Τῇ ΚΕ’ (25ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Θεολόγου.

Σελίδα 3 από 13

ἔλαβε θάρρος καὶ σχίζων τὰ ἱμάτιά του ἔχυνε κρουνηδὸν τὰ δάκρυα, ἐπικαλούμενος μεγαλοφώνως τὸν Θεὸν εἰς βοήθειαν, λέγων ταῦτα ἐξ ὅλης καρδίας του· «Παρακαλῶ τὴν Βασιλείαν σου, Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, νὰ μὲ εὐσπλαγχνισθῇς τὸν ἀνάξιον δοῦλόν σου, νὰ μὴ μὲ πάρῃς μὴ ἔχοντα γάμου ἔνδυμα, ἀλλὰ ἀξίωσόν με τῆς θείας ἀναγεννήσεως· ναί, Πανάγαθε Δέσποτα, λύτρωσαί με ὡς Παντοδύναμος ἀπὸ τοῦτον τὸν ἐπικρεμάμενον κίνδυνον καὶ εὐθὺς μόλις φθάσω εἰς τὴν ξηράν, νὰ λάβω τὴν σφραγῖδα τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἵνα εἶμαι ἀληθὴς καὶ ἐξαίρετος δοῦλός σου».

Ταῦτα ἀφοῦ εἶπε μετὰ πίστεως, ἐπήκουσεν ὁ Κύριος αὐτοῦ τῆς δεήσεως και ἔγινεν, ὢ τοῦ θαύματος! εἰς μίαν στιγμὴν ἡ πρῴην ἀγριευμένη θάλασσα, ταπεινὴ καὶ ἥμερος, ὑπακούσασα εἰς τὸ θεῖον πρόσταγμα. Τοῦτο τὸ μέγα θαυμάσιον ἰδόντες οἱ ναῦται ὅλοι καὶ οἱ λοιποί, οἵτινες ἦσαν εἰς τὸ πλοῖον, ἐξεπλάγησαν καὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, οἵτινες ἦσαν εἰδωλολάτραι πρότερον καὶ ὁμοφώνως ὡμολόγησαν ἅπαντες, ὅτι ὁ Θεὸς τοῦ Γρηγορίου τοὺς ἐλύτρωσεν ἀπ’ ἐκεῖνον τὸν μέγαν κίνδυνον καὶ ὅτι αὐτὸς μόνος εἶναι Θεὸς Παντοδύναμος. Τοιοῦτος ἦτο καὶ πρὸ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος ὁ μέγας οὗτος Γρηγόριος, ὅστις μετέστρεψεν ὅλους τοῦ πλοίου εἰς θεογνωσίαν, μὲ τοιαύτην θαυματουργίαν. Ὅταν δὲ ἐπῆγεν εἰς τὰς Ἀθήνας, δὲν ἠμπορῶ νὰ διηγηθῶ μὲ πόσην τιμὴν τὸν ἐδέχθησαν καὶ πόσον ηὐλαβοῦντο τὴν ἀρετὴν καὶ εὐταξίαν του ὅλοι οἱ Ἀθηναῖοι μαθηταὶ καὶ διδάσκαλοι.

Εἰς ὀλίγον καιρὸν ἦλθεν εἰς τὰς Ἀθήνας καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος διὰ νὰ μάθῃ καὶ αὐτὸς φιλοσοφίαν, καθὼς εἶχαν οἱ σπουδαῖοι τὸν καιρὸν ἐκεῖνον συνήθειαν, νὰ συνάγωνται εἰς τὰς Ἀθήνας δι’ ἀνωτέρας σπουδάς. Ὅταν λοιπὸν ἐγνώρισαν ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου τὴν ἀρετὴν καὶ τὸν ἔνθεον ζῆλον, ἠγαπήθησαν τόσον, ὥστε δὲν ἠδύναντο νὰ ξεχωρίσουν οὐδόλως ἀπ’ ἀλλήλων, ἀλλ’ ἐκάθησαν εἰς μίαν οἰκίαν, ἔτρωγον μαζὶ καὶ εἶχον μίαν γνώμην καὶ οἱ δύο καὶ ἕνα θέλημα καὶ σχεδὸν εἰπεῖν εὑρίσκετο μία ψυχὴ εἰς ἐκεῖνα τὰ δύο σώματα καὶ ὁ εἷς ἀπὸ τὸν ἄλλον ἐλάμβανε μεγάλην ὠφέλειαν, ὄχι μόνον εἰς τὴν ἀρετήν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὰ μαθήματα· ὅτι ὡς δύο γεωργοὶ σπουδαῖοι καὶ ἔμπειροι μὲ τὴν ἰδίαν προθυμίαν γεωργοῦντες τὸν ἀγρὸν τῆς φιλοσοφίας καὶ σπείροντες, μὲ πολὺν κόπον ἐθέρισαν τὸν καρπὸν τῆς ἐπιμελείας των· μὲ ταύτην λοιπὸν τὴν ἐπιμέλειαν καὶ τὴν ὑπομονήν των ἐπέρασαν ὅλους τοὺς συνομηλίκους των. Μάλιστα δὲ

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Ναζιανζὸς ἐρειπωθεῖσα δὲν ὑπάρχει σήμερον. Τὴν θέσιν αὐτῆς τοποθετοῦν οἱ σημερινοὶ ἀρχαιολόγοι παρὰ τὸ τουρκικὸν χωρίον Ἐϋράν-Σεχὶρ ἢ παρὰ τὸ χωρίον Μιμὶ-σοῦ.

[2] Παρθενικὸν πέλαγος ἴσως νοεῖται ἡ μεταξὺ Αἰγύπτου καὶ Κρήτης θάλασσα, διότι ἐξ Ἀλεξανδρείας ὁ Γρηγόριος ἦλθεν εἰς Ἀθήνας.

[3] Τούτου ἕνεκεν καὶ Ἀλέξιος ὁ Ἀνθωρὸς ἐστιχούργησεν εἰς αὐτὸν ταῦτα: «Ὡς ἄλλος ἀστὴρ, ἀπλανὴς σελασφόρος ἡμᾶς πορθμεύεις μυσταγωγίαις, πάτερ, πρὸς ἡλιακὴν Τριάδος φωταυγίαν, Γρηγόριε μέγιστε, πυρίπνουν στόμα».

[4] Τοῦτο τὸ σημεῖον ἔγινεν εἰς τὸν Ἅγιον ἐξ αὐτῆς τῆς αἰτίας. Ὅτε ὁ θεῖος πατὴρ ἦτο παιδίον μικρόν, ἔκοψεν ἕνα κλῶνον ἀπὸ φυτὸν λυγαρίας, ἔπειτα ἔστρεψεν αὐτὸν καὶ ἐσχημάτισε δι’ αὐτοῦ κύκλον· ἀπολυθεὶς δὲ ὁ κλῶνος, ἐκτύπησε δυνατὰ τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ ὀφθαλμοῦ του καὶ ἐπλήγωσεν αὐτόν. Ὅθεν τὸ σημεῖον τῆς πληγῆς ἐφαίνετο εἰς τὸν ὀφθαλμόν του, ἕως οὗ ἐτελεύτησε. Παρετήρησαν δέ τινες, ὅτι τὸ σημεῖον αὐτὸ φαίνεται ἔτι καὶ εἰς τὴν ἁγίαν κάραν τοῦ θείου πατρός, τὴν εὑρισκομένην εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Βατοπαιδίου. Τοῦτο διηγεῖται μόνος του ὁ Ἅγιος διὰ στίχων ἡρωϊκῶν εἰς τὰ καθ’ ἑαυτὸν ἔπη.

Χαρίεν εἶναι τὸ θαῦμα, ὅπερ ἐποίησεν ὁ Θεολόγος οὗτος Γρηγόριος, τὸ ὁποῖον γράφει ὁ Δοσίθεος ἐν σελ. 679 τῆς Δωδεκαβίβλου, Μιχαὴλ ὁ Τραυλός, ὅτε ἔλαβε τὴν βασιλείαν, ἐν ἔτει ωκ’820), εὐνούχισεν ἓν παιδίον τοῦ προκατόχου του βασιλέως Λέοντος τοῦ Ἀρμενίου τὸ νεώτερον, τὸ ὁποῖον ἔζησε μέν, εὐνουχισθὲν ἐκρατήθη ὅμως ἡ φωνή του. Ὅθεν ἔκλαιεν ἔμπροσθεν τῆς εἰκόνος τοῦ Θεολόγου Γρηγορίου παρακαλοῦν τὸν Ἅγιον νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸ τὴν προτέραν φωνήν· τὴν νύκτα δὲ εἶδε, κατὰ τὸν Ζωναρᾶν, ἐν ὁράματι τὸν μέγαν Γρηγόριον λέγοντα πρὸς αὐτόν· «Ἤκουσα τῆς προσευχῆς σου καὶ τὸ ζήτημά σου ἀπέλαβες». Καὶ ἐν τῷ ἅμα ἐξύπνησε καὶ λαβὼν τὸ βιβλίον τοῦ Ἁγίου Θεολόγου ἐξεφώνησε. «Πάλιν ὁ Ἰησοῦς ὁ ἐμὸς καὶ πάλιν μυστήριον»· τὸν εἰς τὰ Φῶτα, δηλαδή, λόγον τοῦ θείου πατρὸς καὶ παραχρῆμα ἔδωκε δόξαν εἰς τὸν Θεὸν καὶ τὸν Ἅγιον τὸ παιδίον. Ἡ ἀνακομιδὴ δὲ τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου τούτου ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην ἐνάτην τοῦ παρόντοςβλέπε σελίδα 455 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ σύναξις εἰς τὴν Ἁγιωτάτην Μεγάλην Ἐκκλησίαν καὶ εἰς τὸν Μαρτυρικὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, εἰς τὸ ἔμβασμα τοῦ τόπου, τοῦ καλουμένου Δομνίνου καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Ἁγίων Μεγάλων Ἀποστόλων, ὅπου τὸ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον ἀπεθησαύρισεν ὁ φιλόχριστος βασιλεὺς Κωνταντῖνος ὁ Πορφυρογέννητος, ὁ βασιλεύσας ἐν ἔτει ϡιβ’ (912), ἀφοῦ ἔφερεν αὐτὸ ἐκ τῆς Ναζιανζοῦ.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ