Τῇ Ζ’ (7ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ Ἐπισκόπου Μεδιολάνων.

Μάξιμος δέ τις, καταφρονῶν τὴν ἡλικίαν τοῦ νέου Οὐαλεντινιανοῦ, ἥρπασε τυραννικῶς τὴν Κυβέρνησιν τῆς Δύσεως. Ἡ δὲ Ἰουστῖνα, γυνὴ μὲν τοῦ μεγάλου Οὐαλεντινιανοῦ, τοῦ δὲ νέου μήτηρ, ἦτο Ἀρειανή καὶ ἕως μὲν ἔζη ὁ σύζυγός της, ἔκρυπτε τὴν αἵρεσιν, τότε δὲ τὴν ἐφανέρωσε καὶ νουθετοῦσα πολλάκις τὸν ἀπονήρευτον υἱόν της, τὸν ἐπλάνησε καὶ πιστεύσας εἰς αὐτήν, ἀρειάνιζεν.

Ὁ δὲ μέγας Ἀμβρόσιος, ἀφοῦ ἔλαβε τὴν χειροτονίαν, διήρχετο πολιτείαν ἰσάγγελον, ἐνήστευεν ὅλην τὴν ἑβδομάδα καὶ μόνον τὸ Σάββατον καὶ τὴν Κυριακὴν ἔτρωγε καὶ ἔδιδεν ἐλεημοσύνας πολλὰς εἰς τοὺς φυλακισμένους καὶ ἄλλους πένητας. Ὅλον τὸν πλοῦτον, τὸν ὁποῖον ἐκληρονόμησεν ἀπὸ τοὺς γονεῖς του καὶ ἀπὸ τὴν Μητρόπολιν, διένειμεν εἰς πτωχοὺς καὶ ἀπόρους διὰ τὸν Κύριον, τὰ δὲ ἀκίνητα πράγματα τοῦ πατρός του, ἤτοι ἀγρούς, ἀμπελῶνας καὶ ἄλλα ὅμοια, ἀφιέρωσεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, μὲ τὴν ἐντολὴν νὰ δίδουν οἱ Κληρικοὶ εἰς τὴν ἀδελφήν του τὴν ἐσοδείαν αὐτῶν καθ’ ὅλην τὴν ζωὴν αὐτῆς διὰ συντήρησίν της, μετὰ δὲ τὸν θάνατόν της νὰ μένουν τελείως εἰς τὴν Μητρόπολιν. Δι’ ἑαυτὸν δὲ οὐδὲν ἐκράτησεν, ἀλλ’ ἔλεγεν, ὅτι, καθὼς ὁ Ποιητὴς καὶ Δεσπότης μου, πλούσιος ὤν, ἑκουσίως ἐπτώχευσε καὶ γυμνὸς προσηλώθη εἰς τὸν Σταυρόν, οὕτω πρέπει καὶ πάντες οἱ δοῦλοί του νὰ τὸν μιμηθοῦν, ἀκολουθοῦντες Αὐτὸν γεγυμνωμένοι πάσης σαρκικῆς προσπαθείας καὶ σχέσεως. Ἦτο δὲ τόσον συμπαθητικὸς ὁ ἀείμνηστος, ὥστε ὅταν τοῦ ἐξωμολογεῖτό τις ἁμαρτίαν τινὰ θανάσιμον, ἔκλαιε τόσον, ὥστε ἔκαμνε τὸν ἐξομολογούμενον καὶ ἐδάκρυζεν. Ὅταν δὲ ἤθελε πληροφορηθῆ ὅτι ἕπραξέ τις ἀνόμημά τι καὶ δὲν ἤρχετο εἰς μετάνοιαν, μετεχειρίζετο κάθε τρόπον καὶ πᾶσαν μέθοδον, ἔτι δὲ καὶ προσηύχετο δι’ ἐκεῖνον, ἕως ὅτου τὸν ἑλκύσῃ εἰς ἐξομολόγησιν· καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, ὁ Ἀμβρόσιος ἦτο πασῶν τῶν ἀρετῶν δοχεῖον καὶ θησαυροφυλάκιον, ἐξόχως δὲ ἤλεγχε τοὺς αἱρετικοὺς καὶ ὅσοι ἐξ αὐτῶν παρέμενον ἀμετανόητοι τοὺς ἐδίωκε.

Ἀκούσας δὲ ὁ Ἅγιος, ὅτι ὁ νέος βασιλεύς, ἀπατηθεὶς ὑπὸ τῆς μητρός του ἀρειανίζει, ἠγωνίζετο νὰ λυτρώσῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπὸ τὸν θάνατον καὶ νουθετῶν αὐτὸν καθ’ ἑκάστην, τοῦ ἐνεθύμιζε τὴν εὐσέβειαν τοῦ πατρός του καὶ τὸν ἐδίδασκε περὶ τῆς διαφορᾶς μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων καὶ τῶν Ἀρειανῶν. Ὁ δὲ βασιλεύς, καθὸ νέος καὶ ἀπερίσκεπτος, ἐπίστευε μᾶλλον εἰς τὴν μητέρα αὐτοῦ ἢ τὸν Ἅγιον· ὅθεν καὶ θυμωθεὶς κατ’ αὐτοῦ τὸν ἐδίωξεν ἔξω τῆς Ἐκκλησίας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ἅμα τῇ χειροτονίᾳ τοῦ Ἁγίου εἰς Ἐπίσκοπον ἀπηύθυνε πρὸς αὐτὸν ἐπιστολὴν ὁ Μέγας Βασίλειος, Ἐπίσκοπος τότε Καισαρείας, ἐν τῇ ὁποίᾳ μεταξὺ ἄλλων γράφει τὰ ἑξῆς: «Ἐπειδὴ οὐ παρὰ ἀνθρώπων παρέλαβες ἢ ἐδιδάχθης τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ’ αὐτός σε ὁ Κύριος ἀπὸ τῶν κριτῶν τῆς γῆς, ἐπὶ τὴν προεδρίαν τῶν Ἀποστόλων μετέθηκε…». (Ἐπιστ. 197, ἐν Ἑλληνικῇ Πατρολογίᾳ Migne, τόμ. 32, στ. 909-913).

[2] Τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Βασιλέως Θεοδοσίου γεραίρει ἡ Ἐκκλησία κατὰ τὴν ιζʹ (17ην) Ἰανουαρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] Τὴν μνήμην αὐτῆς γεραίρει ἡ Ἐκκλησία τὴν ιδʹ (14ην) Σεπτεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[4] Τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Αὐγουστίνου γεραίρει ἡ Εκκλησία τὴν ιθʹ (19ην) Ἰουνίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[5] Οἱ Μαρκομάννοι ἦσαν ἰσχυρὸς Γερμανικὸς λαὸς κατοικῶν τότε περὶ τὴν σημερινὴν Βαυαρίαν.

[6] Ἐν τῷ «Παραδείσῳ» γράφεται ἐσφαλμένως ὅτι ἦτο ἐτῶν ὀγδοήκοντα.