Τῇ ΚΗ’ (28ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων ΔΙΣΜΥΡΙΩΝ, ἤτοι εἴκοσι χιλιάδων, ΜΑΡΤΥΡΩΝ, τῶν ἐν Νικομηδείᾳ καέντων.

ΔΙΣΜΥΡΙΟΙ ὄντες τὸν ἀριθμὸν οἱ Ἅγιοι οὗτοι Μάρτυρες ἔλαβον τὸν στέφανον τοῦ Μαρτυρίου κατὰ τὸ δεύτερον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ ἀσεβοῦς Μαξιμιανοῦ, τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη σπϛ’-τε’ (286-305). Τότε ἐπιστρέφων οὗτος νικητὴς ἀπὸ τὸν κατὰ τῶν Αἰθιόπων πόλεμον, ἠθέλησε νὰ θυσιάσῃ εἰς τὰ εἴδωλα διὰ τὴν νίκην αὐτήν· ἐπέμφθησαν λοιπὸν ἀπὸ αὐτὸν γράμματα πανταχοῦ παρακινητικὰ διὰ νὰ ἔλθωσιν ὅλοι εἰς τὴν Νικομήδειαν καὶ νὰ προσκυνήσωσι τοὺς θεούς του. Εἰς τὴν Νικομήδειαν εὑρίσκετο τότε ἐνάρετός τις Ἐπίσκοπος ὀνόματι Κύριλλος, ὅστις ἐκόσμει τὴν ἐπαρχίαν του μὲ τὸν τρόπον μᾶλλον ἢ μὲ τὸν θρόνον ἔκτιζε Μοναστήρια, ἐπεμελεῖτο τὰ Ἀσκητήρια καὶ πᾶν ἄλλο ψυχωφελὲς ἔργον ἐτέλει ὡς Ποιμὴν ἀληθέστατος, καὶ δὲν ἐφοβεῖτο οὐδόλως τυράννων ὠμότητα, ἀλλὰ διὰ νὰ ἁρπάσῃ ψυχὰς ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν φάρυγγα τοῦ δαίμονος, εἰσῆλθε πολλάκις εἰς κίνδυνον τῆς ζωῆς του· ὅθεν καὶ πολλοὺς ἐχειραγώγησε πρὸς εὐσέβειαν καὶ ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς τοὺς ἐχώρισε, κατὰ τὸν δεσποτικὸν λόγον τὸν λέγοντα· «οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν» (Ματθ. ι’ 34)· καὶ πάλιν· «Πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ τί θέλω εἰ ἤδη ἀνήφθη!» (Λουκ. ιβ’ 49).

Τοῦτο τὸ πῦρ ἀνήφθη ἀπὸ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον κατ’ ἀλήθειαν, καὶ ὅσον ἐδίωκον τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ οἱ κάκιστοι τύραννοι, τόσον μᾶλλον ἐκείνη ἠνδροῦτο καὶ ηὔξανε καὶ ἤνθει ὡς οἱ λειμῶνες καὶ τὰ δένδρα τὴν ἄνοιξιν· καὶ ὄχι μόνον εὐτελεῖς καὶ πένητες κατεφρόνουν τὴν πρόσκαιρον ζωήν, ἀλλὰ καὶ πλούσιοι καὶ βασιλέων ἀπόγονοι, ἄνδρες τε καὶ γυναῖκες, ἄφηνον τὸν πλοῦτον αὐτῶν καὶ ἐγίνοντο δοῦλοι Χριστοῦ γνησιώτατοι καὶ ἐξόχως ἡ σήμερον ἑορταζομένη μετὰ τῶν λοιπῶν συμμαρτύρων καὶ προκειμένη ἀξίως εἰς ἔπαινον, ἡ νύμφη Χριστοῦ, ἡ θαυμασία τὴν πρᾶξιν, Δόμνα ἡ ἀξιέπαινος, ἐπιφανὴς καὶ περίδοξος, ἥτις ἀνετράφη εἰς τὸ παλάτιον τοῦ δυσσεβοῦς βασιλέως καὶ ἀφιερώθη ἀπὸ τοὺς γονεῖς της εἰς τοὺς ναούς, οἵτινες ἦσαν ἐντὸς τῶν βασιλικῶν ἀνακτόρων, ἐψηφισμένη πρώτη τῶν ψευδωνύμων θεῶν ἱέρεια διὰ νὰ ὑπηρετῇ τὰ εἰδωλεῖα κατὰ τὴν τάξιν των. Ἀλλὰ τὸ καλὸν δένδρον ἐζήτει καὶ γῆν ἀγαθήν, νὰ φυτευθῇ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀποδώσῃ καρπὸν ἀγαθόν. Αὕτη λοιπὸν εὑροῦσά ποτε τὰς Ἐπιστολὰς τοῦ μεγάλου Παύλου ἀνεγίνωσκε ταύτας μετὰ τοσαύτης προθυμίας, ὥστε ἐφωτίσθη εἰς τὴν ἀλήθειαν καὶ ἐλυπεῖτο, διότι εὑρίσκετο εἰς τὴν πλάνην·