Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Νύκτα λοιπὸν τινά, ἔχων πίστιν εἰς τὸν Δεσπότην Χριστὸν ἀδίστακτον, ἐπήδησεν ἀπὸ τόσον ὕψος καὶ ἔπεσε κάτω, ὥσπερ νὰ ἦτο ποτάμι ἀπ’ ἔξω καὶ ποσῶς δὲν ἐκτύπησεν, ὅτι ἡ θεία δύναμις ἐβοήθησεν. Ἀπελθὼν λοιπὸν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Ἄθω καὶ ἐρωτήσας ποῦ νὰ εὕρῃ τινὰ ἐνάρετον ἄνθρωπον, τοῦ ἀνήγγειλαν δι’ ἕνα πνευματικὸν θαυμάσιον Προεστῶτα τοῦ Ὄρους, Σεραφεὶμ ὀνομαζόμενον. Τοῦτον λοιπὸν εὑρὼν καὶ συνομιλήσαντες, τὸν ὑπεδέχθη ἀσμένως, ὡς φιλόξενος ὅπου ἦτο ὁ Γέρων καὶ φιλομόναχος καὶ νουθετήσας αὐτὸν ἱκανῶς νὰ φυλάττῃ ἐπιμελῶς πᾶσαν ἀκρίβειαν τῆς μοναδικῆς πολιτείας, τὸν ἐκράτησεν εἰς τὴν συνοδείαν του καὶ κουρεύσας αὐτὸν, τὸν ἔκαμε μεγαλόσχημον ὀνομάσας Διονύσιον, ὁ δὲ Ἐπίσκοπος τοῦ Ὄρους τὸν ἐχειροτόνησε Διάκονον καὶ ἐλειτούργει τῷ Θεῷ μὲ πολλὴν εὐλάβειαν καὶ ταπείνωσιν. Βλέπων δὲ ὁ Γέρων τὰς μεγάλας ἀρετὰς αὐτοῦ τὸν ἐθαύμαζε. Κυριακὴν δέ τινα τῶν Βαΐων, ἀφοῦ ἐλειτούργησεν, ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὸ κελλίον καὶ ἔκαμεν εἰς τὸ δάσος ἕως τὸ Μέγα Σάββατον· καὶ τότε ὑπέστρεψεν εἰς τὸν Γέροντα, ὅστις ἠρώτησεν αὐτὸν τί ἔτρωγε τόσας ἡμέρας καὶ ποῦ εὑρίσκετο. Οὗτος τοῦ ἀπεκρίθη, ὅτι ἦτο εἰς τὴν Σκήτην τοῦ Καρακάλλου καὶ ἔτρωγε κάστανα ὀλίγα καὶ μάλαθρα καὶ ἐθαύμασεν ὁ Γέρων διὰ τὸν θεῖον αὐτοῦ ζῆλον.

Εἰς ὀλίγον καιρὸν ἐψήφισαν Πρῶτον τοῦ Ὄρους τὸν Γέροντα τοῦ Ὁσίου καὶ τὸν ἔστειλαν εἰς τὴν Βλαχίαν μὲ τοὺς Ἡγουμένους κατὰ τὸ σύνηθες [2]. Ὅθεν οἱ τοῦ Ὄρους Μοναχοὶ ἐχειροτόνησαν τὸν Ὅσιον Πρεσβύτερον, ἵνα λειτουργῇ εἰς τὸ Πρωτᾶτον ἀντὶ τοῦ Γέροντος. Ἔπειτα, ὅταν ἦλθεν αὐτὸς ἀπὸ τὴν Βλαχίαν, παρέμεινε μετ’ αὐτοῦ ὀλίγον καιρὸν ὁ Ὅσιος καὶ κατόπιν τὸν παρεκάλεσε νὰ τὸν συγχωρήσῃ, ἵνα ὑπάγῃ εἰς τόπον ἥσυχον νὰ προσεύχεται εἰς τὸν Θεόν, μόνος μόνῳ κατὰ τὸν πόθον του. Ὁ Σεραφεὶμ ὅμως εἶχε πόθον καὶ ὠρέγετο νὰ τὸν ἔχῃ εἰς τὴν συνοδείαν του, νὰ τὸν ὑπηρετῇ εἰς τὸ γῆράς του, ἀλλὰ πάλιν, διὰ νὰ μὴ τὸν ἐμποδίσῃ ἀπὸ τὴν ἡσυχίαν, τοῦ εἶπε νὰ ὑπάγῃ ὅπου βούλεται, νὰ πρεσβεύῃ καὶ δι’ αὐτὸν καὶ καμμίαν φορὰν νὰ ἔρχεται νὰ συνομιλῶσι, διὰ νὰ γνωρίζῃ πῶς πορεύεται εἰς τοὺς πειρασμοὺς τῶν δαιμόνων καὶ λογισμοὺς καὶ ἕτερα συναντήματα. Λαβὼν λοιπὸν ἀπὸ τὸν Γέροντα ὁ Ὅσιος συγχώρησιν νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν ἄσκησιν, ἐγύρευε τόπον ἥσυχον καὶ φθάσας εἰς τὴν Σκήτην τοῦ Καρακάλλου, εὗρε τόπον τινὰ δύσβατον καὶ ψυχρότατον καὶ ἐκεῖ κτίσας μικρὸν κελλίον κατῴκησεν εἰς αὐτὸ καὶ τόσον ἐπεμελεῖτο τὴν ἀρετὴν ὁ ἀείμνηστος, ὥστε δὲν ἔπαυεν ἡμέραν καὶ νύκτα εἰς τὸν μυστικὸν ἀμπελῶνα ἀεὶ ἐργαζόμενος. Ἐνήστευεν, ἠγρύπνει, προσηύχετο καὶ ἐποίει γονυκλισίας ὅσας ἠδύνατο, εἶχε δὲ καὶ τὴν ψυχωφελῆ καὶ θαυμασίαν βίβλον τοῦ Θηκαρᾶ [3], τὴν ὁποίαν συχνάκις ἀνεγίνωσκε.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.