Ὁ δὲ μέγας τοῦ ἀποκρίνεται προφητικῶς ὄντως· «ἔχε ὑπομονήν, ἀδελφὲ κὺρ Εὐστράτιε, καὶ θέλεις γνωρίσει τὴν ἀκαταμάχητον δύναμιν τοῦ εἰρηνάρχου Θεοῦ. Θέλει φανερώσει μέγαν ἄνθρωπον, ὀνόματι Μεθόδιον· αὐτὸς θέλει καθήσει εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον, καὶ θέλει κυβερνήσει τὴν Ἐκκλησίαν ὡς σοφός, μὲ τὴν χάριν τοῦ παναγίου καὶ τελεταρχικοῦ Πνεύματος, τὸ ὁποῖον εἰς αὐτὸν κατοικεῖ, αὐτὸς δὲ θέλει βεβαιώσει τὴν ὀρθοδοξίαν».

Δὲν ἐπέρασε πολὺς καιρὸς ἀφ’ ὅτου ἐπροφήτευσεν ὁ Ὅσιος τοὺς χρυσοῦς τούτους λόγους, καὶ ὁ μὲν βασιλεὺς Θεόφιλος ἀπέθανε, δώδεκα χρόνους τυραννικῶς βασιλεύσας, γίνονται δὲ διάδοχοι τῆς βασιλείας τούτου ὁ υἱός του Μιχαὴλ καὶ Θεοδώρα ἡ σύζυγος αὐτοῦ. Τότε ἡ Θεοδώρα ἀνεκήρυξε Πατριάρχην τὸν ἀπὸ Κυζίκου θεῖον Μεθόδιον καὶ κατὰ μὲν τὸ φαινόμενον ἐνεργείαις τῆς βασιλίσσης ἀνεκηρύχθη Πατριάρχης ὁ Ἅγιος, κατὰ τὸ νοούμενον ὅμως ὁ Θεὸς ἀνέδειξε τὸν ἄνθρωπον, ὅστις τόσον διὰ τὴν ἀλήθειαν ἐβασανίσθη εἰς τὴν δυσωδίαν καὶ σκοτίαν ἐπὶ τόσους χρόνους δεινῆς φυλακῆς, ὥστε ἀπέπεσον ὅλαι αἱ τρίχες τῆς ἱερᾶς κεφαλῆς του. Ἀλλὰ τὸ μὲν θεῖον καὶ πολύαθλον αὐτοῦ σῶμα ἐφθάρη, ναί, ὡς φθαρτόν, ἡ δὲ ἀρετὴ τῆς θεοειδοῦς ψυχῆς του ηὔξησε πολὺ περισσότερον· διότι οἱ πειρασμοὶ λαμπρύνουσι τὸν ἔσω ἄνθρωπον, ὡς τὸ βεβαιώνει καὶ ὁ μακάριος Παῦλος λέγων· Ὅσον ὁ ἔξω ἄνθρωπος φθείρεται, τοσοῦτον ὁ ἔσω ἀνακαινίζεται.

Καθήσας λοιπὸν ἐπὶ τὸν πατριαρχικὸν, θρόνον ὁ μέγας Μεθόδιος, χειροτονεῖ Μητροπολίτην Νικαίας τὸν Ἅγιον Θεοφάνην τὸν Ὁμολογητὴν καὶ Γραπτόν· ἡ δὲ βασίλισσα προστάζει νὰ γίνῃ ἐξέτασις ἀκριβεστάτη διὰ τὴν αἵρεσιν τῶν εἰκονομάχων· τούτου δὲ γενομένου ἐνικήθησαν οἱ αἱρετικοί. Ἀλλὰ πρὶν γίνῃ τοῦτο, ἐστάλη πανταχοῦ βασιλικὸς ὁρισμός, νὰ λάβωσιν οἱ ἐξόριστοι τὴν ἐλευθερίαν των. Ἔγινε δὲ καὶ ἄλλο πρὸ τῆς ἀναρρήσεως τοῦ Ἁγίου εἰς τὸν πατριαρχικὸν θρόνον. Κακὴν κακῶς ἐξεβλήθη πρότερον ἀπ’ αὐτοῦ ὁ Ἰωάννης ἢ Ἰαννὶς ὁ μαντιάρχης, ὁ μάγος καὶ λαοπλάνος, ὅστις ἐκάθησεν εἰς τὸν πατριαρχικὸν θρόνον χρόνους ἕξ. Ἔγινε δὲ τότε πανταχοῦ εἰρήνη καὶ ἔλαμψεν ἡ Ὀρθοδοξία τῇ τοῦ Χριστοῦ συνεργείᾳ καὶ χάριτι. Τότε ἐκινήθη θεόθεν ὁ μέγας Ἰωαννίκιος, ὅστις ἡσύχαζεν εἰς τὸν Ὄλυμπον τῆς Προύσης, ἐκινήθη δὲ κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπον. Προσῆλθεν εἰς αὐτὸν ὁ μέγας ἐν ἀσκηταῖς Ἀρσάκιος καὶ τοῦ εἶπεν. «Ὁ Θεὸς μὲ ἔστειλε πρὸς σέ, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ ὑπάγωμεν ὁμοῦ εἰς τὸν ἔγκλειστον ἀββᾶν Ἠσαΐαν, ὅπου ἡσυχάζει εἰς τὰ μέρη τῆς Νικομηδείας, νὰ μάθωμεν παρ’ αὐτοῦ ἐκεῖνα ὅπου θέλει καὶ ἀγαπᾷ ὁ Θεός».