Μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἀπὸ τῆς μιαρᾶς ἑορτῆς τοῦ μπαϊραμίου, ἡμέρᾳ Σαββάτῳ κατὰ τὰς τρεῖς τοῦ Ἰουλίου μηνός, προσευχόμενος ὁλονυκτίως ἐν κατανύξει καὶ συντριβῇ καρδίας μετὰ θερμοτάτων δακρύων, ἐνδυναμωθεὶς ὑπὸ τοῦ θείου τούτου ὅπλου τῆς προσευχῆς, παρουσιάσθη εἰς τὸν Κριτήν· χαιρετήσας δὲ αὐτὸν τουρκιστί, ὡς σύνηθες, εἶπεν εἰς αὐτὸν μὲ θάρρος μέγα· «Ἐφέντη, ἐγὼ ἐγεννήθην καὶ ἤμην Χριστιανός, Νικόλαος ὀνομαζόμενος· μικρὸς δὲ τὴν ἡλικίαν καὶ ἀνόητος ὤν, ἐπλανήθην ὑπό τινος τῶν ἐνταῦθα Χουσεῒν ἀγᾶ, ὅστις ὑποσχεθεὶς εἰς ἐμὲ πολλὰ πράγματα, ὑποστατικά, πλούτη χρημάτων, ἱμάτια λαμπρὰ καὶ ἄρματα καλά, μὲ ἠπάτησεν ὡς παιδὶ ἀνόητον καὶ ἠρνήθην, φεῦ! τὸν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ἔγινα Τοῦρκος. Ἀφοῦ ἦλθον εἰς ἡλικίαν μεγαλυτέραν καὶ τὸν ἐγνώρισα ψεύστην εἰς τὰς ὑποσχέσεις του, ἀνεχώρησα ἀπὸ αὐτὸν καὶ ἀπὸ τὸν τόπον τοῦτον καὶ διέτριβον μέχρι τοῦδε εἰς Κεζάερλι (τοῦτο δὲ εἶπε διὰ νὰ μὴ φανερωθῇ ποῦ διέτριβε)· τώρα δέ, ὅπου ἔφθασα εἰς αὐτὴν τὴν ἡλικίαν ὅπου μὲ βλέπεις, συλλογιζόμενος τὸ μέγα κακὸν ὅπου ἔπαθον, νὰ ἀρνηθῶ τὴν ἀμώμητον καὶ λαμπρὰν πίστιν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τὴν ἀνοησίαν μου καὶ νὰ δεχθῶ τὴν βρωμεράν σας πίστιν, ἰδοὺ ἀπὸ τὴν ὥραν ταύτην παραιτοῦμαι αὐτῆς καὶ σᾶς τὴν ἐπιστρέφω». Ἐν τῷ ἅμα δὲ ἔρριψε χαμαὶ τὸ σαρίκι καὶ τὸ φέσι, λέγων· «Λάβετε τὰ σημεῖα τῆς πίστεώς σας, ἐγὼ Χριστιανὸς ἐγεννήθην, Νικόλαος, καὶ Χριστιανὸς θέλω νὰ ἀποθάνω διὰ μαρτυρίου, διὰ νὰ πλύνω τὸν μολυσμόν, τὸν ὁποῖον ἔλαβον, μὲ τὴν χύσιν τῶν αἱμάτων μου».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Κριτής, ἀπὸ ἕνα τοιοῦτον νέον, μὲ τοσαύτην ἀφοβίαν, ἐξέστη καὶ ἠλλοιώθη τὴν ὄψιν· πλὴν βλέπων την νεότητά του, τὴν ὡραιότητα καὶ ἐλευθερίαν του, ἤλπιζε μὲ κολακείας νὰ τὸν καταπείσῃ. Ἀφοῦ ὅμως εἶδεν, ὅτι δὲν καταπείθεται, ἐκράτησε τὸν θυμόν του καὶ τοῦ λέγει μὲ ἡμερότητα· «Σὲ βλέπω, παιδί μου, πολὺ νέον καὶ σὲ στοχάζομαι ἀσυλλόγιστον καὶ ὅτι ἀφ’ ἑαυτοῦ σου δὲν τὰ λέγεις αὐτά· λοιπὸν ὕπαγε νὰ συλλογισθῇς καλῶς, ἐπειδὴ ἡ τοιαύτη σου παρρησία καὶ αὐτὰ ὅπου λέγεις μὲ τόσην ἐλευθερίαν καὶ ἀφοβίαν ἔχουν καὶ βασάνους φοβεράς, τὰς ὁποίας δὲν θὰ δυνηθῇς νὰ ὑποφέρῃς, μόνον ἔλα εἰς τὸν ἑαυτόν σου». Ὁ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Ἐγὼ καλῶς ἐσυλλογίσθην προηγουμένως καὶ ἔβαλον πρὸ ὀφθαλμῶν μου ὅλας τὰς βασάνους ποὺ δύνασθε νὰ μοῦ κάμετε καὶ οὕτως ἦλθον νὰ κηρύξω τὸν γλυκύτατόν μου Χριστὸν Θεὸν ἀληθέστατον παρρησίᾳ εἰς ὅλους σας καὶ νὰ λάβω μυρία βάσανα διὰ τὴν ἀγάπην του». Ὁ Κριτὴς πάλιν τοῦ εἶπε χωρὶς ὀργήν· «Φύγε καὶ πήγαινε νὰ συλλογισθῇς». Ὁ Ἅγιος τότε ἀνεχώρησε καὶ εὑρὼν τόπον ἥσυχον καὶ ἀπόκρυφον καὶ διανυκτερεύσας προσηύχετο ἕως τὸ πρωΐ.