Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

ἔπραττον ὅλα ἐκεῖνα τὰ φαινόμενα θηρία, ὥστε οἱ κτύποι ἦσαν δεινοὶ καὶ οἱ θυμοὶ αὐτῶν χαλεποί. Ὁ δὲ Ὅσιος, συνθλιβόμενος ὑπ’ αὐτῶν καὶ κεντούμενος, ἠσθάνετο μὲν πόνον εἰς τὸ σῶμα δεινότατον, εἰς τὴν ψυχὴν ὅμως ἦτο ἄφοβος καὶ ἐγρήγορος. Καὶ ἐστέναζε μὲν διὰ τὸν πόνον τοῦ σώματος, νήφων δὲ εἰς τὴν διάνοιαν, περιεγέλα τοὺς δαίμονας, λέγων· «Ἐὰν εἴχετε δύναμιν, εἷς καὶ μόνον ἀπὸ σᾶς ἔφθανε νὰ μὲ πολεμήσῃ ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁ Δεσπότης σᾶς ἐξενεύρωσε, διὰ τοῦτο προσπαθεῖτε μὲ τὸ πλῆθος καὶ τὴν ὑποκρισίαν νὰ μὲ φοβίσετε, σχηματιζόμενοι εἰς μορφὰς θηρίων. Ἐὰν ἐλάβετε κατ’ ἐμοῦ ἐξουσίαν ἄνωθεν, μὴ ἀμελῆτε· εἰ δὲ καὶ δὲν ἐλάβετε, τί μάτην ταράσσεσθε;». Πολλὰ λοιπὸν ἐπιχειρήσαντες, ἔτριζον κατ’ αὐτοῦ τοὺς ὀδόντας ὡς ἐμπαιζόμενοι.

Ὁ δὲ Κύριος δὲν ἐλησμόνησε τῆς τοῦ Ὁσίου ἀθλήσεως, ἀλλ’ ἦλθεν εἰς ἀντίληψιν αὐτοῦ καὶ βοήθειαν. Ἀναβλέψας δὲ ὁ Ἅγιος εἶδε τὴν στέγην ἅσπερ διανοιγομένην καὶ ἀκτῖνα φωτὸς κατερχομένην πρὸς αὐτόν. Τότε οἱ δαίμονες ἐξαίφνης ἔγιναν ἄφαντοι, ὁ πόνος τοῦ σώματος ἔπαυσεν, ὁ οἶκος εὑρέθη πάλιν ἀβλαβὴς καὶ δὲν ἔμεινε σημεῖον πληγῆς εἰς τὸν Ἅγιον, ὅστις γνωρίσας τὴν ἐπίσκεψιν, ἐδέετο τῆς φανείσης ὀπτασίας λέγων· «Ποῦ ἤσουν, Ἰησοῦ μου γλυκύτατε, καὶ δὲν ἐφάνης ἐξ ἀρχῆς νὰ παύσῃς τὰς ὀδύνας τῶν πόνων μου;». Ἐγένετο δὲ φωνὴ πρὸς αὐτὸν λέγουσα· «Ἀντώνιε, ἐδῶ ἤμην, ἀλλ’ ἐκαρτέρουν νὰ ἴδω τὸν ἀγῶνά σου. Ἐπειδὴ λοιπὸν ὑπέμεινες καὶ δὲν ἐνικήθης, θέλω εἶμαι βοηθός σου πάντοτε καὶ θέλω σὲ κάμει ὀνομαστὸν εἰς τὸν κόσμον ἃπαντα». Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἅγιος καὶ ἐγερθεὶς ηὔχετο, ἠσθάνετο δὲ περισσοτέραν δύναμιν εἰς ἑαυτὸν παρὰ ποτὲ εἰς ὅλον τὸν βίον του. Ἦτο δὲ τότε χρόνων τριάκοντα πέντε.

Γενόμενος λοιπὸν προθυμότερος ὁ Ἅγιος εἰς τὴν θεοσέβειαν, ἀπῆλθε πρὸς ἐκεῖνον τὸν παλαιὸν γέροντα καὶ τὸν παρεκάλει νὰ ὑπάγουν ὁμοῦ εἰς τὸ ὄρος· ἀλλ’ ὅμως ὁ γέρων οὗτος δὲν ἠθέλησε διὰ τὸ γῆρας καὶ διότι δὲν ἦτο ἀκόμη τοιαύτη συνήθεια. Ὁ μὲν λοιπὸν Ἀντώνιος ἐκίνησε μόνος νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ ὄρος. Ὁ δὲ ἐχθρός, διὰ νὰ ἐμποδίσῃ καὶ τότε τὴν σπουδὴν αὐτοῦ, ἔρριψεν εἰς τὸν δρόμον ἕνα δίσκον ἀργυροῦν μέγαν. Τοῦτον ἰδὼν ὁ Ὅσιος καὶ γνωρίσας τὴν ἀπάτην τοῦ δαίμονος ἔλεγε· «Πόθεν εὑρέθη ὁ δίσκος εἰς τὴν ἔρημον; Ἐδῶ ἴχνη διαβάσεως δὲν φαίνονται· ἀλλὰ ἐὰν ἔπεσε καὶ τίνος, ἤθελεν ἀκούσει τὸν κτύπον ἢ θὰ ἐπέστρεφε διὰ νὰ τὸν εὕρῃ ὕστερον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.