Τῇ Ϛ’ (6ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας τοῦ Θαυματουργοῦ.

ἔφευγον δὲ οἱ κατοικοῦντες εἰς αὐτὸν δαίμονες κλαίοντες καὶ λέγοντες πρὸς τὸν Ἅγιον· «Μᾶς ἠδίκησας· ἡμεῖς δὲν σοῦ ἐπταίσαμεν καὶ σὺ μᾶς διώκεις ἀπὸ τὸν οἶκον μας· ἐδῶ εἴχαμεν τὴν κατοικίαν μας πλανῶντες τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐλάτρευον καὶ τώρα ποῦ νὰ ὑπάγωμεν;». Λέγει πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἅγιος· «Πορεύθητε εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐξώτερον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς Ἀγγέλοις αὐτοῦ». Τοιουτοτρόπως ἅπαντες οἱ βωμοὶ τῆς περιοχῆς κατεστράφησαν.

Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς βασιλείας τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἀνεφάνη εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ κατῴκει, ὁ αἱρετικὸς Ἄρειος. Οὗτος ἦτο ἀρκετὰ πεπαιδευμένος κατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου καὶ ἐδείκνυεν εἰς τὴν ἀρχὴν ὅτι ἦτο εὐλαβής. Τοῦτον ὁ Ἅγιος Πέτρος (300-301), ὁ Μάρτυς καὶ Ἀρχιερεύς, ἐχειροτόνησε Διάκονον· ἀφοῦ δὲ ἐχειροτονήθη, ἤρχισε νὰ λέγῃ λόγια βλάσφημα κατὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι Θεὸς ἀληθής, ἀλλὰ κτίσμα καὶ ποίημα τοῦ Θεοῦ. Ἰδὼν δὲ ὁ Ἀρχιερεὺς ὅτι εἶναι βλάσφημος, τὸν ἀπεμάκρυνε τῆς Διακονίας. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Πέτρου ἔλαβε τὴν Ἀρχιερωσύνην τῆς Ἀλεξανδρειας ὁ Ἀχιλλᾶς (311-312), ὅστις ἐπανέφερε τὸν Ἄρειον εἰς τὴν εὐσέβειαν, ἐχειροτόνησε δὲ αὐτὸν καὶ Πρωτοπρεσβύτερον Ἀλεξανδρείας. Ἀλλ’ ἔως μὲν ἔζη ὁ Ἀχιλλᾶς διετήρει τὴν εὐσέβειαν ὁ ἀσεβέστατος Ἄρειος· ἀποθανόντος ὅμως τοῦ Ἀχιλλᾶ καὶ ἀνελθόντος εἰς τὸν θρόνον τοῦ Ἁγίου Ἀλεξάνδρου (313-328), ἤρχισε πάλιν ὁ ἀλιτήριος νὰ βλασφημῇ ἀκόμη περισσότερο. Βλέπων ὁ Ἀρχιερεὺς ὅτι ὄχι μόνον αὐτὸς δὲν ἤθελε νὰ διορθωθῇ ἀλλὰ καὶ ἄλλους ἔσυρεν εἰς τὴν πλάνην του, τὸν καθῄρεσε καὶ τὸν ἀνεθεμάτισεν, αὐτὸς ὅμως ἐξηκολούθει νὰ κηρύττῃ τὰ σαθρὰ αὐτοῦ δόγματα, παρέσυρε δὲ εἰς τὴν μιαράν του αἵρεσιν καὶ τὸν Εὐσέβιον Μητροπολίτην Νικομηδείας, τὸν Παυλῖνον, Ἀρχιερέα τῆς Τύρου καὶ ἄλλον Εὐσέβιον Μητροπολίτην Καισαρείας, ὄχι δὲ μόνον αὐτούς, ἀλλὰ καὶ πολλλοὺς ἄλλους Κληρικοὺς καὶ Ἀρχιερεῖς.

Βλέπων ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τὴν σύγχυσιν τῆς Ἐκκλησίας, ἔστειλε πανταχοῦ διαταγάς, νὰ συναχθῶσιν ὅλοι οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρῶτοι τῶν Μοναχῶν εἰς τὴν πόλιν Νίκαιαν, καὶ νὰ συνδιαλεχθῶσι μετὰ τοῦ Ἀρείου διὰ νὰ ἀποδειχθῇ ποῖος εἶναι ὁ πταίστης καὶ βλάσφημος. Συνήχθησαν ὅθεν ἐν ἔτει 325 Ἀρχιερεῖς διακόσιοι τριάκοντα δύο καὶ Ἱερεῖς, Διάκονοι καὶ Μοναχοὶ ὀγδοήκοντα ἕξ, ἥτοι ἐν ὅλῳ τριακόσιοι δεκαοκτώ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πάταρα· ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Λυκίας εἰς τὴν Μικρὰν Ἁσίαν. Ἐρείπια αὐτῆς σῴζονται παρὰ τὸν κόλπον τοῦ Καλαμακίου κείμενον νοτιοανατολικῶς τοῦ ἀκρωτηρίου Γεντῆ-μπουροὺν καὶ βορειοδυτικῶς τῆς νήσου Καστελλορίζου.

[2] Μύρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυκίας εἰς τὴν νοτιοδυτικὴν ἄκραν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀπέχουσα περὶ τὰ 4 χλμ περίπου ἀπὸ τῆς παραλιακῆς ἐπὶ τοῦ Λιβυκοῦ πελάγους πόλεως Ἀνδριάκης (ἢ Ἀνδράκι), ἐπινείου τῶν Μύρων. Τὰ Μύρα ἤρχισαν ἀκμάζοντα ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς Ἀρχιερατείας τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὑπὸ δὲ τοῦ Θεοδοσίου Βʹ ἀνεκηρύχθη εἰς πρωτεύουσαν τῆς Λυκίας. Ἐν αὐτοῖς ὁ Θεοδόσιος Βʹ ἀνήγειρε μεγαλοπρεπῆ Ναὸν τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τοῦ ὁποίου ἐρείπια μόνον σῴζονται σήμερον. Εἰς τὴν Μητρόπολιν τῶν Μυραίων ὑπήγοντο τὸ πάλαι 36 Ἐπισκοπαί. Τανῦν τὰ Μύρα καλοῦνται ὑπὸ τῶν Τούρκων Ντεμπρέ.

[3] Ὁ Διοκλητιανὸς ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον τῆς Ρώμης κατὰ τὸ ἔτος 284, κατὰ δὲ τὸ ἔτος 286 προσέλαβεν ὡς συμβασιλέα τὸν Μαξιμιανὸν Ἑρκούλιον. Ἀμφότεροι παρῃτήθησαν τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 305.

[4] Οἱ Ταϊφάλοι ἦσαν φυλὴ προερχομένη ἐκ Μολδοβλαχίας, εἶχον δὲ τότε ἐγκατασταθῇ εἰς τὴν Φρυγίαν. Παρὰ τὴν Σελινοῦντα τῆς Τραχείας Κιλικίας ὑπάρχει ἔτι καὶ νῦν πόλις διασῴζουσα τὸ ὄνομα αὐτῶν καλουμένη Τουρκιστὶ Ταφάλ.

[5] Τὸ ἱερὸν Λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἱεράρχου Νικολάου ἀνακομισθὲν κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς πρώτης Σταυροφορίας, βασιλεύοντος ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἀλεξίου Αʹ τοῦ Κομνηνοῦ, μετηνέχθη ἐκ τῶν Μύρων τῆς Λυκίας εἰς τὴν Βάριν (Μπάρι) τῆς Ἰταλίας. Ἡ μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς καὶ μετακομιδῆς ταύτης ἑορτάζεται κατὰ τὴν κʹ (20ὴν) Μαΐου. Τὸ ἱστορικὸν αὐτῆς βλέπε ἐν τῷ σχετικῷ Συναξαρίῳ ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».