Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

ἀνέτρεπε αὐτοὺς μὲ τὴν προσευχήν. Πολλάκις δὲ ἐνεφανίζετο καὶ ὡς γυνὴ ὁ τρισάθλιος καὶ τὸν ἐπείραζε τὴν νύκτα, δοκιμάζων μὲ κάθε τρόπον νὰ νικήσῃ τὸν ἀήττητον· ἀλλ’ ὁ Ἅγιος, τὸν Χριστὸν ἐπικαλούμενος καὶ τὸ νοερὸν τῆς ψυχῆς λογιζόμενος ὡς καὶ τὴν εὐγένειαν αὐτῆς, ἔσβυνε τῆς πλάνης τὸν ἄνθρακα, ἀφανίζων τὰς ἐπαναστάσεις τῆς σαρκὸς μὲ τὴν τοῦ αἰωνίου πυρὸς ἐνθύμησιν.

Ταῦτα ὅμως πάντα ἦσαν πρὸς αἰσχύνην τοῦ δαίμονος, διότι ἐνικᾶτο καὶ ἐνεπαίζετο ὑπὸ νεανίσκου, φέροντος σάρκα· ὅτι ὁ Κύριος δίδει τὴν βοήθειαν εἰς τοὺς ἀγωνιζομένους, διὰ νὰ λέγῃ ἕκαστος ἐξ αὐτῶν· «Ἐγὼ δὲν ἐνίκησα, ἀλλ’ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἥτις μὲ ἐνίσχυσεν». Ἰδὼν λοιπὸν ὁ δράκων, ὅτι μὲ τοὺς λογισμοὺς μόνον δὲν ἠδύνατο νὰ νικήσῃ, ἐνεφανίσθη ἔμπροσθεν τοῦ Ὁσίου ὡς παιδίον μελανὸν καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· «Πολλοὺς ἐπλάνησα καὶ πολλοὺς κατέβαλον καὶ ἐνίκησα, ἀλλὰ σὲ πολεμῶν ἠσθένησα». Ὁ δὲ Ὅσιος ἐρωτήσας αὐτὸν τίς ἦτο, ἀπεκρίνατο· «Ἐγὼ εἶμαι τὸ πνεῦμα τῆς πορνείας καὶ γαργαλίζω τοὺς νέους εἰς ταύτην τὴν πύρωσιν. Πολλοὺς σώφρονας ἠπάτησα καὶ πολλάκις ἐτάραξα καὶ σέ, ἀλλὰ σὺ μὲ ἐνίκησες». Ὁ δὲ Ὅσιος εὐχαριστήσας τὸν Κύριον εἶπε πρὸς τὸν δαίμονα· «Δὲν σὲ φοβοῦμαι πλέον, οὔτε σὲ ὑπολογίζω ποσῶς, ἐπειδὴ εἶσαι μαῦρος εἰς τὸν νοῦν καὶ ὡς παιδίον ἀδύνατος καὶ εὐκαταφρόνητος». Ταῦτα ἀκούσας ὁ μέλας ἐκεῖνος ἔφυγε καὶ δὲν ἐτόλμησε πλέον νὰ τὸν πλησιάσῃ. Τοῦτο ἦτο ὁ πρῶτος ἆθλος τοῦ Ἁγίου ἢ μᾶλλον εἰπεῖν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ κατὰ τοῦ δαίμονος.

Γινώσκων δὲ ὁ Ὅσιος ἀπὸ τὰς Γραφάς, ὅτι αἱ μεθοδεῖαι τοῦ ἐχθροῦ ἦσαν πολλαὶ καὶ διάφοροι, δὲν ὤκνευεν, ἀλλὰ καθωπλίζετο μὲ νηστείας, ἀγρυπνίας καὶ ἄλλας σκληραγωγίας, διὰ νὰ εἶναι ἕτοιμος, ἐὰν ἔλθῃ ὁ πειράζων ἀπὸ ἄλλο μέρος, νὰ δώσῃ τὸν πόλεμον. Ὅθεν πάντες ἐθαύμαζον τὸν μέγαν ἀγῶνα, τὸν ὁποῖον ἐτέλει ὁ Ἅγιος, αὐτὸς ὃμως ἐν εὐκολίᾳ τὸν πόνον ὑπέμενε καὶ συνήθιζεν εἰς τὴν ἀρετήν. Διὰ τὴν μεγάλην προθυμίαν του εἰς τὴν ἀγρυπνίαν ἦτο θαυμασιώτατος, ἐπειδὴ ἠγρύπνει ὅλην τὴν νύκτα, οὐχὶ δὲ μόνον ἅπαξ ἢ δίς, ἀλλὰ καὶ πολλάκις. Ἔτρωγεν ἅπαξ τῆς ἡμέρας μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου ἢ καὶ κάθε δύο ἡμέρας ἢ τέσσαρας, ἦτο δὲ ἡ τροφή του ἄρτος μόνον καὶ ἅλας, πόσιμον δὲ μόνον ὕδωρ ἔπινεν, οἶνον δὲ καὶ ἔλαιον ποσῶς δὲν ἐγεύετο. Ἐκοιμᾶτο εἰς μίαν ψάθην, πολλάκις δὲ καὶ εἰς τὴν γῆν μόνον, λέγων ὅτι


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.