Τῇ Ϛ’ (6ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΝΙΚΟΛΑΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας τοῦ Θαυματουργοῦ.

Ἔστειλαν δὲ οὗτοι καὶ τοπάρχας ὠμοτάτους καὶ ἀπανθρώπους, οἵτινες ἐκήρυττον πανταχοῦ, ὅτι ὅστις εἶναι Χριστιανός, ἐὰν μὲν ἀρνῆται τὸν Χριστὸν νὰ λαμβάνῃ μεγάλας τιμὰς ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς, ἐὰν δὲ ἐπιμένῃ νὰ μένῃ Χριστιανὸς καὶ δὲν σέβεται τὰ εἴδωλα, νὰ λαμβάνῃ μεγάλας τιμωρίας καὶ βάσανα. Πολλοὶ λοιπὸν ἐκ τῶν Χριστιανῶν ὡμολόγησαν παρρησίᾳ τὸν Χριστὸν ὡς Θεὸν ἀληθῆ, καὶ ἀπέθανον μετὰ πολλῶν βασάνων, ἄλλοι δὲ ἐκ φόβου ἠρνοῦντο, φεῦ! τὸν Χριστὸν καὶ ἐθυσίαζον εἰς τὰ εἴδωλα. Οἱ δὲ φοβούμενοι καὶ μὴ θέλοντες νὰ ἀρνηθοῦν τὸν Χριστόν, ἀλλ’ οὔτε νὰ θυσιάσουν καὶ εἰς τὰ εἴδωλα, ἔφευγον εἰς τὰ ὄρη καὶ τὰ σπήλαια κρυπτόμενοι.

Οἱ ὁρισμοὶ οὗτοι τῶν βασιλέων ἔφθασαν καὶ εἰς τὰ Μύρα, εἰς τὴν Ἐπισκοπὴν τοῦ Ἁγίου, οἱ δὲ τοπάρχαι εὑρόντες τὸν Ἅγιον τὸν ἐπαίδευσαν πολὺ καὶ τὸν ἐφυλάκισαν ὁμοῦ μετὰ τῶν ἄλλων Χριστιανῶν. Φυλακισμένος δὲ ὢν ὁ Ἅγιος ὑπέφερε προθύμως πᾶσαν κακοπάθειαν, ἤτοι πεῖναν, δίψαν καὶ τὰ τούτοις ὅμοια. Ἔμεινε δὲ ὁ Ἅγιος ἐν τῇ φυλακῇ ἱκανὸν καιρὸν διδάσκων τοὺς Χριστιανοὺς νὰ μένουν σταθεροὶ εἰς τὴν Πίστιν. Καὶ ὁ μὲν ἐχθρὸς τῆς ἀληθείας διάβολος οὕτως εἰργάσθη, ὁ δὲ Θεὸς, ὁ τὸ τοῦ ἀνθρώπου συμφέρον θέλων, ἄλλως ᾠκονόμησε· διότι οἱ μὲν δύο ἀσεβέστατοι βασιλεῖς ἐκεῖνοι ἀποθανόντες ἐπορεύθησαν εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός, καὶ ἀντ’ αὐτῶν ἐβασίλευσεν ὁ Χριστιανικώτατος μέγας Κωνσταντῖνος, υἱὸς τῆς Ἁγίας Ἑλένης καὶ Κωνσταντίου τοῦ Χλωροῦ, ὅστις ἀνελθὼν εἰς τὸν θρόνον διέταξε πανταχοῦ ὅπου εὑρίσκετο Χριστιανὸς εἰς τὴν φυλακὴν νὰ ἐλευθεροῦται, αἱ Ἐκκλησίαι νὰ ἀνοικοδομῶνται καὶ οἱ εἰδωλολατρικοὶ ναοὶ νὰ ἀφανίζωνται. Ἀμέσως λοιπὸν ἠλευθερώθησαν ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ ἐκ τῶν φυλακῶν, μεταξὺ δὲ τούτων καὶ ὁ Ἅγιος Νικόλαος καὶ ἀποκατεστάθη πάλιν Ἀρχιερεὺς καὶ Ποιμὴν τῶν Μυραίων.

Μετὰ τὴν διαταγὴν ταύτην τοῦ βασιλέως οἱ ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ τοῦ Ἁγίου εὑρισκόμενοι εἰδωλολατρικοὶ βωμοί, εἰς τοὺς ὁποίους κατῴκουν οἱ δαίμονες καὶ προσεκυνοῦντο παρὰ τῶν ἀνθρώπων, κατεκρημνίζοντο διὰ προσευχῆς του καὶ διελύοντο εἰς χῶμα, οἱ δὲ δαίμονες ἔφευγον εἰς τὸν ἀέρα κλαίοντες τὴν συμφοράν των. Ἦτο δὲ ἐκεῖ εἰς τὰ Μύρα καὶ εἷς μέγας βωμὸς εἰδωλολατρικός, πολὺ μεγαλύτερος τῶν ἄλλων, κατά τε τὸ ὕψος καὶ τὸ πλάτος, τὸν ὁποῖον ὠνόμαζον οἱ εἰδωλολάτραι τῆς θεᾶς Ἀρτέμιδος, ἠθέλησε δὲ ὁ Ἅγιος νὰ ἐξαφανίσῃ καὶ ἐκεῖνον· ἀφοῦ λοιπὸν προσηυχήθη, παρευθὺς κατέπεσε καὶ ὁ βωμὸς καὶ τὰ εἴδωλα ὡς πίπτουν τὰ φύλλα τοῦ δένδρου ἐκ μεγάλου ἀνέμου τὸ φθινόπωρον,


Ὑποσημειώσεις

[1] Πάταρα· ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Λυκίας εἰς τὴν Μικρὰν Ἁσίαν. Ἐρείπια αὐτῆς σῴζονται παρὰ τὸν κόλπον τοῦ Καλαμακίου κείμενον νοτιοανατολικῶς τοῦ ἀκρωτηρίου Γεντῆ-μπουροὺν καὶ βορειοδυτικῶς τῆς νήσου Καστελλορίζου.

[2] Μύρα· ἀρχαία πόλις τῆς Λυκίας εἰς τὴν νοτιοδυτικὴν ἄκραν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀπέχουσα περὶ τὰ 4 χλμ περίπου ἀπὸ τῆς παραλιακῆς ἐπὶ τοῦ Λιβυκοῦ πελάγους πόλεως Ἀνδριάκης (ἢ Ἀνδράκι), ἐπινείου τῶν Μύρων. Τὰ Μύρα ἤρχισαν ἀκμάζοντα ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς Ἀρχιερατείας τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὑπὸ δὲ τοῦ Θεοδοσίου Βʹ ἀνεκηρύχθη εἰς πρωτεύουσαν τῆς Λυκίας. Ἐν αὐτοῖς ὁ Θεοδόσιος Βʹ ἀνήγειρε μεγαλοπρεπῆ Ναὸν τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τοῦ ὁποίου ἐρείπια μόνον σῴζονται σήμερον. Εἰς τὴν Μητρόπολιν τῶν Μυραίων ὑπήγοντο τὸ πάλαι 36 Ἐπισκοπαί. Τανῦν τὰ Μύρα καλοῦνται ὑπὸ τῶν Τούρκων Ντεμπρέ.

[3] Ὁ Διοκλητιανὸς ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον τῆς Ρώμης κατὰ τὸ ἔτος 284, κατὰ δὲ τὸ ἔτος 286 προσέλαβεν ὡς συμβασιλέα τὸν Μαξιμιανὸν Ἑρκούλιον. Ἀμφότεροι παρῃτήθησαν τοῦ θρόνου κατὰ τὸ ἔτος 305.

[4] Οἱ Ταϊφάλοι ἦσαν φυλὴ προερχομένη ἐκ Μολδοβλαχίας, εἶχον δὲ τότε ἐγκατασταθῇ εἰς τὴν Φρυγίαν. Παρὰ τὴν Σελινοῦντα τῆς Τραχείας Κιλικίας ὑπάρχει ἔτι καὶ νῦν πόλις διασῴζουσα τὸ ὄνομα αὐτῶν καλουμένη Τουρκιστὶ Ταφάλ.

[5] Τὸ ἱερὸν Λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἱεράρχου Νικολάου ἀνακομισθὲν κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς πρώτης Σταυροφορίας, βασιλεύοντος ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἀλεξίου Αʹ τοῦ Κομνηνοῦ, μετηνέχθη ἐκ τῶν Μύρων τῆς Λυκίας εἰς τὴν Βάριν (Μπάρι) τῆς Ἰταλίας. Ἡ μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς καὶ μετακομιδῆς ταύτης ἑορτάζεται κατὰ τὴν κʹ (20ὴν) Μαΐου. Τὸ ἱστορικὸν αὐτῆς βλέπε ἐν τῷ σχετικῷ Συναξαρίῳ ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».