Τῇ Ζ’ (7ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ Ἐπισκόπου Μεδιολάνων.

Τούτου τὸν Βίον ἔρχομαι σήμερον πρὸς ὑμᾶς νὰ διηγηθῶ καὶ προσέχετε ἐπιμελῶς νὰ θαυμάσητε ὄχι μόνον τὸν ζῆλον τοῦ Ἀρχιερέως, ἀλλὰ πολλῷ μᾶλλον τοῦ ἀοιδίμου βασιλέως Θεοδοσίου τὴν ἄκραν ταπείνωσιν καὶ θερμοτάτην μετάνοιαν.

Οὗτος ὁ μακάριος τῆς ἡδυτάτης ἀμβροσίας ἀξίως ἐπώνυμος ἐγεννήθη, ὡς εἴπομεν, εἰς τὴν μεγαλόπολιν Μεδιόλανα, τὴν ἐξακουστὴν καὶ περίφημον, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ εὐγενεστάτους. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἦτο ἔπαρχος εἰς τὴν Γαλλίαν, Ἀμβρόσιος καὶ αὐτὸς ὀνομαζόμενος. Μετὰ τὴν τελευτὴν τῶν γονέων του ἔμεινεν ὁ Ἀμβρόσιος μὲ μίαν ἀδελφὴν μεγαλυτέραν ἀπ’ αὐτόν, τὴν ὁποίαν βλέπων ὁ νέος μίαν φορὰν νὰ ἀσπάζηται τὴν χεῖρα ἑνὸς Ἐπισκόπου, τῆς ἔδωκε καὶ αὐτὸς τὴν δεξιάν, λέγων· «Φίλησον καὶ ταύτην, διότι καὶ ἐγὼ μέλλει νὰ γίνω Ἐπίσκοπος». Ἡ δὲ μὴ κατανοήσασα τὴν πρόρρησιν τοῦ παιδός, τὸν ἐπέπληξεν· ἀλλ’ ὕστερον, ὅταν ἐτελειώθη ἡ προφητεία του, ἐθαύμασεν ἡ ἀδελφή του, ἐφύλαξε δὲ καὶ αὕτη ἡ μακαρία ἕως τέλους παρθενίαν καὶ ἄκρας ἀρετάς, μιμουμένη τὸν Ἅγιον.

Ὅταν δὲ ὁ Ἅγιος ἔφθασεν εἰς ἡλικίαν νόμιμον ἐγνώριζε πολλὰς ἐπιστήμας, ἐξαιρέτως δὲ τὴν ρητορικήν. Ὅθεν ὅλοι τὸν ἐθαύμαζον, διότι ἔμαθεν εἰς ὀλίγον καιρὸν τόσα γράμματα καὶ τὸν ἐψήφισαν Ἀβοκάτον, ἥτοι ρήτορα, δηλαδὴ δικηγόρον, ὅπως λέγομεν σήμερον, ὑπερήσπιζε τουτέστι τὰς διαφορὰς τῶν κρινομένων εἰς τὸ παλάτιον καὶ τοσοῦτον ἐπιμελῶς καὶ μὲ τοσαύτην εὐγλωττίαν καὶ σύνεσιν ἐρρητόρευεν, ὥστε δὲν ἦτο ἄλλος ὅμοιός του καὶ μάλιστα εἰς τὴν δικαιοσύνην, τὴν ἀλήθειαν καὶ τὰς ἄλλας ἀρετάς, μὲ τὰς ὁποίας ἦτο ἐστολισμένος καὶ ἔθαλλεν. Ὅθεν ὁ βασιλεὺς Οὐαλεντινιανός, ὅστις ἐξουσίαζε τότε τὴν Ρώμην καὶ ὅλην τὴν Εὐρώπην, δηλαδὴ ὅλα τὰ ἑσπέρια μέρη, τὸν ἔκαμεν ἡγεμόνα νὰ ὁρίζῃ ὄχι μόνον τὰ Μεδιόλανα, ἀλλὰ καὶ πᾶσαν τὴν Ἰταλίαν. Ὅταν τὸν ἐψήφισεν ὁ βασιλεὺς ἡγεμόνα, τοῦ λέγει ὁ Πρόβος ὁ ἐπίτροπος τοῦ βασιλέως· «Ἀμβρόσιε, λάβε τὴν ἀξίαν, τὴν ὁποίαν σοῦ ἔδωσεν ὁ βασιλεὺς καὶ κυβέρνα τὸν λαὸν ὄχι ὡς κριτής, ἀλλ’ ὡς Ἐπίσκοπος». Ταῦτα εἶπεν ὁ Πρόβος μὲ ἄλλην γνώμην, ἤτοι νὰ μὴ εἶναι πολὺ αὐστηρὸς εἰς τὰς κρίσεις καὶ παιδεύει σκληρὰ τοὺς πταίοντας, ἀλλ’ ὡς ποιμὴν νὰ τοὺς εὐσπλαγχνίζεται ὅσον δύναται. Ἀλλὰ καὶ οὗτος ὁ λόγος ἦτο πρόρρησις περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεμονίας, εἰς τὴν ὁποίαν ἔμελλε μετὰ καιρὸν νὰ ἀναδειχθῇ ὁ Ἅγιος. Ἐκυβέρνα λοιπὸν τὸ ὀφφίκιον αὐτοῦ μὲ τόσην γνῶσιν καὶ διάκρισιν, ὥστε ὅλος ὁ λαὸς τὸν ηὐχαρίστει τὰ μέγιστα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ἅμα τῇ χειροτονίᾳ τοῦ Ἁγίου εἰς Ἐπίσκοπον ἀπηύθυνε πρὸς αὐτὸν ἐπιστολὴν ὁ Μέγας Βασίλειος, Ἐπίσκοπος τότε Καισαρείας, ἐν τῇ ὁποίᾳ μεταξὺ ἄλλων γράφει τὰ ἑξῆς: «Ἐπειδὴ οὐ παρὰ ἀνθρώπων παρέλαβες ἢ ἐδιδάχθης τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ’ αὐτός σε ὁ Κύριος ἀπὸ τῶν κριτῶν τῆς γῆς, ἐπὶ τὴν προεδρίαν τῶν Ἀποστόλων μετέθηκε…». (Ἐπιστ. 197, ἐν Ἑλληνικῇ Πατρολογίᾳ Migne, τόμ. 32, στ. 909-913).

[2] Τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Βασιλέως Θεοδοσίου γεραίρει ἡ Ἐκκλησία κατὰ τὴν ιζʹ (17ην) Ἰανουαρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[3] Τὴν μνήμην αὐτῆς γεραίρει ἡ Ἐκκλησία τὴν ιδʹ (14ην) Σεπτεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[4] Τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Αὐγουστίνου γεραίρει ἡ Εκκλησία τὴν ιθʹ (19ην) Ἰουνίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[5] Οἱ Μαρκομάννοι ἦσαν ἰσχυρὸς Γερμανικὸς λαὸς κατοικῶν τότε περὶ τὴν σημερινὴν Βαυαρίαν.

[6] Ἐν τῷ «Παραδείσῳ» γράφεται ἐσφαλμένως ὅτι ἦτο ἐτῶν ὀγδοήκοντα.