Τοῦτο λέγει ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης. Ὅμως ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὁρίζει, ὅτι εἰς τὸ σπήλαιον τὸν εὗρον, ἐξηγεῖ δὲ ὅτι τὸ σπήλαιον ἐκεῖνο ἦτο ἐμπορεῖον, ἤτοι τόπος εἰς τὸν ὁποῖον κατέλυον οἱ ἔμποροι· ἐχρησιμοποίουν δὲ τοῦτο πρὸς τὸν σκοπὸν αὐτόν, διότι ἦτο μέγα καὶ ἠδύναντο νὰ διαμείνουν ἐκεῖ ἐπὶ ἱκανὰς ἡμέρας, ἐπειδὴ ἀπὸ τὸν πολὺν κόσμον δὲν εἶχον ποῦ ἀλλοῦ νὰ μείνουν. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἄγγελος, ὅστις εἶπεν εἰς τὸν Ἰωσὴφ νὰ φύγῃ εἰς τὴν ἔρημον, ἔρημον δὲ λέγω τὴν Αἴγυπτον, ὄχι ὅτι εἶναι ἔρημος ἀπὸ ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἀπὸ Χάριν Θεοῦ, ἐκεῖ εἰς τὸ σπήλαιον τὸν εὗρε. Ὅθεν φανερὸν εἶναι, ὅτι εἰς τὸ σπήλαιον εὗρον τὸν Χριστὸν οἱ Μάγοι [4].
Ζήτημα Η’. Περὶ τῆς φύσεως τοῦ Ἀστέρος.
Ας ἔλθωμεν τώρα εἰς τὸ ὄγδοον ζήτημα· ἐζητήσαμεν νὰ μάθωμεν ἂν ὁ ἀστήρ, ὅστις ἐφάνη εἰς τοὺς Μάγους, φυσικὸς ἀστὴρ ἦτο ὡς τοὺς ἄλλους, ἤ μόνον τότε ἐφάνη; Ἀπαντῶμεν δὲ εἰς τοῦτο, ὅτι ὁ ἀστὴρ ἐκεῖνος δὲν ἦτο ἐξ ἀρχῆς ὡς τοὺς ἄλλους ἀστέρας, διότι ἂν ἦτο ἀπ’ ἐκείνους, ἤθελε φανῆ καὶ πρωτύτερα, ἢ εἰς ἄλλον καιρόν· ὅθεν οὔτε ἀστὴρ φυσικὸς ἦτο, ἀλλὰ Ἄγγελος Κυρίου, ὅστις ἐφαίνετο εἰς σχῆμα ἀστέρος καὶ τοὺς ὡδήγει καθ’ ὅλην τὴν ὁδόν των [5]. Οὔτε πάλιν ἦτο ζώδιον φυσικὸν τοῦ οὐρανοῦ, ὡς λέγουσιν οἱ ἀστρονόμοι, ἀλλὰ τότε μόνον ἐφάνη ἀπὸ θελήματος Θεοῦ, διὰ νὰ ἐκπληρωθῇ ὁ λόγος τοῦ Βαλαάμ, καὶ διότι Ἄγγελον αἰσθητῶς δὲν ἠδύναντο οἱ Μάγοι νὰ ἴδωσιν.
Ζήτημα Θ’. Περὶ τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Ἀστέρος.
Ενατον ζήτημα εἶναι: ὁ ἀστὴρ αὐτὸς πόσα ἔτη ἐφάνη πρωτύτερα ἀπὸ τὴν Γέννησιν τοῦ Χριστοῦ; διότι ἄν ἤθελε φανῆ ὁμοῦ μὲ τὴν Γέννησιν, πῶς ἤθελον ἔλθει τόσον γρήγορα οἱ Μάγοι, νὰ εὕρουν τὸν Χριστὸν εἰς τὸ σπήλαιον; Λέγουν δὲ περὶ τούτου πολλοὶ ἐκ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅτι σημεῖον φανερὸν εἶναι ἡ σφαγὴ τῶν Νηπίων, τὰ ὁποῖα ἐφόνευσεν ὁ Ἡρώδης· διότι ἐκεῖνος ἀπὸ δύο ἐτῶν καὶ κάτω προσέταξε νὰ φονεύσουν τὰ Νήπια· ὁ Χριστὸς δὲ τότε ἀκόμη ἦτο εἰς τὸ σπήλαιον· ὥστε πρωτύτερα δύο ἔτη ἐφάνη ὁ ἀστὴρ ἀπὸ τὴν Γέννησιν τοῦ Χριστοῦ καὶ ὡδήγει τοὺς Μάγους ἀπὸ τὴν Περσίαν ἕως εἰς τὴν Βηθλεέμ. Θὰ ἠδύναντο δὲ νὰ ἔλθουν καὶ ἐνωρίτερον τῶν δύο ἐτῶν, ἀλλὰ Θεοῦ οἰκονομία ἦτο νὰ ἀργήσουν, διὰ νὰ διέλθωσι τόπους πολλούς, διηγούμενοι καὶ λέγοντες, ὅτι Βασιλεὺς μέγας ἐγεννήθη καὶ ὑπάγομεν νὰ τὸν προσκυνήσωμεν. Ἀλλὰ καὶ ἄλλο σημεῖον μαρτυρεῖ, ὅτι δύο ἔτη πρὸ τῆς Γεννήσεως ἐφάνη ὁ ἀστήρ· διότι ὁ Ἄγγελος, ὅστις ἐφάνη εἰς τοὺς Μάγους καὶ τοὺς εἶπε νὰ μὴ ἐπιστρέψουν εἰς τὸν Ἡρώδην, εἰς τὸ σπήλαιον τοὺς εὗρεν ἀκόμη· ὥστε ἀπεδείξαμεν, ὅτι δύο ἔτη πρὸ τῆς Γεννήσεως [6] ἐφάνη ὁ ἀστήρ· αὐτὸ δὲ ἦτο τὸ ἔνατον ζήτημα.