Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

Εἶπε δὲ πάλιν πρὸς αὐτοὺς ὁ Ὅσιος· «Μὴ ἔχετέ τινα κοινωνίαν πρὸς αἱρετικούς, ἀλλὰ μᾶλλον σπουδάζετε νὰ εὑρίσκεσθε πάντοτε μὲ τὸν Κύριον καὶ τοὺς Ἁγίους αὐτοῦ, διὰ νὰ σᾶς ὑποδεχθοῦν καὶ αὐτοὶ εἰς τὰς αἰωνίους σκηνὰς μετὰ θάνατον. Ἐὰν δὲ ἐνδιαφέρεσθε καὶ δι’ ἐμέ, μνημονεύετέ με ὥσπερ Πατέρα σας. Μὴ ἀφῆτε δὲ τινὰ νὰ λάβῃ τὸ σῶμά μου εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀλλὰ θάψατε αὐτὸ εἰς τόπον ἀπόκρυφον, διὰ νὰ τὸ λάβω εἰς τὴν ἀνάστασιν τῶν νεκρῶν παρὰ τοῦ Σωτῆρος σῶον καὶ ἄφθαρτον. Μοιράσετε τὰ ἐνδύματά μου, δότε τοῦ Ἐπισκόπου Ἀθανασίου τὴν μίαν μηλωτὴν καὶ τὸ παλαιὸν ἱμάτιον, ὅπερ ἔβαλλον ὑπὸ τὴν στρῶσίν μου, τὸ ὁποῖον αὐτὸς καινὸν μοῦ ἐχάρισε· τὴν δὲ ἑτέραν μηλωτὴν δότε τοῦ Ἐπισκόπου Σεραπίωνος, σεῖς δὲ ἔχετε τὸ τρίχινόν μου ἔνδυμα, καὶ σῴζεσθε ἐν Κυρίῳ ὅτι ὁ Ἀντώνιος δὲν εὑρίσκεται πλέον μεταξύ σας, ἀλλὰ μεταβαίνει πρὸς τὸν ποθούμενον». Ἀφοῦ δὲ εἶπε ταῦτα, οἱ μὲν κατεφίλησαν αὐτὸν δακρυρροοῦντες, ὁ δὲ ἥπλωσε τοὺς πόδας καὶ βλέπων ὣσπερ φίλους τοὺς Ἁγίους Ἀγγέλους ἐλθόντας ἐπ’ αὐτὸν καὶ περιχαρὴς γενόμενος, παρέδωκε τὴν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ, ἐν ἔτει τνϛ’ (356). Οἱ δὲ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀόκνως ἐτέλεσαν ὅσα τοὺς παρήγγειλεν ὁ Ὅσιος, λαβόντες δὲ αὐτοῦ τὰ ἱμάτια, τὰ εἶχον ὡς θησαυρὸν πολύτιμον.

Ἀπὸ ταῦτα τὰ ὀλίγα, τὰ ὁποῖα ἐγράψαμεν, ἠμπορεῖτε νὰ καταλάβητε, ὁποῖος ἦτο ὁ θεῖος Ἀντώνιος. Ἐτήρησεν ἀπὸ τὴν νεότητα ἕως τὸ γῆρας ἴσην τὴν προθυμίαν τῆς ἀσκήσεως καὶ μήτε δια τὸ γῆρας ἐνικήθη νὰ φάγῃ τροφὴν παχυτέραν, μήτε διὰ τὴν ἀδυναμίαν τοῦ σώματος ἤλλαξεν ἔνδυμα, οὔτε κἂν τοὺς πόδας του ἔνιψε, καὶ πάλιν ἔμεινεν ἀβλαβὴς εἰς ὅλα τὰ μέλη του, βλέπων καλῶς καὶ ὑπηρετῶν προθυμότερα ἀπ’ ἐκείνους, οἵτινες φοροῦν εἰς τὸν κόσμον διάφορα ἐνδύματα, ἐσθίουν ποικίλα βρώματα, λούονται καὶ ἄλλας πολλὰς ἰατρείας μετέρχονται, οἵτινες ἀσθενοῦσι πολλάκις καὶ κινδυνεύουσιν, αὐτὸς δὲ κἂν ἕνα ὀδόντα δὲν ἔβγαλεν, οὔτε ποτὲ ἡ κεφαλή του ἐπόνεσε, μόνον ὁπόταν ἐτελεύτησε. Τὸ δὲ θαυμασιώτερον, ὅτι, ἂν καὶ δὲν ἔμαθε γράμματα, οὔτε ἐπαιδεύθη ποσῶς τὴν ἔξω σοφίαν, οὔτε τέχνην τινά, ἐν τούτοις ἀπὸ μόνην τὴν ἔσω θεοσέβειαν τῆς θεοφιλοῦς αὐτοῦ ψυχῆς κατέστη περιώνυμος οὐχὶ μόνον εἰς τὴν Αἴγυπτον ἀλλὰ καὶ εἰς τὰς ἔξω χώρας, Ἀφρικήν, Ἱσπανίαν, Εὐρώπην, Ἀσίαν καὶ εἰς ὅλον τὸν κόσμον, ὡς ἄλλος οὐδείς, ὥστε ὅλοι τὸν ἐπόθουν, τὸν ἐτίμων καὶ τὸν ἐθαύμαζον. Τοῦτο ἦτο ὅλως δῶρον Θεοῦ, ὅστις προστάσσει τοὺς Ἀγγέλους αὐτοῦ καὶ εὐφημίζουν τοὺς δούλους του πανταχοῦ, ὅσον αὐτοὶ μισοῦσι τὴν δόξαν ὡς ταπεινόφρονες.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.