σοῦ καὶ λάλησον Ἑλληνιστί». Εὐθὺς δὲ ὡς εἶπε τοῦτο ὁ Ἅγιος, ὢ τοῦ θαύματος! Ἠνοίχθη τὸ στόμα τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ καὶ ἐλάλησεν Ἑλληνιστί, ὡς ὁ Ἅγιος Βασίλειος καὶ πάντες οἱ Χριστιανοί. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος ἐχειροτόνησε τὸν Ὅσιον Ἐφραὶμ Ἱερέα, τὸν δὲ διερμηνέα αὐτοῦ Διάκονον. Παρέμεινε δὲ ὁ Ὅσιος Ἐφραὶμ παρὰ τῷ Ἁγίῳ τρεῖς ἡμέρας, πολὺ ὠφεληθεὶς ἐκ τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ. Κατόπιν ἀνεχώρησε πάλιν εἰς τὴν ἔρημον, δοξάζων καὶ εὐλογῶν τὸν Θεόν. Ἀλλ᾽ ἂς διηγηθῶμεν καὶ ἕτερον θαῦμα τοῦ Ἁγίου Βασιλείου.

Ὅτε ἐβασίλευεν ἐν Κωνσταντινουπόλει ὁ βασιλεὺς Οὐάλης, ἦλθον πρὸς αὐτον οἱ ἀρειανόφρονες Ἐπίσκοποι καὶ Ἱερεῖς τῆς ἐπαρχίας Νικαίας, ἀξιοῦντες νὰ παραδώσῃ εἰς αὐτοὺς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναὸν διὰ νὰ ψάλλωσιν αὐτοὶ ἐκεῖ καὶ νὰ ἐκδιώξωσι τὸν Ὀρθόδοξον Ἀρχιερέα. Ὁ δὲ Οὐάλης, ὡς ὁμόφρων τούτων, συνεφώνησεν. Εὐθὺς δέ, ἀποστείλας στρατιώτας, ἐξεδίωξε τὸν Ἀρχιεπίσκοπον τῶν Χριστιανῶν καὶ ὥρισε νὰ κατέχωσι τὸν Ἱερὸν τοῦτον Ναὸν οἱ Ἀρειανοί. Τοῦτο μαθόντες οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ τῆς Νικαίας ἔσπευσαν πρὸς τὸν Ἅγιον, παρακαλοῦντες τοῦτον νὰ μεσιτεύσῃ εἰς τὸν βασιλέα διὰ νὰ μεταστρέψῃ οὗτος τὴν γνώμην του. Μεταβὰς λοιπὸν ὁ Ἅγιος εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ ἐπισκεφθεὶς τὸν βασιλέα, εἶπε ποὸς αὐτόν· «Βασιλεῦ, ὁ Προφήτης Δαβὶδ λέγει. Τιμὴ βασιλέως κρίσιν ἀγαπᾷ ὁ δὲ σοφὸς Σολομῶν, κρίσις βασιλέως, δικαιοσύνη. Ἡ βασιλεία σου, λοιπόν, διὰ τίνα αἰτίαν, δίχως δικαίαν κρίσιν, ἐξεδίωξες τοὺς Ὀρθοδόξους ἀπὸ τὴν πάτριον Ἐκκλησίαν των καὶ παρέδωκες αὐτὴν εἰς τοὺς αἱρετικοὺς Ἀρειανούς;». Εἶπεν ὁ βασιλεύς· «Πάλιν εἰς ὕβρεις ἐξετράπης, Βασίλειε; Δὲν ἁρμόζει εἰς σὲ νὰ λέγῃς τοιούτους λόγους». Ἀλλ᾽ ὁ Ἅγιος ἀπήντησε· «Διὰ τὸ δίκαιον ἁρμόζει καὶ νὰ ἀποθάνω, ὦ βασιλεῦ». Τότε εἶπεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν Ἅγιον· «Ὕπαγε μόνος σου εἰς τὴν Νίκαιαν καὶ κρίνε μὲ δικαιοσύνην καὶ ἀπὸ τὰ δύο μέρη. Ἰδὲ ὅμως νὰ μὴ πράξῃς ὅ,τι θέλει ὁ λαός σου». Ὁ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Δός μοι ἐξουσίαν νὰ κρίνω ἐγώ, βασιλεῦ, καὶ ὅταν ἀκούσῃς, ὅτι ἐμερολήπτησα ὑπὲρ τῶν Χριστιανῶν, θανάτωσέ με».

Λαβὼν λοιπὸν παρὰ τοῦ βασιλέως τὴν ἐξουσίαν ὁ Ἅγιος, ἀπῆλθεν εἰς Νίκαιαν, ὅπου, ἀφοῦ συνεκάλεσεν ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους καὶ τοὺς Ἀρειανούς, ὡμίλησε πρὸς αὐτοὺς διὰ τούτων τῶν λόγων. «Ἰδού, ἦλθον, κατὰ τὴν προσταγὴν τοῦ βασιλέως. Νὰ πράξωμεν λοιπὸν οὕτω. Ἂς κλείσωμεν τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι καὶ σεῖς οἱ Ἀρειανοί. Κατόπιν προσευχηθῆτε σεῖς πρῶτον. Καὶ ἐὰν ἀνοίξῃ ἡ Ἐκκλησία, κρατήσατε ταύτην. Ἐὰν δὲ δὲν ἀνοίξῃ, θέλομεν προσευχηθῆ ἡμεῖς, καὶ ἐὰν διὰ τῆς ἰδικῆς μας δεήσεως ἀνοίξῃ, τότε νὰ