Ταῦτα ὁ μακάριος Ἕλενος ἀκούσας, ἠννόησε τὸ ὄνειρον καὶ λέγει εἰς τὸν Εὐτρόπιον νὰ φέρῃ πρὸς αὐτὸν τοὺς νέους. Ἰδὼν δὲ αὐτοὺς ἠρώτησε πόθεν ἦσαν καὶ τὶ ἐζήτουν. Ἡ δὲ Εὐγενία ἀπεκρίνατο· «Ἀπὸ τὴν Ρώμην εἴμεθα, ἁγιώτατε Πάτερ, ἀδελφοὶ κατὰ σάρκα· ὁ εἷς καλεῖται Πρωτᾶς, ὁ ἄλλος Ὑάκινθος καὶ ἐγὼ Εὐγένιος».
Ἀκούσας ταῦτα ὁ Ἕλενος ἐκοίταξε τὴν Ἁγίαν μὲ ἱλαρὸν νεῦμα καὶ τῆς λέγει· «Εὐλόγως ὠνομάσθης Εὐγένιος, ἐπειδὴ ἔχεις γνώμην καὶ φρόνημα ἀνδρικὸν καὶ ἀρρενωπὸν εἰς τὴν πρᾶξιν, ὁ Κύριος νὰ σὲ ἀξιώσῃ νὰ νικήσῃς τὴν φύσιν μὲ τὴν πρόθεσιν καὶ νὰ σὲ ἐνδυναμώσῃ νὰ τελειώσῃς εἰς τὴν καλὴν αὐτὴν γνώμην, ἐπειδὴ διὰ τὴν ἀγάπην του ἤλλαξες σχῆμα καὶ ὄνομα καὶ φαίνεσαι ἄνδρας, γυνὴ οὖσα ἐκ φύσεως. Ταῦτά σοι εἶπον, ὄχι διὰ νὰ καταφρονήσω τὴν γυναικείαν φύσιν, οὔτε διὰ νὰ φανερώσω τὸ μυστήριόν σου, ἀλλὰ διὰ νὰ γνωρίσῃς ὅτι ὁ Θεὸς φροντίζει περὶ τῆς σωτηρίας σου καὶ μοῦ ἀπεκάλυψε ὅλην την ἀλήθειαν. Ἀγωνίσου λοιπὸν νὰ δείξῃς τὸ εὐγενὲς τῆς ψυχῆς μᾶλλον ἢ τοῦ σώματος, διότι καὶ τοῦτο μοῦ ἀπεκάλυψεν ὁ Κύριος, ὅτι προητοίμασες τὸν ἑαυτόν σου καθαρὸν δοχεῖον, τηροῦσα τὴν παρθενίαν σου ἄσπιλον καὶ ἄμωμον τὴν καρδίαν σου, τὴν μὲν δόξαν τοῦ βίου ἀδοξίαν νομίζουσα, τὸν δὲ πλοῦτον πενίαν καὶ λύπας τὰς ἡδονάς, μόνην ποθήσασα τοῦ Παραδείσου τὴν αἰώνιον εὐφροσύνην ναὶ ἀγαλλίασιν». Πρὸς δὲ τὸν Πρωτᾶν καὶ τὸν Ὑάκινθον εἶπεν· «Ὁ Κύριος μοῦ ἐφανέρωσε καὶ διὰ σᾶς, ὅτι εἶσθε δοῦλοι τὴν τύχην, τὴν δὲ γνώμην ἐλεύθεροι καὶ διατηρεῖτε ἀδέσποτον τῆς ψυχῆς τὸ ἀξίωμα· ὅθεν καὶ ὁ Χριστὸς λέγει πρὸς σᾶς· «Οὐκέτι ὑμᾶς λέγω δούλους ἀλλὰ φίλους» (Ἰωάν. ιε’ 15). Μακάριοι σεῖς, ὅτι δὲν ἠμποδίσατε τὴν κυρίαν σας ἀπὸ τὸν καλὸν σκοπόν, ἀλλὰ τὴν συνωδεύσατε προθύμως· διὸ καὶ τοὺς στεφάνους θέλετε λάβει ἐκ Θεοῦ ἴσους καὶ οἱ τρεῖς νὰ συνευφραίνεσθε πάντοτε εἰς τὴν Βασιλείαν αὐτοῦ τὴν οὐράνιον». Ταῦτα εἶπεν ὁ Ἕλενος πρὸς αὐτοὺς μυστικὰ χωρὶς νὰ τὸ ἀκούσῃ ἄλλος τις, οὔτε κἄν ὁ Εὐτρόπιος, βαπτίσας δὲ καὶ τοὺς τρεῖς τοὺς ἔκαμε καὶ Μοναχούς, καὶ τοὺς κατέταξεν εἰς τὸ Μοναστήριον.
Ὅταν δὲ ἐπέστρεψεν ἡ ἅμαξα εἰς τὸ παλάτιον, ἔδραμον ὅλοι οἱ δοῦλοι καὶ οἱ συγγενεῖς νὰ προϋπαντήσουν τὴν κυρίαν αὐτῶν, καὶ ἀνελθόντες εἰς τὴν ἅμαξαν βλέπουσι ταύτην ἔρημον τῆς κόρης καὶ τὴν καθέδραν κενήν. Τότε ἤρχισαν τὰ δάκρυα, ἔτυπτον τὰς ὄψεις καὶ ὠλοφύροντο.