Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΘΕΟΔΩΡΟΥ τοῦ κατὰ τὴν Λαύραν τοῦ Ἁγίου Σάββα ἀσκήσαντος, ἔπειτα γεγονότος Ἀρχιεπισκόπου Ἐδέσσης· οὗ τὸν βίον ἔγραψεν ὁ Ἐπίσκοπος Ἐμέσσης Βασίλειος.

Καὶ λέγει πρὸς τὸν Ὅσιον· «Τώρα ἦλθε τὸ τέλος σου· λοιπὸν ἢ κάμε τὸν λόγον μου ἢ πίε αὐτὸ τὸ θανάσιμον ποτήριον». Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Ἐγὼ καὶ πρὸς δηλητήρια φάρμακα, καὶ πρὸς ξίφη, καὶ πῦρ, καὶ πᾶσαν ἄλλην βάσανον εἶμαι ἕτοιμος, μόνον τὸν Χριστόν μου νὰ μὴ ὑστερηθῶ, ὅστις εἶναι ἡ ζωή μου καὶ ἄνεσις». Τότε ἑνώσαντες οἱ Σαρακηνοὶ τὸ φάρμακον μὲ ὀλίγον μέλι τὸ ἔδωκεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν Μάρτυρα λέγων· «Λάβε τὸ πικρὸν τοῦ θανάτου μὲ γλυκύτητα μέλιτος». Ὁ δὲ Μάρτυς ἔκαμε τὸν Σταυρὸν εἰς τὸ ποτήριον, καὶ πίνων αὐτὸ ἔμεινεν ἀβλαβὴς μὲ τὴν θείαν βοήθειαν. Ὅθεν θαυμάσας ὁ βασιλεὺς ἠθέλησε νὰ δοκιμάσῃ τοῦ φαρμάκου τὴν δύναμιν καὶ φέροντες ἕνα κατάδικον, τὸν ὁποῖον ἤθελε νὰ θανατώσῃ, τοῦ ἔδωκεν ὁ βασιλεὺς ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ φάρμακον καὶ εὐθὺς ἐκεῖνος ἐξέψυξε καὶ ἐρράγη ὅλον τὸ σῶμά του. Ὁ δὲ Μάρτυς ἐστέκετο ἀβλαβής, δοξάζων τὸν Κύριον.

Τότε, οἱ μὲν Χριστιανοὶ, ἐχάρησαν, οἱ δὲ Σαρακηνοὶ κατῃσχύνθησαν και ἐφώναζαν πρὸς τον τύραννον· «Ἢ τοῦτον θανάτωσον ἢ ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς ἐξάλειψον». Ὅθεν ἐπρόσταξε νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν ἔξω τῆς πόλεως. Καὶ λαμβάνοντες αὐτὸν οἱ στρατιῶται, ἵνα τὸν ὁδηγήσουν εἰς τὸν τόπον τῆς τελειώσεως, ἠκολούθησαν ὅλος ὁ λαός, Χριστιανοί τε καὶ Ἄραβες. Ὁ δὲ Μάρτυς, σταθεὶς κατ’ ἀνατολὰς καὶ ὑψώσας πρὸς οὐρανὸν τὰς χεῖρας καὶ τὰ ὄμματα, οὕτως ηὔξατο. «Δέσποτα παντοκράτορ, Ὕψιστε Βασιλεῦ, Ἅγιε Ἁγίων, εὐχαριστῶ σοι ὅτι μὲ ἠξίωσας νὰ τελειώσω τὸν ἀγῶνα τοῦτον, καὶ σὲ παρακαλῶ νὰ μὴ μὲ κατασπάσῃ εἰς τὸν βυθὸν τῆς ἀπωλείας ὁ πονηρὸς δράκων, ἀλλ’ ἂς παραλάβουν τὴν ψυχήν μου Ἅγιοι Ἄγγελοι, νὰ τὴν ὁδηγήσουν εἰς Μονὰς ἀναπαύσεως· ὅτι σὲ ἐπεπόθησα, Κύριε, καὶ σὲ ὑμνῶ καὶ μεγαλύνω, τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸν καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, τὴν μίαν βασιλείαν τε καὶ θεότητα. Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν». Καὶ προσκυνήσας τῷ Θεῷ ἔκλινε τὴν κεφαλὴν ὁ μακάριος καὶ τὴν ἀπέκοψεν ὁ δήμιος.

Ἐλθόντες δὲ οἱ Μοναχοὶ τοῦ Ξενοδοχείου τῆς Λαύρας νὰ πάρουν τὸ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον, οἱ Χριστιανοὶ τῶν Ἱεροσολύμων δὲν τὸ ἄφηναν λέγοντες· «Ἐδῶ ὅπου ἐμαρτύρησε πρέπει νὰ μείνῃ καὶ τὸ ἅγιόν του λείψανον εἰς ἁγιασμὸν καὶ εὐλογίαν μας». Οἱ δὲ Μοναχοὶ ἀντέλεγον, ὅτι ἦτο θρέμμα τῆς ἐρήμου καὶ τέκνον τοῦ Ὁσίου Σάββα, καὶ πρέπει νὰ ἐνταφιασθῇ εἰς τὴν Λαύραν. Ἔκαμαν δὲ τόσην φιλονεικίαν, ὥστε τὸ ἔμαθεν ὁ βασιλεύς, καὶ κρίνων δίκαια, ἐπρόσταξε νὰ τὸν πάρουν εἰς τὴν Λαύραν.