Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Μεγάλου.

νουθεσίαν μας, λέγων· «Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι...» (Ἐφ. ϛ’ 13), ὅπως καταισχυνθῇ ὁ δαίμων, μὴ ἔχων νὰ μᾶς κατηγορήσῃ εἰς κανένα ἁμάρτημα. Ἀλλ’ ὁ μὲν Ἀπόστολος ἕως τρίτον οὐρανὸν ἡρπάγη καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα· ὁ δὲ Ὅσιος Ἀντώνιος ἕως τοῦ ἀέρος καὶ ἠγωνίσθη ἓως οὗ ἐφάνη ἐλεύθερος. Εἶχε δὲ καὶ τοῦτο τὸ χάρισμα· ἐὰν εἶχεν ἀπορίαν τινὰ καὶ ἐπόθει νὰ μάθῃ τι, τὸ ὁποῖον δὲν ἐγνώριζε, τοῦ τὸ ἐφανέρωνεν ὁ Θεὸς ἐκεῖ εἰς τὸ ὄρος, εἰς τὸ ὁποῖον κατὰ μόνας ἠσκήτευε καὶ οὕτως ἦτο λοιπὸν θεοδίδακτος.

Ἠρώτησάν ποτέ τινες τὸν Ἅγιον περὶ τῆς διαγωγῆς τῆς ψυχῆς, ποῦ ὑπάγει ἀφοῦ χωρίσῃ τοῦ σώματος, καὶ τὴν ἐρχομένην νύκτα τὸν ἐκάλεσέ τις ἄνωθεν, λέγων· «Ἀντώνιε, ἔξελθε ἔξω νὰ ἴδῃς τὸ ποθούμενον». Γνωρίζων δὲ ὅτι ἡ φωνὴ ἦτο ἀπὸ Θεοῦ, ἐξῆλθε καὶ βλέπει μέγαν τινὰ καὶ φοβερὸν γίγαντα, ἀπαίσιον τὴν ὄψιν, τοῦ ὁποίου τὸ ὕψος ἔφθανεν ἕως τῶν νεφῶν, εἶδε δὲ καί τινας ἄλλους, οἵτινες ἐφαίνοντο νὰ ἔχουν πτερὰ καὶ ἀνέβαινον. Ὁ δὲ μέγας ἐκεῖνος ἥπλωνε τὰς χεῖράς του καὶ ἄλλους μὲν ἥρπαζε καὶ δὲν τοὺς ἄφηνε νὰ ἀνέλθουν, ἕτεροι δὲ ἐπέτων καὶ δὲν τοὺς ἔφθανεν. Ὅθεν ἔτριζε κατ’ αὐτῶν τοὺς ὀδόντας, εἰς δὲ τοὺς ἄλλους, οἵτινες ἔπιπτον εἰς τὰς χεῖράς του, ἔχαιρε. Τότε πάλιν ἔγινε φωνὴ πρὸς τὸν Ἅγιον Ἀντώνιον λέγουσα· «Νόει καὶ στοχάσου τὸ βλεπόμενον». Μὲ τὸ νὰ ἐφωτίσθη λοιπὸν ἡ διάνοιά του, ἐγνώρισεν ὅτι ἐκεῖνος ὁ μέγας ἦτο ὁ ἐχθρὸς τῶν ψυχῶν καὶ δι’ αὐτὸ δὲν ἄφηνεν αὐτὰς νὰ περάσουν, ὅσοι ὅμως ἦσαν δίκαιοι ἐπέτων ἀνεμποδίστως. Οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ ἠμποδίζοντο. Ταῦτα πάλιν ἰδὼν ὁ μακάριος προέκοπτε καθ’ ἑκάστην εἰς τὴν ἀρετὴν περισσότερον. Αὐτὰ δὲν τὰ ὡμολόγησε θεληματικῶς, ἀλλ’ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, ὅταν τὸν ἔβλεπον νὰ κάμνῃ ὥραν πολλὴν εἰς τὴν προσευχήν, θαυμάζοντες τὸν ἠρώτων δεόμενοι νὰ τοὺς ὁμολογήσῃ τὴν ὅρασιν, ὣστε ὡς Πατὴρ μὴ δυνάμενος νὰ τὸ κρύπτῃ τὸ ὡμολόγει ἀναγκαζόμενος.

Ἦτο δὲ καὶ εἰς τὸ ἦθος ὁ Ἅγιος πρᾳότατος καὶ εἰς τὴν ψυχὴν ταπεινόφρων. Ἐτίμα πολὺ τοὺς ἐκκλησιαστικούς· ἔκλινε τὴν κεφαλὴν καὶ προσεκύνει τοὺς Ἐπισκόπους καὶ Ἱερεῖς μὲ πολλὴν ταπείνωσιν, ἀλλὰ καὶ Διάκονος ἐὰν ἐπήγαινε πρὸς αὐτὸν χάριν ὠφελείας, τὰ μὲν πρὸς νουθεσίαν διελέγετο προθύμως ὁ Ἅγιος, εἰς δὲ τὴν εὐχὴν ἔδιδε τὰ πρωτεῖα εἰς τὸν Διάκονον, ἔστω καὶ ἐὰν ἦτο ὁ εὐτελέστερος. Πολλάκις δὲ ἠρώτα καὶ


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἀμμοῦν ἑορτάζεται κατὰ τὴν 4ην Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).

[2] Οἱ Μαναχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ. Οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἦσαν ὀπαδοὶ τοῦ Ἀρείου, ὅστις ἠρνεῖτο τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλέπε περὶ τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, σελ. 383 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Εἰς τὸν χειρόγραφον Βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς καὶ εἰς τὸν τετυπωμένον ἐν τῷ «Παραδείσῳ» τοῦ Ἀγαπίου, ἐξ οὗ παρελήφθη παρ’ ἡμῶν ὁ Βίος οὗτος, περιγράφεται ἐνταῦθα ὁλόκληρον τὸ ἱστορικὸν τῆς θείας ἀποκαλύψεως τῆς γενομένης εἰς τὸν Μέγαν Ἀντώνιον περὶ τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, καὶ πῶς ὁ Ἀντώνιος ἀνεκάλυψε τὸν Παῦλον εἰς τὴν βαθυτάτην ἔρημον, τὶ μετ’ αὐτοῦ συνωμίλησε καὶ πῶς κοιμηθέντα τὸν ἐνεταφίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως πάντα ταῦτα, καταλαμβάνοντα πέντε περίπου σελίδας προεγράφησαν ἀπαραλλάκτως εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου (σελ. 296-302) περιττὸν νομίζομεν νὰ τὰ ἐπαναλάβωμεν ἐνταῦθα, ὁ δὲ βουλόμενος ἂς ἀναγνώσῃ αὐτὰ ἐκεῖ.

[4] Ταῦτα ἐπιλέγει ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦτον Μέγας Ἀθανάσιος.