Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Οὕτω λοιπὸν ὁ Ὅσιος τοὺς μὲν ἀτακτοῦντας ἐνουθέτει, τοὺς δὲ ἀδικουμένους ὑπερήσπιζε καὶ καθολικὰ ἦτο εἷς ἰατρὸς πεμφθεὶς ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. Ὅσοι δὲ ἤρχοντο εἰς αὐτὸν λυπούμενοι καὶ θρηνοῦντες διὰ τοὺς τεθνηκότας αὐτῶν ἢ δι’ ἄλλην τινὰ ζημίαν, ἐπέστρεφον παρηγορούμενοι. Οἱ πένητες παρεμυθοῦντο, ἔκαμνον ἀγάπην οἱ ὀργιζόμενοι, ἐσωφρόνουν οἱ ἀκόλαστοι, οἱ ὑπὸ δαιμόνων καὶ ἑτέρων λογισμῶν ἐνοχλούμενοι θαυμασίως ἐθεραπεύοντο καὶ μὲ ἕνα λόγον οὐδεὶς συνήντησε τὸν Ὅσιον χωρὶς νὰ λάβῃ παρ’ αὐτοῦ μεγάλην ὠφέλειαν· ὅθεν καὶ εἰς τὴν κοίμησιν αὐτοῦ πάντες τὴν ὀρφανίαν ὠδύροντο. Ταύτην προγνωρίσας ὁ Ἅγιος, ἐπῆγεν εἰς τὸ ἔξω ὄρος καὶ λέγει εἰς τοὺς ἀδελφούς· «Αὕτη εἶναι ἡ πρὸς ὑμᾶς τελευταία μου ἐπίσκεψις, ἦλθον δὲ νὰ σᾶς ἀποχαιρετήσω, ἐπειδὴ εἶμαι ἑκατὸν πέντε χρόνων καὶ μέλλει εἰς ὀλίγας ἡμέρας νὰ ὑπάγω πρὸς τὸν ποθούμενον». Οἱ δὲ ἀκούσαντες ἔκλαιον, ἐνηγκαλίζοντο καὶ κατεφίλουν τὸν γέροντα. Ὁ δὲ μᾶλλον ἔχαιρε, καθότι ἀνεχώρει ἀπὸ γῆν ἀλλοτρίαν καὶ πρὸς τὴν πατρίδα ἀπήρχετο, νουθετῶν δὲ αὐτοὺς ἔλεγε· «Μὴ ἀμελεῖτε εἰς τὴν ἄσκησιν, ἀλλ’ ὥσπερ νὰ ἦτο ἡ τελευταία ἡμέρα σας, οὕτω καθ’ ἑκάστην νὰ ἀγωνίζεσθε. Φυλάττεσθε ἀπὸ ρυπαροὺς λογισμούς· μὴ συγνοινωνεῖτε μὲ τοὺς αἱρετικούς τηρεῖτε τὴν τῶν Πατέρων παράδοσιν πρὸ πάντων δὲ τὴν εὐσέβειαν εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καθὼς καὶ ἀπὸ τὰς Γραφὰς ἐμάθετε».

Οἱ ἀδελφοὶ λοιπόν, ταῦτα ἀκούοντες, πολλὰ τὸν παρεβίαζον νὰ παραμείνῃ πλησίον των διὰ νὰ τελευτήσῃ ἐκεῖ, ἀλλὰ δὲν ἠθέλησε, διότι οἱ Αἰγύπτιοι εἶχον συνήθειαν νὰ μὴ θάπτουν εἰς τὴν γῆν τῶν ἐναρέτων ἀνδρῶν καὶ μάλιστα τῶν Ἁγίων Μαρτύρων τὰ σώματα, ἀλλὰ τὰ ἐφύλαττον εἰς τοὺς κραββάτους ἐσμυρνισμένα δι’ εὐλάβειαν. Ὁ δὲ μακάριος Ἀντώνιος πολλὰ τοὺς ἠμπόδιζεν ἀπὸ τὴν κακὴν ταύτην συνήθειαν, ἐνθυμίζων εἰς αὐτούς, ὅτι καὶ τὸ πάντων Ἁγιώτερον Δεσποτικὸν Σῶμα ἐτάφη. Πολλοὶ δὲ ἀκούοντες ταῦτα διωρθώθησαν. Διὰ νὰ μὴ κάμουν λοιπὸν καὶ εἰς τὸ λείψανον αὐτοῦ τὰ ἴδια, δὲν ἔμεινεν εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀλλ’ ἀποχαιρετήσας αὐτούς, ἐπέστρεψε ταχέως εἰς τὸ κελλίον του. Εἰς ὀλίγον καιρὸν ἠσθένησε καὶ καλέσας τοὺς ὡς ἄνω εἰρημένους δύο μαθητάς, οἵτινες τὸν ὑπηρέτησαν εἰς τὸ ἔσω ὄρος χρόνους δεκαπέντε καὶ ἦσαν ἀγωνισταὶ ἐνάρετοι, εἶπεν εἰς αὐτούς· «Ἐγὼ μὲν ὑπάγω πρὸς τὸν Δεσπότην μου, σεῖς δὲ νήφετε καὶ προσέχετε ἀκριβῶς, νὰ μὴ ἀποκάμητε ἀπὸ τὴν πολυχρόνιον ἄσκησιν· ἀλλ’ ὥσπερ νὰ ἀρχίζετε τώρα, οὓτω σπουδάζετε νὰ φυλάσσητε τὴν προθυμίαν σας πάντοτε, τὰς ἐπιβουλὰς τῶν δαιμόνων γινώσκοντες, οἵτινες εἶναι μὲν ἄγριοι, ἀλλ’ ἀσθενεῖς εἰς τὴν δύναμιν καὶ μὴ τοὺς φοβεῖσθε. Ζήσετε δὲ πιστεύοντες καὶ ἀνανεύοντες ἀεὶ πρὸς τὸν Κύριον, ὡς καθ’ ἡμέραν ἀποθνῄσκοντες, πάντοτε ἐνθυμεῖσθε δὲ τὰς παραγγελίας, τὰς ὁποίας σᾶς ἔδωσα».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.