Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ Ἐπισκόπου Ταυρομενίας.

Ὅταν εἶδεν ἡμᾶς, ὅτι ἐξήλθομεν τῆς πόλεως, προσεκάλεσε τοὺς συνδούλους αὐτοῦ καὶ τοὺς λέγει τὴν κακήν του γνώμην, ἀφ’ οὗ πρότερον τοὺς ἐπεριποιήθη καὶ τοὺς ἐμέθυσεν. Οὗτοι συνεφώνησαν μετ’ αὐτοῦ, νὰ φονεύσουν τὸν δίκαιον ἀδίκως. Ἐκεῖνος δὲ ὁ μακάριος, καθὼς ηὔχετο τὴν ἐνάτην ὥραν, ἤκουσε φωνὴν ταῦτα λέγουσαν· «Παγκράτιε, ἐλθὲ ὁ πιστὸς οἰκονόμος καὶ φρόνιμος νὰ ἀπολαύσῃς τὰ ἀγαθά, ἅτινα σοῦ ἡτοίμασα».

Τὸ πονηρὸν λοιπὸν βουλευτήριον ἔστειλεν ἕνα ἄνθρωπον, νὰ φέρῃ τὸν Ἅγιον εἰς τὸ Πραιτώριον. Ὅταν οὗτος ἔφθασεν εἰς τὸν Ἅγιον τοῦ λέγει· «Ὁ ἐπίτροπος Ἀρτάγαρος σὲ προσκαλεῖ, Πάτερ Ἅγιε, νὰ εὐλογήσῃς τὴν τράπεζαν». Τότε ὁ Ἅγιος ἐπῆγε πρῶτον καὶ ἐκοινώνησε τὰ θεῖα Μυστήρια, φορέσας δὲ τὸ ὡμοφόριον ἀνῆλθεν εἰς τὸ παλάτιον, ὅπου ἐκάθισεν εἰς τὴν τράπεζαν, ἀλλ’ οὐδὲν ἔφαγεν. Ἐκεῖνοι, ὅταν ἐχορτάσθησαν, ἔφεραν τὴν κιθάραν καὶ ἐχόρευον κραυγάζοντες ἀτάκτως. Φέροντες δὲ εἰς τὸ μέσον τὸ εἴδωλον τοῦ Σκαμάνδρου, τὸ ἔστησαν ἔμπροσθεν τοῦ Ἁγίου καὶ τὸ ἐπροσκυνοῦσαν εἰς πεῖσμά του. Τότε ὁ Ἅγιος εἶπεν εἰς αὐτούς· «Παύσασθε, τέκνα, πονηρευόμενοι· μὴ προσκυνεῖτε τὸ ἀναίσθητον εἴδωλον». Ἐκεῖνοι ὅμως ποσῶς δὲν ἔδιδον προσοχὴν εἰς τοὺς λόγους του. Ὅθεν ὁ Ἅγιος ἔκαμε Σταυρὸν καὶ ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὸ εἴδωλον. Βλέποντες λοιπὸν οἱ παμπόνηροι τὸν θεὸν αὐτῶν συντριβόμενον ἐκτύπων τὴν κεφαλὴν τοῦ Ἁγίου καὶ τὸ ἀγγελικὸν αὐτοῦ πρόσωπον λέγοντες· «Μάγε καὶ ὀλοθρευτὰ τῶν μεγάλων θεῶν, ὅστις ἔκαμες τὴν πόλιν ὅλην νὰ προσκυνοῦν τὸν Χριστὸν καὶ τοὺς καθαροὺς θεοὺς νὰ βδελύττωνται». Ὁμοῦ δὲ μὲ τὸν λόγον, ἁρπάσαντες αὐτὸν τὸν ἔρριψαν εἰς τὴν γῆν καὶ τὸν ἔτυπτον σκληρῶς, ἄλλος δὲ τὸν ἐκτύπα μὲ λίθον, ἄλλος τὸν κατέκοπτε μὲ μάχαιραν, ἕως οὗ ἀφῆκε τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ὁ μακάριος, ταῦτα λέγων· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, εἰς χεῖράς σου παρατίθημι τὸ πνεῦμά μου». Τότε παρέλαβον τὸν τίμιον αὐτοῦ σῶμα καὶ τὸ ἔρριψαν εἰς μίαν σχισμὴν πέτρας, μακρὰν ἀπὸ τὸ παλάτιον.

Κατ’ ἐκείνην τὴν ὥραν ἔτυχεν ἐκεῖ πλησίον παιδίον Χριστιανοῦ τινος, τὸ ὁποῖον ἰδὼν τοὺς ἀδίκους νὰ ρίπτουν ἐκεῖ τὸ ἅγιον λείψανον ἐφώναξε λέγον· «Διατί ἐφονεύσατε τὸν δίκαιον ἄδικα;». Τότε οἱ φονεῖς ἔτρεξαν νὰ φονεύσουν καὶ αὐτό, διὰ νὰ μὴ τοὺς ἀποκαλύψῃ. Τὸ δὲ παιδίον ἔφευγε· βλέπον δὲ ὅτι τὸ ἔφθαναν, ἐπήδησεν εἰς ἕνα κρημνὸν καὶ τότε (ὦ τοῦ θαύματος!) τὸ ἥρπασεν Ἄγγελος Κυρίου πρὶν πέσῃ καὶ τὸ ἀπέθεσεν ἀβλαβὲς εἰς ἄλλον τόπον μακρὰν ἀπὸ τοὺς φονεῖς, ἵνα μὴ τὸ φονεύσουν. Ἦτο δὲ τότε ὥρα πέμπτη τῆς ἡμέρας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Μοντανὸς ἀνεφάνη ἔκ τινος πόλεως τῆς Φρυγίας Ἀρδαβὰ καλουμένης, ὁ ὁποῖος γενόμενος Χριστιανός, δι’ ἀγάπην φιλαρχίας ἔγινεν ἀρχηγὸς νέας αἱρέσεως κατὰ τὸν δεύτερον αἰῶνα ἀπὸ Χριστοῦ. Οὗτος κατηγόρει τοὺς γάμους, καὶ ἐθέσπιζε νὰ διαχωρίζωνται οἱ ὕπανδροι· ἔλεγε δὲ ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Παράκλητος, τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας, καὶ ἄλλα ἀκόμη εἶχε κακόδοξα φρονήματα. Ὅθεν καὶ οἱ ὀπαδοὶ αὐτοῦ ὠνομάζοντο Μοντανισταί.

[2] Ο ἑλληνικὸς αὐτοῦ Βίος εὑρίσκεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις, οὗ ἡ ἀρχή· «Μετὰ τὸ ἀναληφθῆναι τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν». Οὗτος μεταγλωττισθεὶς κατεχωρίσθη τὸ πρῶτον ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητὸς εἰς τὴν ὑπ’ αὐτοῦ ἐκδοθεῖσαν «Καλοκαιρινήν». Ὁ αὐτὸς καταχωρίζεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὸ λεκτικόν. Περὶ τοῦ Ἁγίου Παγκρατίου, βλέπε καὶ εἰς τὴν 9ην Φεβρουαρίου, ὅτε ἑορτάζεται μετὰ Μαρκέλλου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ Φιλαγρίου Ἐπισκόπου Κύπρου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τόμος Βʹ ἔκδ. αʹ σελ. 182, ἔκδ. βʹ σελ. 182, ἔκδ. γʹ σελ. 260-261).