Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

βασιλεύσει ἐκεῖ ἔχοντες ἀνάπαυσιν καὶ δόξαν αἰώνιον. Φθαρτὸν σῶμα ἀφήνομεν καὶ ἄφθαρτον ἀπολαμβάνομεν. Λοιπὸν μὴ δυστροποῦμεν, μήτε νὰ θαρρῶμεν ὅτι κάμνομεν μέγα τι, καθότι δὲν εἶναι ἄξια τὰ παθήματα καὶ οἱ ἀγῶνες τοῦ καιροῦ τούτου πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν. Οὔτε νὰ φρονῶμεν μεγάλα, διὰ μικρὰ πράγματα τὰ ὁποῖα ἀφήκαμεν· διότι καὶ ἡ γῆ ὁλόκληρος εἶναι ἐλαχίστη ἐν σχέσει πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ εἰς τὴν ποσότητα καὶ εἰς τὴν ποιότητα. Ἐὰν λοιπὸν εἴμεθα καὶ κύριοι ἁπάσης τῆς γῆς καὶ ἀφήκαμεν αὐτὴν διὰ τὸν Χριστόν, καὶ πάλιν δὲν εἶναι αὕτη ἀνταξία τῆς οὐρανίου μακαριότητος. Καθὼς δὲ κερδίζει ἐκεῖνος, ὅστις δίδων ἓν νόμισμα χαλκοῦν λαμβάνει ἑκατὸν χρυσᾶ νομίσματα, οὕτω καὶ ἐκεῖνος ὁ ἄρχων, ὅστις καταφρονήσῃ ὅλην τὴν γῆν, ὀλίγον ἀφήνει καὶ ἀπολαμβάνει μυριοπλάσια. Λοιπὸν ὅστις ἀφῆκεν οἰκίαν ἢ χρυσὸν ἢ ἄλλο ὅμοιον, δὲν πρέπει νὰ καυχᾶται, οὔτε νὰ ἀμελῇ· ἀλλὰ νὰ συλλογιζώμαθα πάντες, ὅτι ἐὰν δὲν ἀφήσωμεν τώρα θεληματικῶς τὰ ὑπάρχοντά μας δι’ ἀρετήν, θέλομεν ἀφήσει αὐτὰ καὶ χωρὶς τὴν θέλησίν μας καὶ μάλιστα ἐκεῖ ὅπου δὲν θέλομεν, ὅταν ἀποθάνωμεν».

«Διὰ τοῦτο μὴ ἔχῃ τις ἐπιθυμίαν νὰ ἀποκτήσῃ πράγματα, τὰ ὁποῖα δὲν λαμβάνει μετ’ αὐτοῦ, ἀλλ’ ὅσα δύναται νὰ πάρῃ εἰς τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἤτοι φρόνησιν, δικαιοσύνην καὶ ἄλλας ἀρετάς, τὰς ὁποίας θέλομεν εὕρει ὕστερον εἰς τὴν γῆν τῶν Πρᾳέων νὰ μᾶς φιλοξενῶσιν αἰώνια. Ὅταν τις κάμνῃ τὸ ἀγαθόν, ἂς μὴ ὑψηλοφρονῇ, ἐπειδὴ δοῦλοι τοῦ Κυρίου εἴμεθα καὶ ποιοῦμεν τὸ χρέος μας, καθὼς κάμνει καθ’ ἡμέραν ὁ ἠγορασμένος δοῦλος τὸ θέλημα τοῦ κυρίου αὐτοῦ, ἐὰν δὲ παρακούσῃ αὐτόν, ἔστω καὶ μίαν ἡμέραν, κινδυνεύει πρὸς θάνατον. Οὕτω λοιπὸν καὶ ἡμεῖς, ἐὰν ἔστω καὶ μίαν ἡμέραν ἀμελήσωμεν, παροξύνομεν τὸν Δεσπότην καὶ λαμβάνομεν μεγάλην ζημίαν. Λοιπὸν ἂς εἴμεθα πρόθυμοι καὶ ὁ Θεὸς συνεργεῖ καὶ μᾶς βοηθεῖ. Ἂς μελετῶμεν καθ’ ἑκάστην τὸν θάνατον κατὰ τὸν Ἀπόστολον. Τὸ πρωῒ ἐγειρόμενοι, ἂς βάλλωμεν εἰς τὸν νοῦν μας, ὃτι δὲν προφθάνομεν τὴν ἑσπέραν καὶ τότε πάλιν, ὅτι δὲν θέλομεν προφθάσει τὴν αὔριον. Ἐὰν δὲ οὕτω ζῶμεν, δὲν θέλομεν ἁμαρτήσει οὐδέποτε οὔτε θέλομεν θησαυρίσει ἢ ποθήσει τίποτε, ἀναμένοντες καθ’ ὥραν τὸν θάνατον. Ἐπιθυμία δὲ γυναικὸς μὴ εἰσέλθῃ εἰς τὴν καρδίαν μας, ἀλλ’ ἂς μισῶμεν πάσας τὰς ψυχοφθόρους ἡδονάς, ἀποβλέποντες εἰς τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως, καθότι ὁ φόβος τῆς κολάσεως ἀφανίζει τὸ σκάνδαλον τῆς σαρκὸς καὶ μαραίνει πᾶσαν ἄτοπον καὶ κακὴν ἐπιθυμίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.