Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

αὐτὸς νὰ τοῦ λέγουν λόγους ψυχωφελεῖς καὶ χρησίμους, τοὺς ὁποίους ἠκροάζετο μὲ ταπείνωσιν. Ἦτο δὲ καὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἱλαρώτατον ἔχον ἀπὸ τὸν Σωτῆρα Χριστὸν χάριν μεγάλην καὶ παράδοξον τόσον, ὥστε καὶ ἐάν τις, ὅστις δὲν τὸν εἶχεν ἄλλην φορὰν ἴδει καὶ δὲν τὸν ἐγνώριζε, τὸν ἔβλεπεν ἐν μέσῳ πολλῶν Μοναχῶν, εὐθὺς θὰ ἀντελαμβάνετο ὅτι αὐτὸς ἦτο ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, ὄχι μὲ τὸ νὰ ἦτο ὑψηλότερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἢ πλατύτερος, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν κατάστασιν τῶν ἠθῶν καὶ τὴν τῆς ψυχῆς καθαρότητα, ἥτις ἦτο ἀθόρυβος· ὅθεν εἶχεν ἀταράχους καὶ τὰς ἔξωθεν αἰσθήσεις τοῦ σώματος καὶ τὰ κινήματα αὐτοῦ. Ἦτο δὲ καὶ εἰς τὴν πίστιν εὐσεβέστατος καὶ τῆς ἀκραιφνοῦς Ὀρθοδοξίας τηρητὴς ἀκριβέστατος τόσον, ὥστε δὲν ἤθελε ποτὲ νὰ συνομιλήσῃ φιλικὰ μὲ αἱρετικόν τινα, ἀλλὰ πολὺ τοὺς ἐχθρεύετο καὶ μάλιστα τοὺς Μανιχαίους καὶ τοὺς Ἀρειανούς [2], παρήγγελλε δὲ εἰς ὅλους τοὺς πιστοὺς νὰ μὴ τοὺς πλησιάζωσι, καθότι ἡ φιλία των εἶναι βλάβη ψυχῆς καὶ ἀπώλεια.

Ἦλθον δέ ποτε τινὲς Ἐπίσκοποι καὶ ἄλλοι πιστοὶ καὶ παρεκάλεσαν τὸν Ἅγιον νὰ ὑπάγῃ μέχρι τῆς Ἀλεξανδρείας διὰ νὰ στηρίξῃ τοὺς πιστοὺς ἀπὸ τοὺς κινδύνους τῶν αἱρετικῶν· ὅθεν ἀπελθὼν ἐκηρυξε τὴν εὐσέβειαν κατὰ τῶν Αρειανῶν τῷ τλε’ (335) ἔτει, διδάσκων τὸν λαόν, ὅτι ὁ Υἱὸς εἶναι ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ καὶ Αΐδιος· ἐκεῖνοι δὲ εἶναι ὅμοιοι τῶν ἐθνῶν, λατρεύοντες τὴν κτίσιν παρὰ τὸν Κτίσαντα. Οἱ μὲν λοιπὸν πιστοὶ πάντες ἔχαιρον, ἀκούοντες ἀπὸ τὸν Ἅγιον ἀναθεματιζομένην τὴν χριστομάχον αἵρεσιν. Οἱ δὲ τῆς πόλεως ἅπαντες συνέτρεχον οὐχὶ μόνον ὁ κοινὸς λαός, ἀλλὰ καὶ οἱ ἱερεῖς τῶν Ἑλλήνων, παρακαλοῦντες νὰ ἴδωσι τὸν ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ, καθότι οὕτως ὠνόμαζον τὸν Ὅσιον, ὅστις ἔκαμε καὶ ἐκεῖ πολλὰ θαυμάσια. Ὅθεν πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν ἐκείνας τὰς ὀλίγας ἡμέρας, τὰς ὁποίας διέτριψεν ἐκεῖ εἰς τὴν πόλιν καὶ ἐβαπτίσθησαν, βλέποντες τὰς ἀρετὰς αὐτοῦ καὶ ἐξόχως τὴν μεγάλην γνῶσιν καὶ σύνεσιν αὐτοῦ τὴν ὁποίαν εἶχε, χωρὶς τὰ μάθῃ γράμματα. Ὅταν δὲ ἤθελε νὰ ἀναχωρήσῃ, τὸν προέφθασεν εἰς τὴν πύλην τῆς πόλεως γυνὴ κλαίουσα καὶ βοῶσα ταῦτα· «Ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ἀπόμεινον ὀλίγον διὰ τὸν Κύριον, νὰ μὴ ἔλθω εἰς τὸ κελλίον σου μὲ κίνδυνον τῆς ζωῆς μου, ὅτι ἡ θυγάτηρ μου βασανίζεται δεινῶς ὑπὸ δαίμονος». Ἔφεραν λοιπὸν ἔμπροσθέν του τὴν παῖδα, ἥτις βλέπουσα αὐτὸν ἔπεσε χαμαί, ὁ δὲ Ἅγιος προσηυχήθη καὶ ἐπικαλεσθεὶς τὸν Χριστὸν ἤγειρεν ὑγιὲς τὸ κοράσιον. Οἱ δὲ παρόντες ηὐλόγουν τὸν Κύριον θαυμάζοντες.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.