀνθρώπων ἔπαινος καὶ ὀλίγον κέρδος ἔχουν ἐκεῖνοι, ὅσοι ἀγωνίζονται διὰ τὸν ἔπαινον· διὰ τοῦτο καὶ ὁ Κύριος μᾶς παραγγέλλει λέγων «μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου». Ἀλλὰ καιρὸς εἶναι πλέον νὰ εἴπωμεν καὶ τὸ μακάριον τέλος τοῦ Ὁσίου.

Φθάσας λοιπὸν ὁ μέγας οὗτος ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ εἰς βαθύτατον γῆρας καὶ διαλάμψας με τὰς ἀρετὰς ὡς ἀστὴρ φαεινός, ἐκλήθη παρὰ Θεοῦ εἰς τὴν ἐν οὐρανοῖς μακαριότητα. Καὶ τὸ μὲν σῶμα του φιλοτίμως ἐνεταφίασαν τὰ πλήθη τῶν Μοναχῶν, τὸ δὲ πνεῦμα του ἀνῆλθεν εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τινές, ὡς ἤκουσα (λέγει ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης), σκανδαλίζονται διὰ τὸ ὧδε ἀναφερόμενον, ὅτι δηλαδὴ ὁ Ἅγιος ἔνιψε τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ οἱ τοιοῦτοι ἔπρεπε νὰ συμπεράνωσιν ἐκ τοῦ μείζονος τὸ ἔλαττον καὶ οὕτω νὰ καθησυχάσωσι τὸ σκάνδαλον τοῦ λογισμοῦ των· διότι καὶ ὁ Ἀβραὰμ ἔνιψε τοὺς πόδας τῶν φανέντων αὐτῷ τριῶν Ἀγγέλων, οἵτινες, κατὰ πάντας σχεδὸν τοὺς Πατέρας, ἦσαν αἱ τρεῖς ὑποστάσεις τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦτο δὲ ἔπραξε διότι λέγει ἡ Γραφή, «Ληφθήτω δὴ ὕδωρ, καὶ νιψάτωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν» (Γεν. ιηʹ 4). Ἐὰν λοιπόν, τὸ ὅτι ὁ Ἀβραὰμ ἔνιψε τούτων τοὺς πόδας, πάντῃ ἀΰλων καὶ ἀσωμάτων ὄντων, καὶ τοῦτο μέγιστον ὄν, πιστεύομεν καὶ δὲν σκανδαλιζόμεθα, πῶς δὲν πιστεύομεν καὶ τὸ ἔλαττον, τὸ ὅτι δηλαδὴ ἔνιψε καὶ ὁ μέγας Παΐσιος τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου σάρκα φοροῦντος; Ἐὰν δὲ καὶ ἀπορῇ τις, πῶς τοῦτο ἐγένετο, ἀποκρινόμεθα, ὅτι εἶναι τοῦτο ὑπὲρ τὸ πῶς καὶ ἐκεῖ ἐπὶ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἐνταῦθα ἐπὶ τοῦ Παϊσίου. Εἰς πίστωσιν τούτου ἂς ἔχωσι παράδειγμα καὶ ἐκεῖνο, ὅπερ λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ὅστις διηγεῖται, ὅτι ἡ Μαγδαληνὴ καὶ ἡ ἄλλη Μαρία (ἥτις, ὡς λέγουσιν οἱ πολλοί, ἦτο ἡ Θεοτόκος) προσελθοῦσαι, ἐκράτησαν τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου (κηʹ 9), μολονότι τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἦτο τότε ἀφθαρτοποιημένον, ὡς ὂν μετὰ τὴν Ἀνάστασιν.